Κατάγομαι από τον Αμιρά της επαρχίας Βιάννου. Η οικογένειά μας κυριολεκτικά ξεκληρίστηκε τον μαύρο Σεπτέμβρη του 1943 στο Ολοκαύτωμα των χωριών της Βιάννου και της Δυτικής Ιεράπετρας
Εκφράσατε προσφάτως την αλληλεγγύη σας στον γερμανικό λαό για τις θεομηνίες και τις ζημιές. Εχει ενδιαφέρον αυτό, αφού πολλοί συχνά παρανοούν πως ο αγώνας όπου συμμετέχετε αφορά επανορθώσεις και οφειλές από την Κατοχή και όχι μισαλλοδοξία για έναν λαό όπως οι Γερμανοί. Τι λέτε;
Εκφράζοντας την οδύνη μας για τα θύματα της βιβλικής καταστροφής στη Γερμανία και την αλληλεγγύη και συμπαράστασή μας στον σκληρά δοκιμαζόμενο γερμανικό λαό πράξαμε το αυτονόητο. Οπως διαχρονικά έχουμε αποδείξει, το κίνημά μας διαπνέεται από δημοκρατικές αρχές και ανθρωπιστικά ιδεώδη. Το σύνθημά μας άλλωστε εδώ και αρκετά χρόνια είναι: «Διεκδίκηση! Οχι εκδίκηση! Δικαιοσύνη κι Αποζημίωση!». Πάγια θέση μας – παρακαταθήκη της δρακογενιάς της Εθνικής Αντίστασης, που ίδρυσε το Εθνικό Συμβούλιο, είναι ότι ο αγώνας μας αποτελεί, πέραν των άλλων, γέφυρα, δημοκρατικής – αντιφασιστικής πάλης με τον γερμανικό λαό. Αντίπαλός μας είναι η αδιαλλαξία και αναλγησία των γερμανικών κυβερνήσεων. Αλλά και η υποχωρητικότητα των ελληνικών.
Πώς, αλήθεια, ξεκινά η δική σας εμπλοκή με τo ΕΣΔΟΓΕ;
Το 2002 επισκέφτηκα το Μπίλεφελντ της Βόρειας Ρηνανίας – Βεστφαλίας, για να μιλήσω σε δύο εκδηλώσεις για τις γερμανικές αποζημιώσεις, που οργάνωνε το τοπικό κόμμα των Πρασίνων με την πρωτοβουλία του συμπατριώτη μας Σάββα Σεμερτζίδη. Εκεί γνωρίστηκα με τον αείμνηστο Δαμιανό Βασιλειάδη, ιδρυτικό μέλος του ΠΑΚ και του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα. Αυτό ήταν! Αμέσως δέχθηκα την πρόσκλησή του και συμμετείχα στο Εθνικό Συμβούλιο για να γίνω επίσημα μέλος του στο επόμενο συνέδριο, μετά από πρόταση του Πέτρου Κουλουφάκου. Θυμάμαι τον πρόεδρο Μανώλη Γλέζο, να διευθύνει με αστείρευτη υπομονή και δημοκρατικό τρόπο τις μαραθώνιες συνεδριάσεις καταλήγοντας, σχεδόν πάντα, σε ομόφωνες αποφάσεις, τον γενικό γραμματέα, καπετάνιο του ΕΛΑΣ και πρώην πρόεδρο του ΔΣΑ, Ευάγγελο Μαχαίρα, να συντάσσει με ευχέρεια σημαντικές ανακοινώσεις και να μου αναθέτει την προώθησή τους στα ΜΜΕ, τον Λάκη Σάντα, πάντα μειλίχιο και σεμνό, τον Γιάννη Σταμούλη, με το λαμπρό νομικό του μυαλό, να έχει πάντα λύση σε κάθε πρόβλημα, τον καθηγητή Γεώργιο – Αλέξανδρο Μαγκάκη να μας εντυπωσιάζει με τις γνώσεις του, τον υπέροχο Στέλιο Ζαμάνο, τον ακατάβλητο καπετάν Ερμή, τον Μπάμπη Ρούπα, τον Δημήτρη Παπαχρήστο, πάντα δυναμικό, τον διαλεκτικό Χρήστο Τσιντζιλώνη, τη Λίτσα Παπαϊωάννου, τον Ιγνάτιο Αξιώτη, τον Γιώργο Δολιανίτη και τις άλλες μορφές της σύγχρονης ιστορίας μας, που έβλεπα με θαυμασμό και δέος. Θυμάμαι τα συνέδρια στο θέατρο Αλφα του Στέφανου Ληναίου, με τον ίδιο πάντα στην πρώτη γραμμή. Θυμάμαι τα ταξίδια μας σε μαρτυρικούς τόπους, τη συνεργασία με γερμανούς συναγωνιστές, που σε δύσκολους καιρούς μάς έδιναν δύναμη με τη στήριξή τους να συνεχίσουμε τον αγώνα. Θυμάμαι έντονα το 1ο συνέδριο στο Μίτενβαλντ της Βαυαρίας το 2003, στην έδρα της 1ης Ορεινής Μεραρχίας Καταδρομών, όπου συνάντησα την ελίτ της προοδευτικής Γερμανίας σε αντιφασιστικές εκδηλώσεις εναντίον της συνάθροισης των σφαγέων βετεράνων της Βέρμαχτ, τα συνέδρια της Βιάννου, το 2013 και το 2018, στο Τυμπάκι το 2018 με παρούσα τη Claudia Roth των Πρασίνων, αντιπρόεδρο της Bundestag σήμερα, το συνέδριο του Die Linke εντός της Bundestag τον Νοέμβριο του 2019, μαζί με τον δήμαρχο Διστόμου Γιάννη Σταθά και τόσα ακόμη.
Εχετε βιώματα και οικογενειακή μνήμη από την τραγωδία του Β’ Παγκοσμίου και της Κατοχής; Ποια;
Κατάγομαι από τον Αμιρά της επαρχίας Βιάννου. Η οικογένειά μας κυριολεκτικά ξεκληρίστηκε τον μαύρο Σεπτέμβρη του 1943 στο Ολοκαύτωμα των χωριών της Βιάννου και της Δυτικής Ιεράπετρας, που διέπραξε ο τακτικός γερμανικός στρατός. Το σπίτι του πατέρα μου είχε απέξω πέντε μαύρους σταυρούς – όσοι και οι νεκροί. Θυμάμαι τη μακαρίτισσα τη γιαγιά μου τη Δέσποινα, που έμεινε χήρα νεότατη, με δύο μικρά παιδιά και ένα τρίτο στην κοιλιά της, όποτε άκουγε στην τηλεόραση γερμανικά να κλαίει και να τρέχει στο δωμάτιό της. Ο πατέρας μου, όπως και τ’ άλλα ορφανά της Βιάννου, φόρεσε για πρώτη φορά παπούτσια αρκετά χρόνια μετά τη λήξη της Κατοχής και παλτό όταν πήγε στον στρατό. Αλλά και η καταγωγή της μητέρας μου είναι από τη Μεσαία Κάψη Φθιώτιδας και ο παππούς της Δημήτριος Σουφλερός εκτελέστηκε στο Ολοκαύτωμα του Τυμφρηστού (τραγική ειρωνεία: έναν μήνα μετά το Ολοκαύτωμα της Βιάννου). Ηταν λοιπόν μονόδρομος η ενασχόλησή μου με το κίνημα διεκδίκησης των γερμανικών οφειλών.
Συνοψίστε μας: τι ζητεί το Εθνικό Συμβούλιο Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα;
Το Εθνικό Συμβούλιο έχει εξαρχής προσδιορίσει τις ελληνικές αξιώσεις ως ένα τετράπτυχο:
α. αποζημιώσεις των θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας
β. επανορθώσεις προς το κράτος για την αρπαγή του πλούτου και την καταστροφή της χώρας
γ. επιστροφή του κατοχικού δανείου
δ. επιστροφή των αρχαιολογικών και άλλων πολιτιστικών αγαθών που έκλεψαν και λεηλάτησαν οι «φιλότεχνοι» και «φίλοι του ελληνικού πολιτισμού» γερμανοί κατακτητές της Ελλάδας.
Και έχει σημασία να τονίσουμε ότι ο ενιαίος χαρακτήρας των ελληνικών αξιώσεων, που έχει υιοθετηθεί από την Ελληνική Δημοκρατία, υπηρετεί την ιστορική αλήθεια απέναντι σε ιδιοτελώς επιλεκτικές αναγνώσεις της Ιστορίας και σκοτεινές επιδιώξεις. Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να κλείσει το θέμα άρον άρον, χωρίς ουσιαστική επανόρθωση! Αν αυτό σχεδιάζουν κάποιοι, στο Βερολίνο (ελπίζουμε όχι στην Αθήνα), καλύτερα να το ξεχάσουν! Το Εθνικό Συμβούλιο έχει προχωρήσει σε αποτίμηση των γερμανικών οφειλών, υπάρχει το πόρισμα του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους και της Βουλής και άλλες προσεγγίσεις. Αυτό που έχει σημασία είναι να προσέλθει η Γερμανία στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων και σε πνεύμα καλής θέλησης θα βρεθεί μία δίκαιη λύση. Για να κλείσει, επιτέλους, ένα ζήτημα που σκιάζει τις σχέσεις των δύο χωρών, δίνει μήνυμα ατιμωρησίας των ναζιστικών εγκλημάτων και η διαιώνισή του πλήττει και το προφίλ της Γερμανίας ως δημοκρατικής δύναμης, ηγέτιδος της Ευρώπης.
Μήπως πάνω στα αιτήματά σας αναπτύχθηκε μια παράξενη ρητορική όπου η Ελλάδα θα πάρει πίσω λεφτά και θα αποπληρώσει το δημοσιονομικό χρέος της;
Από την πρώτη στιγμή που κάποιοι επιχείρησαν να θέσουν στη βάση αυτή το ζήτημα (αναφέρομαι στις καυτές μέρες του πρώτου Μνημονίου), ο Μανώλης Γλέζος έκανε σε όλους σαφές ότι δεν ζητούμε συμψηφισμό χρεών, απαιτούμε Δικαιοσύνη! Αλλωστε, ο αγώνας της διεκδίκησης των γερμανικών οφειλών έχει ιστορικό βάθος: ξεκίνησε μέσα στην Κατοχή, όταν ο Κωνσταντίνος Περρίκος – επικεφαλής της μη ΕΑΜικής αντιστασιακής οργάνωσης ΠΕΑΝ, που πέτυχε ένα σφοδρό χτύπημα εναντίον της δωσιλογικής ΕΣΠΟ, ακυρώνοντας τα σχέδια του Χίτλερ για την προσέλκυση ελλήνων εθελοντών στο Ανατολικό Μέτωπο – έθεσε για πρώτη φορά το θέμα της επιστροφής του κατοχικού δανείου και των γερμανικών αποζημιώσεων. Επιπλέον, αμέσως μετά τη λήξη της Κατοχής το ελληνικό κράτος έθεσε επίσημα το ζήτημα στη Διασυμμαχική Διάσκεψη των Παρισίων το 1945-46. Το 1946 ιδρύθηκε η Πανελλήνια Ενωσις Θυμάτων Γερμανικής Κατοχής («Ο Φοίνιξ») από τον δικηγόρο Θεμιστοκλή Ζαφειρόπουλο, τη Θεανώ Αργυροπούλου και τον Μανώλη Γλέζο, που έδωσε ώθηση στο δίκαιο αυτό αίτημα. Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε το συγκλονιστικό βίντεο με τον Αργύρη Σφουντούρη στη δημόσια γερμανική τηλεόραση: «Οι κανόνες είναι κανόνες. Τα χρέη πρέπει να πληρώνονται. Χωρίς τεχνάσματα!». Η Γερμανία όπως ζητεί να αποπληρώσουμε τα χρέη μας, οφείλει να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της προς την Ελλάδα. Πολύ περισσότερο, που οι δικές της οφειλές είναι βουτηγμένες στο αίμα των μυριάδων θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας.
Πείτε μας το βασικό σας επιχείρημα για την απόδοση των γερμανικών οφειλών.
Είναι επιταγή ιστορικής Μνήμης και Δικαιοσύνης. Αλλά και ζήτημα λογοδοσίας απέναντι στο μέλλον και τις γενιές του, οι οποίες συχνά θα θέτουν το δραματικό ερώτημα: «Εσείς τι κάνατε για να αποδοθεί Δικαιοσύνη;». Επιπλέον, η απόδοση των γερμανικών οφειλών θα στείλει στην παγκόσμια κοινότητα το μήνυμα ότι, όσα χρόνια κι αν περάσουν, έρχεται η στιγμή που οι υπεύθυνοι των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας καλούνται να υποστούν τις συνέπειες των πράξεών τους. Και δεν υπάρχει πιο ισχυρό μήνυμα πρόληψης και αποτροπής της τέλεσης νέων εγκλημάτων από αυτό. Το οφείλουμε στη Διστομίτισσα Νίτσα Σφουντούρη, που πέθανε πριν από λίγες μέρες, παλεύοντας για Μνήμη και Δικαιοσύνη έως το τέλος, στους 153 αμάχους της μαρτυρικής Μουσιωτίτσας, που σφαγιάστηκαν στις 25 Ιουλίου του 1943, σε όλα τα θύματα του ναζισμού στην Ελλάδα.