Την Τρίτη δώσαμε στη δημοσιότητα απάντηση του ευρωπαίου Επιτρόπου, Χοακίν Αλμούνια, από την οποία εκτιμούσαμε, ότι «δεν υπάρχει απόλυτη εγγύηση καταθέσεων ακόμα και για τα ποσά κάτω των 100.000 ευρώ, σε τράπεζες της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Την Πέμπτη το πρωί δημοσιεύτηκε διάψευση του εκπρόσωπου τύπου του Επιτρόπου Αλμούνια, ο οποίος αρνείται την ακρίβεια των ισχυρισμών μας.
Επί της διάψευσης, οφείλουμε να παρατηρήσουμε τα εξής:
Πρώτο:
Ενώ, πολύ συχνά οι απαντήσεις της Κομισιόν είναι δυσνόητες και χρειάζονται εξειδικευμένη γνώση της ευρωπαϊκής «αργκό», η συγκεκριμένη απάντηση του Επιτρόπου Αλμούνια ήταν εξαιρετικά σαφής και δεν επιδέχεται ουδεμίας παρερμηνείας. Ρωτούσαμε συγκεκριμένα:
«Έχει τη δυνατότητα ένα κράτος μέλος να προβεί σε πρόσθετα μέτρα, όπως η καταβολή εισφοράς (φορολογίας) από κατόχους ασφαλισμένων καταθέσεων (κάτω των 100.000 ευρώ), προς όφελος της κεφαλαιακής ενίσχυσης μιας τράπεζας, παρά το γεγονός ότι η Επιτροπή ‘δεν θα απαιτεί’ τέτοιου είδους επιβαρύνσεις;».
Και πήραμε την παρακάτω, απόλυτα κατηγορηματική, απάντηση:
«Κάθε κράτος μέλος έχει την εξουσία να αποφασίσει εάν θα εφαρμόσει πρόσθετα μέτρα καταμερισμού των επιβαρύνσεων».
Δεν μπορούμε παρά να παραδεχθούμε ότι, πιο σαφής απάντηση δεν θα μπορούσε να υπάρξει (επισυνάπτουμε την πλήρη ερώτηση και απάντηση).
Δεύτερο:
Μετά το θόρυβο που προκλήθηκε, κάποιοι, σε Ελλάδα αλλά και σε Ευρώπη, αισθάνθηκαν την ανάγκη να υπάρξει μία «δημιουργική ερμηνεία» και ανασκευή της ανωτέρω απάντησης του Επιτρόπου. Ο εκπρόσωπος του Χοακίν Αλμούνια, με γραπτή ανακοίνωση επιχειρεί να δώσει μία διαφορετική ερμηνεία των όσων, πολύ καθαρά, είχε επισημάνει ο Επίτροπος στην απάντησή του (παραθέτουμε την επίσημη ανακοίνωσή του στο τέλος του δελτίου). Μολονότι είναι εξαιρετικά δύσκολο για τον αναγνώστη να αντιληφθεί τις λεπτομέρειες ενός σύνθετου και εξειδικευμένου κειμένου, θα προσπαθήσουμε να αποδώσουμε όσο πιο απλά γίνεται, την ουσία της συζήτησης.
Η επίσημη διάψευση του εκπροσώπου κ. Κολομπανί, έχει 2 παραγράφους.
-Στην πρώτη επαναλαμβάνει αυτολεξεί το Άρθρο 42 της «Ανακοίνωσης της Επιτροπής για τις κρατικές ενισχύσεις των Τραπεζών» (2013/C 216/01), την οποία μνημονεύουμε και εμείς στην ερώτησή μας ως δεδομένη, όπου ρητά αναφέραμε ότι, «η Επιτροπή δεν θα απαιτεί την καταβολή εισφοράς από τους κατόχους χρεωστικών τίτλων αυξημένης εξασφάλισης (ιδίως από κατόχους ασφαλισμένων καταθέσεων, ανασφάλιστων καταθέσεων, ομολόγων και κάθε άλλου χρεωστικού τίτλου αυξημένης εξασφάλισης) ως υποχρεωτικό στοιχείο του καταμερισμού των επιβαρύνσεων». Η ερώτησή μας, όμως, δεν ρωτούσε κατά πόσο η Κομισιόν μπορεί να επιβάλλει κούρεμα στις καταθέσεις. Το αντίθετο, ρωτούσαμε αν το δικαίωμα αυτό το έχει το Κράτος μέλος. Η απάντηση ήταν ότι, ναι, το έχει. Στο σημείο αυτό δεν μας διαψεύδει.
-Στη δεύτερη παράγραφο της δήλωσης, ο κ. Κολομπανί, επικαλείται 2 Οδηγίες. Την κοινοτική Οδηγία για την Εξυγίανση και Αναδιάρθρωση των Τραπεζών» (BRRD), η οποία, όπως πολύ σωστά λέει, προβλέπει ότι «οι ασφαλισμένες καταθέσεις, δηλαδή οι καταθέσεις κάτω των 100.000 ευρώ, που καλύπτονται από τα ταμεία εγγυοδοσίας των καταθέσεων (DGS), εξαιρούνται από τις διασώσεις με ίδια μέσα (bail-in, άρθρο 38). Οπότε, οι καταθέτες με τέτοια ποσά ποτέ δεν θα χρειαστεί να υποστούν απώλειες. Αντιθέτως, οι απώλειες θα καλυφθούν από τα Ταμεία Εγγυοδοσίας – έως του ποσού της κάλυψης (Άρθρο 99)». Καμμία αντίρρηση. Είναι ακριβώς όπως τα λέει. Με τη μόνη διαφορά ότι πρόκειται για ΠΡΟΤΑΣΗ ΟΔΗΓΙΑΣ, η οποία θα τεθεί σε ισχύ όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία επικύρωσή της από τα όργανα της ΕΕ, και σε κάθε περίπτωση θα εφαρμοστεί μετά το 2016. Εμείς, όμως, αναφερόμαστε στο τι ισχύει σήμερα και όχι στο τι θα εφαρμοστεί μετά το 2016. Ούτε εδώ, λοιπόν, μας διαψεύδει η ανακοίνωση του εκπροσώπου του κ. Αλμούνια.
Τρίτο:
Επειδή ο εκπρόσωπος της Κομισιόν αντιλαμβάνεται ότι δεν είναι επαρκής η απάντησή του, επικαλείται και την Οδηγία για τα Συστήματα Εγγύησης των Καταθέσεων (DGS), με την οποία, όπως λέει, «προστατεύονται όλες οι καταθέσεις έως 100.000, από το 2010 και μετά, σε όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε» (Άρθρο 7 της Οδηγίας DGS)», αφού κάθε κράτος μέλος οφείλει να ιδρύσει θεσμούς εγγύησης των καταθέσεων για ποσά κάτω των 100.000 ευρώ.
Η επίκληση της δεύτερης αυτής Οδηγίας είναι πραγματικά το μόνο ουσιαστικά επιχείρημα που αντιτάσσεται στους ισχυρισμούς μας, το οποίο, όμως, είναι και αυτό έωλο.
Και εξηγούμαστε: Είναι έωλο, αφ’ ενός, για λόγους νομικούς, αφού η Οδηγία για την εγγύηση των καταθέσεων κάτω από 100.000 ευρώ, που ισχύει αναθεωρημένη από το 2010 σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, δεν εμπόδισε τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης να εγκρίνουν την πρώτη απόφαση για κούρεμα όλων των καταθέσεων στις Κυπριακές τράπεζες ανεξαρτήτως ποσού (Απόφαση Eurogroup, 16 Μαρτίου 2013), και αφ’ ετέρου για λόγους πραγματικούς, αφού κανένας μέχρι σήμερα και σε καμία χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι τα Συστήματα Εγγύησης Καταθέσεων έχουν τα απαιτούμενα κεφάλαια να αντιμετωπίσουν το ενδεχόμενο «αδυναμίας διάθεσης καταθέσεων» από τις τράπεζες. Άλλωστε, είναι γνωστές οι συζητήσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την ίδρυση ενός ενιαίου πανευρωπαϊκού «εγγυητή» καταθέσεων, που θα αμβλύνει τις αδυναμίες των Εθνικών Συστημάτων. Παραπέμπουμε στις επίσημες δηλώσεις, όπως αυτές του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κ. Ρομπάυ (26-6-2012) αλλά και στη Γενική Διεύθυνση Εσωτερικής Πολιτικής του Ευρωκοινοβουλίου, που σε έκθεσή της τον Ιούλιο του 2013 (European Parliament, Directorate General for Internal Policies, ‘Deposit Guarantee Schemes’, Note), λέει συγκεκριμένα: «Οραματιζόμαστε ένα κοινό Σύστημα Εγγύησης Καταθέσεων ως τον τελικό στόχο της συνεχούς οικοδόμησης μια πραγματικής Τραπεζικής Ένωσης. Ωστόσο, για διάφορους (κυρίως πολιτικούς) λόγους ένα κοινό Ευρωπαϊκό Σύστημα Εγγύησης Καταθέσεων δεν είναι εφικτό στο άμεσο μέλλον».
Νομίζουμε ότι είναι σαφές ότι υπάρχει ένα κενό. Κενο νομικό και πραγματικό, που εξακολουθεί να αφήνει μετέωρο το ερώτημα για την νομική και οικονομική εγγύηση των «εξασφαλισμένων» καταθέσεων. Φοβόμαστε ότι με αυτό το ερώτημα θα πορευτούμε τουλάχιστον μέχρι το 2016.
Επειδή τις τελευταίες ημέρες, κατά τη δημόσια συζήτηση του θέματος ακούστηκαν διάφορα σχόλια, μεταξύ των οποίων και κάποια υβριστικά, νομίζω ότι, τόσο η δημοσιογραφική «έρευνα», όσο και η πολιτική ανάλυση, αλλά και πράξη, αντί να στοιχίζονται πίσω από τα στερεότυπα που δημιουργούνται από την εσωτερική πολιτική διαμάχη, οφείλουν να φωτίζουν την κατάσταση, τις μεγάλες αποφάσεις και τα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα σήμερα, σε όλη την Ευρώπη. Αυτό το έχει ανάγκη η Ελλάδα σήμερα.