ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ: Λίγο μετά τον διορισμό της πέρυσι, η νέα γερμανική κυβέρνηση παρενέβη στις Βρυξέλλες για να επηρεάσει τα σχέδια νόμων της ΕΕ που ρυθμίζουν την παραγωγή ανανεώσιμου υδρογόνου, με αποτέλεσμα να καθυστερήσει σχεδόν ένα χρόνο, όπως μπορεί να αποκαλύψει η EURACTIV.
Μια επιστολή της γερμανικής κυβέρνησης, με ημερομηνία Δεκεμβρίου 2021, δείχνει πώς το Βερολίνο ζύγισε τη συζήτηση για να επηρεάσει την πολιτική της ΕΕ για το υδρογόνο.
Το υδρογόνο αναμένεται να διαδραματίσει βασικό ρόλο στην προσπάθεια της Ευρώπης για την απεξάρτηση από τον άνθρακα, αλλά η πραγματική υιοθέτηση από την αγορά ήταν αργή λόγω της ρυθμιστικής αβεβαιότητας, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να έχει εμπλακεί σε συζητήσεις σχετικά με τους κανόνες που διέπουν την παραγωγή «πράσινου» υδρογόνου που παράγεται από ανανεώσιμη ηλεκτρική ενέργεια.
Πίσω στο 2018, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέλαβε να δημιουργήσει ένα εγχειρίδιο κανόνων για να διασφαλίσει ότι οι ηλεκτρολύτες που παράγουν πράσινο υδρογόνο χρησιμοποιούν μόνο «πρόσθετη» αιολική ή ηλιακή ενέργεια και δεν στερούν άλλους τομείς από τη σπάνια ανανεώσιμη ηλεκτρική ενέργεια.
Αυτό ξεκίνησε μια μάχη πίεσης σχετικά με την ακριβή έννοια του κανόνα «συμπληρωματικότητας», την οποία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμενόταν να διευκρινίσει σε μια λεγόμενη «κατ’ εξουσιοδότηση πράξη» – μια διαδικασία ταχείας διαδικασίας που χρησιμοποιείται για τεχνικές επικαιροποιήσεις της νομοθεσίας.
Το διακύβευμα είναι μεγάλο για τη Γερμανία, η οποία στοχεύει να χρησιμοποιήσει καθαρό υδρογόνο ως υποκατάστατο των ορυκτών καυσίμων στις μεταφορές καθώς και σε ενεργοβόρους τομείς όπως η χαλυβουργία ή τα χημικά.
Τον Δεκέμβριο του 2021, το Βερολίνο παρενέβη με επιστολή προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή που απέστειλε ο Πάτρικ Γκράιχεν, ο φρεσκοδιορισμένος υφυπουργός και δεξί χέρι του αντικαγκελάριου Ρόμπερτ Χάμπεκ.
«Αγαπητέ Στέφανο», ξεκινά η επιστολή που απευθύνεται στον Στέφανο Γκράσι, τον επικεφαλής του γραφείου του Επιτρόπου Ενέργειας Κάντρι Σίμσον. «Ήταν πολύ ευχάριστο που έκανα τη γνωριμία μας στο τηλέφωνο», γράφει ο Γκράιχεν, λέγοντας ότι «η ταχύτητα εφαρμογής της ευρωπαϊκής πράσινης συμφωνίας με υποχρεώνει να δώσω συνέχεια».
Εκείνη την εποχή, η Επιτροπή ήταν έτοιμη να ολοκληρώσει μια τριετή διαδικασία ανάπτυξης των κανόνων «προσθετικότητας» και ήταν έτοιμη να παρουσιάσει την πολυαναμενόμενη κατ’ εξουσιοδότηση πράξη της.
Αλλά το σχέδιο της Επιτροπής δεν ταίριαζε με τα σχέδια της ίδιας της Γερμανίας.
«Ένα μεγάλο μέρος του στόχου των 40 GW της ευρωπαϊκής στρατηγικής για το υδρογόνο θα υλοποιηθεί στη Γερμανία», σημείωσε ο Γκράιχεν στην αρχή της επιστολής του. «Για να καταστεί δυνατός αυτός ο φιλόδοξος στόχος, εξαρτόμαστε από ένα υποστηρικτικό ευρωπαϊκό πλαίσιο που θα εξασφαλίζει τόσο σταθερές και ελκυστικές επενδυτικές συνθήκες όσο και αξιοπιστία των κριτηρίων για το πράσινο υδρογόνο», συνέχισε.
Με άλλα λόγια, το αποτέλεσμα πολυετούς εργασίας της Επιτροπής δεν ήταν αρκετά καλό για το Βερολίνο.
Στην επιστολή του, ο Γκράιχεν εξέφρασε ανησυχίες ιδίως για την έλλειψη ευελιξίας στο σχέδιο της Επιτροπής. Μεταξύ άλλων προτάσεων, ζήτησε κανόνες που θα εγγυώνται ότι οι ηλεκτρολύτες θα μπορούν να λειτουργούν σε πλήρες φορτίο για τουλάχιστον 5.000 ώρες ετησίως, ή περίπου το 57% του χρόνου.
«Χρειάζεται περισσότερη ευελιξία για τα κριτήρια της προσθετικότητας της ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές για την παραγωγή υδρογόνου από ανανεώσιμες πηγές, ιδίως στη φάση εκκίνησης της αγοράς», δήλωσε στον Γκράσι. Αντί να ζητήσει από τους ηλεκτρολυτές να λειτουργούν με 100% ανανεώσιμη ηλεκτρική ενέργεια, το Βερολίνο πρότεινε «μια σταδιακή σταδιακή εισαγωγή» με «20% το 2026, 25% το 2028 και 30% από το 2030».
Με τη Γερμανία να επιθυμεί να εισάγει υδρογόνο από την Αφρική, την Αυστραλία και τη Νότια Αμερική, το Βερολίνο ζήτησε επίσης από την Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο εισαγωγής «μιας γενικής ρήτρας ανοίγματος» που θα επιτρέπει στις εισαγωγές υδρογόνου από το εξωτερικό να θεωρούνται «πράσινες» υπό ορισμένες προϋποθέσεις.
«Η διεθνής εφαρμογή των κριτηρίων είναι το κλειδί για τη δημιουργία μιας παγκόσμιας αλυσίδας εφοδιασμού για την εισαγωγή προϊόντων υδρογόνου και τη λογιστική τους», υπογράμμισε ο υφυπουργός.
Προκειμένου να ενσωματωθούν τα γερμανικά αιτήματα, ο Γκράιχεν ζήτησε από την Επιτροπή να καθυστερήσει την εφαρμογή των κανόνων.
«Θα προτιμούσα μια απόφαση της Επιτροπής στις αρχές Ιανουαρίου [2022] παρά τον Δεκέμβριο [2021], αν αυτό μας βοηθήσει να βρούμε τα καλύτερα δυνατά κριτήρια», κατέληξε ο Γκράιχεν.
Τώρα, σχεδόν ένα χρόνο μετά, το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ δεν έχει ακόμη υποβάλει τους κανόνες προσθετικότητας.
Μια πηγή που γνωρίζει το θέμα έκανε λόγο για «εκτροχιασμένη διαδικασία», ενώ μια άλλη δήλωσε ότι οι υπάλληλοι της Επιτροπής είναι δυσαρεστημένοι με αυτό που αντιλαμβάνονται ως συνεχή παρέμβαση από τις πρωτεύουσες της ΕΕ. Ενώ η παρέμβαση του Βερολίνου υποκινούνταν από γνήσιες ανησυχίες, σηματοδοτούσε μια «τυπική» προσέγγιση με προτεραιότητα τη Γερμανία στη χάραξη πολιτικής της ΕΕ, σχολίασε μια πηγή.
Η Επιτροπή υπέβαλε έκτοτε το σχέδιο κανόνων «προσθετικότητας» σε δημόσια διαβούλευση, αλλά δεν έχει ακόμη δοθεί συνέχεια σε νομοθετική πρόταση.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρόσθεσε ακόμη περισσότερο τη σύγχυση ψηφίζοντας τον Σεπτέμβριο μια τροποποίηση της οδηγίας της ΕΕ για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η οποία καταργούσε την αρχή της προσθετικότητας για την παραγωγή ηλεκτρονικών καυσίμων στις μεταφορές.
Σε σχόλια που έστειλε με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο στη EURACTIV, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε: «Σεβόμαστε τη θέση του Κοινοβουλίου και θα τη λάβουμε υπόψη μας στις τρέχουσες εργασίες σχετικά με τις κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις».
«Αξιολογούμε επί του παρόντος τις επιπτώσεις της ψηφοφορίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και στην ευρύτερη ατζέντα για το υδρογόνο και θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε με τους συννομοθέτες για να παράσχουμε το συντομότερο δυνατό κανονιστική ασφάλεια στον τομέα του υδρογόνου».
Νομική ασφάλεια
Εν τω μεταξύ, η ευρωπαϊκή βιομηχανία υδρογόνου χάνει την υπομονή της.
Ενώ η ΕΕ πρωτοστατούσε στην ανάπτυξη του υδρογόνου από το μέτωπο, άλλες ήπειροι έχουν πλέον προλάβει. Ο νόμος των ΗΠΑ για τη μείωση του πληθωρισμού, για παράδειγμα, εισήγαγε φορολογικές πιστώσεις που θεωρήθηκαν τόσο γενναιόδωρες ώστε οι μετοχές των εταιρειών υδρογόνου αυξήθηκαν κατά τουλάχιστον 75% με την ανακοίνωση.
«Χρειάζεται νομική ασφάλεια το συντομότερο δυνατό για την επανεκκίνηση του υδρογόνου», δήλωσε ο Γιώργος Χατζημαρκάκης, διευθύνων σύμβουλος της βιομηχανικής ένωσης Hydrogen Europe. «Χρειαζόμαστε επειγόντως τη νομική πράξη που θα ρυθμίζει την προσθετικότητα», δήλωσε στη EURACTIV μετά την ψηφοφορία στο Κοινοβούλιο τον Σεπτέμβριο.
Ο Χατζημαρκάκης έχει έκτοτε προειδοποιήσει για έξοδο των παραγωγών υδρογόνου προς τις ΗΠΑ.
Τον Οκτώβριο, η Hydrogen Europe συνεργάστηκε με μια αντίπαλη ομάδα, τον Συνασπισμό Ανανεώσιμου Υδρογόνου, για να παροτρύνει την Επιτροπή να επιταχύνει τη διαδικασία.
«Η μείωση της πολιτικής αβεβαιότητας τώρα για το ανανεώσιμο υδρογόνο είναι υψίστης σημασίας, αν η Ευρώπη δεν θέλει να χάσει την παγκόσμια ηγεσία σε μία από τις βασικές λύσεις του 21ου αιώνα», αναφέρει η κοινή επιστολή τους.
Γαλλογερμανικές εντάσεις
Οι κανόνες της ΕΕ για το υδρογόνο περιπλέκονται περαιτέρω από τις διαφωνίες μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας σχετικά με τους κανόνες για το υδρογόνο «χαμηλών εκπομπών άνθρακα», το οποίο μπορεί να παραχθεί είτε από μειωμένο ορυκτό αέριο – με δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα (CCS) – είτε από πυρηνική ηλεκτρική ενέργεια.
Όσον αφορά την παραγωγή υδρογόνου, η Γαλλία επιμένει ότι η χρήση ηλεκτρικής ενέργειας από πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής ενέργειας με χαμηλές εκπομπές άνθρακα θα πρέπει να λαμβάνει την ένδειξη «πράσινη» ή «χαμηλών εκπομπών άνθρακα», σύμφωνα με την ταξινομία της ΕΕ για την πράσινη χρηματοδότηση.
«Το μόνο σημαντικό ζήτημα είναι η περιεκτικότητα του παραγόμενου υδρογόνου σε άνθρακα και όχι ο φορέας παραγωγής», δήλωσε η Γαλλίδα υπουργός Ενέργειας Άγκνες Πανιέρ-Ρούνασερ σε επιστολή της προς την Επιτροπή τον Σεπτέμβριο.
Η Γερμανία, από την άλλη πλευρά, επέμεινε εμφατικά ότι μόνο το υδρογόνο που παράγεται από ανανεώσιμη ηλεκτρική ενέργεια πρέπει να θεωρείται πράσινο.