Ατομικές επιλογές, ατομικές ευθύνες και οι αντιεμβολιαστές

Από τη μία πλευρά βρίσκονται τα διαρκή καλέσματα εκ μέρους του πρωθυπουργού και των στελεχών της κυβέρνησης προς τους πολίτες να αναλάβουν τις ευθύνες τους, από την άλλη η επίκκληση του δικαιώματος της ατομικής επιλογής από τους πολίτες που δε θέλουν να εμβολιαστούν. Ο συνδετικός κρίκος μεταξύ των δύο  είναι ο νεοφιλελευθερισμός

Η επίκκληση στην ατομική ευθύνη από την κυβέρνηση μοιάζει σα μια υπεκφυγή. Τι ειδους ατομική ευθύνη είναι αυτή η οποία για να επιτευχθεί επιβάλλονται περιορισμοί στις ατομικές ελευθερίες και στην κίνηση και τιμωρούνται τα άτομα τα οποία δεν ακολουθούν τον δρόμο της υπευθυνότητας;

Αν στην περίπτωση όπως, λ.χ., της χρήσης μάσκας, ο πολίτης όχι μόνο πρέπει να πληρώνει για να αγοράζει τις μάσκες αλλά τιμωρείται και όταν δεν τη χρησιμοποιεί, δεν υπάρχει κανένα περιθώριο επιλογής ή ανάληψης ευθύνης. Ουσιαστικά, καλείται να υπακούσει.

Αν η κυβέρνηση επιθυμούσε να ακολουθήσει μία πολιτική επιβολής του μέτρου της μάσκας, τοτε δε θα έπρεπε να ζητά από τους πολίτες να αναλάβουν την ευθύνη. Η ευθύνη αυτή δεν τους ανήκει. Η πραγματική ευθύνη ανήκει στην κυβέρνηση που οφείλει να προμηθεύσει του πολίτες με μάσκες για να διασφαλίσει τη δημόσια υγεία. Μετά, αφού προμηθεύσει τους πολίτες με μάσκες, τότε θα μπορεί να επιβάλλει όσο βαριά πρόστιμα επιθυμεί, στους πολίτες που δε συμμορφώνονται με το μέτρο.

Το ίδιο ισχύει και με την κατάσταση στα νοσοκομεία.

Για να μπορείς να κατηγορήσεις τους πολίτες οτι ευθύνονται για την πίεση που ασκείται στο σύστημα υγείας από τον κορωνοϊό, πρώτα θα πρέπει να έχεις ενισχύσει σε τέτοιο βαθμό το Εθνικό Σύστημα Υγείας, καθώς και τις Πρωτοβάθμιες Υπηρεσιες Υγείας ώστε να διασφαλίζεται ότι δε θα σταματούν τα πάντα να λειτουργούν με την παραμικρή αύξηση κρουσμάτων, με την έστω και μερική χαλάρωση των μέτρων που περιορίζουν τις ζωές των ανθρώπων.

Όμως δε συμβαίνει αυτό. Κι έτσι, η επίκκληση στην ατομική ευθύνη των πολιτών φανερώνεται ως αυτό που πραγματικά είναι, άλλη μια προσπάθεια της κυβέρνησης να μετακυλήσει την ευθύνη για την όποια αποτυχία στους πολίτες.

Η επίκκληση της ατομικής ευθύνης εκεί που δεν υπάρχει καμία πραγματικά επιλογή είναι χρήσιμη για να δημιουργεί αποδιοπομπαίους τράγους, που είναι χρήσιμοι πολιτικά. Δημιουργεί ένοχους, στους συμπολίτες μας που θρησκεύονται, στους νέους που έχουν ανάγκη την κοινωνικοποιηση και τη διασκέδαση, στον τουρίστα που έχει ανάγκη να χαλαρώσει, στον διαδηλωτή που διαμαρτύρεται για τις πολιτικές που προωθεί η κυβέρνηση εν μέσω πανδημίας. Απομακρύνει το βλέμμα απο αυτόν που έχει πραγματικά το μεγαλύτερο μερίδιο της ευθύνης, την κυβέρνηση.

Η απλή αλήθεια είναι ότι  ο ανεύθυνος δε μπορεί να κουνά το δάκτυλο και να απαιτεί από όλους τους άλλους να αναλάβουν την ευθύνη που αυτός απέτυχε να αναλάβει από θέση ισχύος.

Την ίδια στιγμή, η επίκκληση της ατομικής ευθύνης εκεί που δεν υπάρχει επιλογή, δημιουργεί μία αντίρροπη κίνηση εκ μέρους μερίδας πολιτών που έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους στην επίσημη πολιτεία και στους επιστήμονες που τους αναγνωρίζουν ως ελεγχόμενους.

Από τους αρνητές της μάσκας μέχρι τους αρνητές των εμβολίων, στο επίκεντρο βρίσκεται μία νεοφιλελεύθερη ιδέα: το δικαίωμα της ατομικής επιλογής.

Οι “αντι-εμβολιαστές” αποτελούν ένα εύκολο στόχο.

Οι πιο πολλοί τους κατηγορούν ως ηλίθιους, ανθρώπους ανίκανους να αντιληφθούν την επιστήμη πίσω από τους εμβολιασμούς, ή, όπως επαναλαμβάνουν συχνά και στελέχη της κυβέρνησης όπως ο Άδωνις Γεωργιάδης, ως εγωιστές, ανίκανους να αναλάβουν την ατομική ευθύνη, που δε νοιάζονται για τις επιπτώσεις που έχουν οι επιλογές τους στους άλλους.

Όμως οι σκεπτικιστές σε σχέση με τα εμβόλια, όπως σημειώνεται και σε σχετικό άρθρο του New Republic από το 2015, δε διαφέρουν τόσο πολλοί από αυτούς που τους ασκούν κριτική. Και η αύξηση του αριθμού τους τα τελευταία χρόνια δεν έχει σχέση τόσο με την ηλιθιότητα ή τον εγωισμό αλλά με ιδέες σχετικά με το τι είναι η γνώση, με την κατάρρευση της εμπιστοσύνης στις αρχές, με την ελευθερία επιλογής, που υπάρχουν διαδεδομένες στην κουλτουρα μας, ειτε επιλέγεις να εμβολιαστείς είτε όχι.