Απόσπασμα από το βιβλίο «Το Δόγμα του Σοκ» της Ναόμι Κλάιν

……………………………………………………………..
Ένας άλλος τομέας στον οποίο δραστηριοποιείται το σύμπλεγμα του καπιταλισμού της καταστροφής είναι η ανθρωπιστική βοήθεια και η ανοικοδόμηση. Με πρώτο πεδίο εφαρμογής το Ιράκ, η κερδοσκοπική ανθρωπιστική βοήθεια και η ανοικοδόμηση έχει ήδη γίνει το νέο παγκόσμιο παράδειγμα, ασχέτως του αν η καταστροφή οφείλεται σε έναν προειδοποιητικό πόλεμο (όπως στην περίπτωση της εισβολής του Ισραήλ στον Λίβανο του 2006) ή σε έναν τυφώνα. Με την εξάντληση των φυσικών πόρων και τις κλιματικές αλλαγές να προκαλούν μια σταθερά εντεινόμενη επέλαση νέων καταστροφών, η ανταπόκριση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης είναι, απλώς, μια υπερβολικά καυτή αναδυόμενη αγορά για να παραχωρηθεί σε μη κερδοσκοπικές οργανώσεις. Για ποιο λόγο να ανοικοδομεί σχολεία η UNICEF, όταν μπορεί να το κάνει η Bechtel, μια από τις μεγαλύτερες κατασκευαστικές εταιρείες στις ΗΠΑ; Για ποιο λόγο να στεγαστούν οι πλημμυροπαθείς της Πολιτείας του Μισισίπι σε επιδοτούμενα άδεια διαμερίσματα, ενώ μπορούν να μείνουν στα κρουαζιερόπλοια της Carnival; Για ποιο λόγο να αναπτυχθούν οι ειρηνευτικές δυνάμεις του ΟΗΕ, στο Νταρφούρ, όταν ιδιωτικές εταιρείες ασφάλειας, όπως η Blackwater, ψάχνουν για νέους πελάτες; Αυτή ακριβώς είναι η διαφορά μετά την 11η Σεπτεμβρίου: Παλιότερα οι πόλεμοι και οι καταστροφές πρόσφεραν ευκαιρίες σε περιορισμένους τομείς της οικονομίας – για παράδειγμα, στους κατασκευαστές πολεμικών αεριωθούμενων ή στις εταιρείες που ανοικοδομούσαν βομβαρδισμένες γέφυρες. Ωστόσο ο πρωταρχικός οικονομικός ρόλος του πολέμου περιοριζόταν στο άνοιγμα νέων αγορών οι οποίες μέχρι τότε ήταν κλειστές και στην πρόκληση μεταπολεμικής οικονομικής άνθησης. Πλέον, η ανταπόκριση σε πολέμους και καταστροφές έχει ιδιωτικοποιηθεί σε τόσο μεγάλο βαθμό, ώστε να αποτελεί η ίδια μια νέα αγορά: Δεν υπάρχει πια λόγος να τελειώσει ο πόλεμος για να σημειωθεί οικονομική άνθηση – το μέσο έχει γίνει ο σκοπός.
Ένα ιδιαίτερο πλεονέκτημα αυτής της μεταμοντέρνας προσέγγισης είναι ότι, με όρους αγοράς, δεν μπορεί να αποτύχει. Όπως σχολίασε χαρακτηριστικά κάποιος αναλυτής των αγορών αναφερόμενος σε ένα εξαιρετικά κερδοφόρο τρίμηνο της εταιρίας Halliburton, που δραστηριοποιείται στον τομέα της ενέργειας, «τα πράγματα στο Ιράκ πήγαν καλύτερα από ό,τι αναμενόταν». Αυτό συνέβη τον Οκτώβριο του 2006, το μήνα του πολέμου κατά τον οποίο παρουσιάστηκε η μεγαλύτερη κλιμάκωση βίας μέχρι τότε, με τις απώλειες Ιρακινών πολιτών να ανέρχονται σε 3.709. Παρ’ όλα αυτά, ελάχιστοι ήταν οι μέτοχοι που δεν εντυπωσιάστηκαν από το γεγονός ότι ο πόλεμος είχε αποφέρει έσοδα 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε αυτή την εταιρεία.
Από το όλο εκρηκτικό μείγμα των εμπόρων όπλων, των ιδιωτικών στρατών, της κερδοσκοπικής ανοικοδόμησης και της βιομηχανίας εθνικής ασφάλειας αυτό που αναδύεται ως συνέπεια του ιδιαίτερου τρόπου με τον οποίο η κυβέρνηση Μπους εφάρμοσε τη θεραπεία-σοκ μετά την 11η Σεπτεμβρίου είναι μια πλήρως διαρθρωμένη Νέα Οικονομία. Οικοδομήθηκε κατά την περίοδο Μπους, αλλά υφίσταται πλέον ανεξάρτητα από οποιαδήποτε κυβέρνηση και θα παραμείνει στα χαρακώματα μέχρι να προσδιοριστεί, να απομονωθεί και να αμφισβητηθεί η ιδεολογία της κυριαρχίας των εταιρειών, που αποτελεί το θεμέλιο λίθο της. Του συμπλέγματος αυτού ηγούνται εταιρείες των ΗΠΑ, αλλά είναι παγκόσμιο, με βρετανικές εταιρείες να συνεισφέρουν την εμπειρία τους στις πανταχού παρούσες κάμερες ασφαλείας, με ισραηλινές εταιρείες να προσφέρουν τις εξειδικευμένες γνώσεις τους στα ηλεκτροφόρα συρματοπλέμγατα και στα τείχη, με την καναδική βιομηχανία ξυλείας να πουλάει προκατασκευασμένα σπίτια των οποίων το κόστος αγοράς είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό των σπιτιών που κατασκευάζονται εγχώρια κτλ. «Μέχρι τώρα κανείς δεν είχε δει την ανοικοδόμηση έπειτα από μια καταστροφή ως έναν επιμέρους τομέα της στεγαστικής αγοράς», έχει δηλώσει ο Κεν Μπέικερ, διευθύνων σύμβουλος ενός καναδικού ομίλου ξυλείας. «Είναι μια στρατηγική που μας επιτρέπει να τη διαφοροποιήσουμε μακροπρόθεσμα».
Τηρουμένων των αναλογιών, το σύμπλεγμα του καπιταλισμού της καταστροφής μπορεί να συγκριθεί με τις «αναδυόμενες αγορές» και την τεχνολογία της πληροφόρησης ως μοχλούς της οικονομική άνθησης τη δεκαετία του 1990. Πράγματι, καλά ενημερωμένοι αναλυτές ισχυρίζονται ότι οι συμφωνίες είναι ακόμα πιο κερδοφόρες και από την εποχή της έξαρσης του διαδικτύου και ότι η «φούσκα της ασφάλειας» πήρε τη σκυτάλη όταν έσκασαν οι προγενέστερες «φούσκες». Σε συνδυασμό με τα διογκούμενα κέρδη της ασφαλιστικής βιομηχανίας (που εκτιμάται ότι έφτασαν τον αριθμό-ρεκόρ των 60 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2006 μόνο στις ΗΠΑ), αλλά και με τα υπερκέρδη της πετρελαϊκής βιομηχανίας (τα οποία αυξάνονται σε κάθε νέα κρίση), η οικονομία της καταστροφής ίσως να έσωσε την παγκόσμια αγορά από την ολοκληρωτική ύφεση με το φάσμα της οποίας βρισκόταν αντιμέτωπη τις παραμονές της 11ης Σεπτεμβρίου.
……………………………………………………………………………..