Αφιέρωμα στη μνήμη του Μίνου Τζομπανάκη

Της Βασιλικής Χριστούλη *

Άραγε ποιός ήταν ο Μίνως;

Ένας πραγματικός Άρχοντας, ένας περήφανος Κρητικός που τίμησε όσο λίγοι το χώμα της κρητικής γης και μεγάλωσε τα σύνορα της πατρίδας.

Που φώτισε στο πέρασμα του κι ομόρφυνε τη ζωή όσων είχαν τη τύχη να τον γνωρίσουν με τη σπιρτάδα του πνεύματος και το χιούμορ του, με την απλόχερη καλοσύνη και το ήθος του, με την ανωτερότητα και την ανεξικακία του, με την αθόρυβη γενναιοδωρία του και τον αλτρουισμό του. Αλλά και με την απλότητα του βαθιά καλλιεργημένου και χορτασμένου ανθρώπου, που γεύθηκε την αναγνώριση και τις διακρίσεις  για τα επιτεύγματα του στον επαγγελματικό χώρο, αλλά και τις χαρές μιάς ευτυχισμένης οικογενειακής ζωής.

Στο πλευρό του πάντα η αγαπημένη του Πία, σύντροφος σε όλη του τη ζωή, και τα παιδιά του, Ανδρέας και Κωστής, που ευτύχησε να τα δει να αποφοιτούν από το Χάρβαρντ, να δημιουργούν τις οικογένειές τους και να διακρίνονται επαγγελματικά.

Μεγάλη του αδυναμία τα τέσσερα εγγόνια του που πρόλαβε να τα καμαρώσει τα δύο μικρότερα ως το κατώφλι της εφηβείας, και τα άλλα δύο ως την ολοκλήρωση των σπουδών τους στο Πανεπιστήμια του Χάρβαρντ (τον Μίνω) και στο Πανεπιστήμιο της Βαλτιμόρης (την Πία- Σοφία) Ο Μίνως υπήρξε ένας σπουδαίος άνθρωπος  όχι μόνον γιατί κατάφερε από φτωχό, κι ασήμαντο κρητικόπουλο να τελειώσει σε χαλεπούς καιρούς κι εργαζόμενος ταυτόχρονα, το πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ κατακτώντας δύο μεταπτυχιακούς τίτλους, χωρίς καν να διαθέτει το απαιτούμενο πανεπιστημιακό πτυχίο, όχι μόνον γιατί ως τραπεζίτης άφησε το στίγμα του στο τραπεζικό χώρο με το γνωστό διατραπεζικό επιτόκιο δανεισμού li bor που αυτός επινόησε και καθιέρωσε πριν πενήντα ολόκληρα χρόνια, συμβάλλοντας καθοριστικά στη διαμόρφωση της σύγχρονης μορφής δανεισμού και στην απελευθέρωση της διεθνούς διακίνησης κεφαλαίων, όχι μόνον διότι συνέβαλε ως οικονομικός σύμβουλος στην ανάπτυξη της οικονομίας πολλών χωρών που κλυδωνίζονταν, αλλά και διότι οσάκις του ζητήθηκε, έθεσε με προθυμία όλες του τις δυνάμεις, τις γνώσεις και την εμπειρία στη διάθεση των πρωθυπουργών της χώρας του.

Μάλιστα, υπήρξε τόσο καθολική η αποδοχή κι η αναγνώριση της προσφοράς και του έργου του στον χρηματοπιστωτικό χώρο αλλά κι εν γένει στον χώρο των οικονομικών επιστημών, ώστε η Διοίκηση του Χάρβαντ αποφάσισε να ονοματίσει με το ονοματεπώνυμο του μία αίθουσα του κορυφαίου αυτού Πανεπιστημιακού ιδρύματος και το αντίστοιχο πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών που θα παρακολουθούν στο διηνεκές στην αίθουσα αυτή διοικητές και στελέχη Τραπεζών και άλλων Οικονομικών Οργανισμών ανά την υφήλιο. Άλλωστε, αυτό ήταν και το επιστέγασμα της δικής του προσπάθειας, αφού είχε κι ο ίδιος επί σειρά ετών καθιερώσει με δική του επιμέλεια και δαπάνες ετήσια σεμινάρια επιμόρφωσης σε αντίστοιχους ως άνω αποδέκτες από όλο τον κόσμο.

Ο Μίνως μας επιστρέφοντας επιτυχημένος και ευκατάστατος στην ιδιαιτέρα του πατρίδα, δεν εφησύχασε στα πλούτη και στη διεθνή του αναγνώριση, αλλά ασχολήθηκε, όσο λίγοι, με τον άνθρωπο της διπλανής πόρτας, με τον αδύναμο κι ασθενή κι αναξιοπαθούντα συντοπίτη του, αδιαφορώντας για τη χώρα προέλευσης και το χρώμα του. Με αφοπλιστική ευγένεια κι απλότητα ανταποκρινόταν σε οποιοδήποτε αίτημα για παροχή οικονομικής βοήθειας, αρκεί να του το ζητούσε κάποιος γνωστός του, φίλος, φίλη, συγχωριανός του ή και ξένος ακόμα και τηλεφωνικά. Οικονομικοί μετανάστες από άλλες χώρες θα θυμούνται τα ομαδικά γεύματα που χρηματοδοτούσε κάθε βδομάδα, και συνδημότες του οικονομικά ασθενείς την πλήρη ιατροφαρμακευτική κάλυψη που είχαν με δικές του αποκλειστικά δαπάνες. Είναι γνωστές οι πάσης φύσεως δωρεές του σε ιδρύματα της χώρας, καθώς και σε Δήμους του νομού Χανίων, όπως η δωρεά πίνακα του ζωγράφου Ξενάκη με θέμα “ο κρητικός γάμος”, που δεσπόζει στην είσοδο του Δημαρχείου Χανίων για να μας θυμίζει πάντα την αγάπη και την γενναιοδωρία του για τον τόπο του.

Επίσης, οι σημαντικές δωρεές ιατρικών μηχανημάτων σε νοσοκομεία της χώρας, από μέρους του, αλλά και της αγαπημένης του συζύγου.

Ο ίδιος, μετά την απώλειά της αρκούταν να απολαμβάνει τη συντροφιά των φίλων του, αποδεικνύοντας καθημερινά την φιλοξενία του και την φιλοτιμία του.

Νηφάλιος και κεφάτος πάντα, χαιρόταν να αφηγείται πτυχές της ζωής του και να ξεδιπλώνει την ιστορία, όπως την έζησε από πρώτο χέρι. Ήθελε τόσο να ολοκληρώσει το βιβλίο του, στο οποίο κατέγραφε, όπως μου έλεγε, άγνωστα οικονομικά σκάνδαλα που είχαν υποπέσει στην αντίληψη του, χωρίς τελικά να το καταφέρει από εξωγενείς και απρόβλεπτους παράγοντες.

΄Ενας άνθρωπος παγκόσμιος, μα και και θερμός πατριώτης, ένας άνθρωπος ελεύθερος κι ασυμβίβαστος, που παρασημοφορήθηκε από τις μεγαλύτερες Αυτοκρατορίες στον κόσμο για την συμβολή του στην οικονομία τους, που τιμήθηκε από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας αείμνηστο Κωστή Στεφανόπουλο με τον μεγαλόσταυρο του Φοίνικα για την γένει προσφορά του στην Ελλάδα, αλλά και από το Πατριαρχείο της Κωνσταντινουπόλεως, με τον τίτλο του άρχοντα του Πατριαρχείου για την πλούσια φιλανθρωπική και κοινωνική του δράση. Που έχαιρε της φιλίας και της εκτίμησης των μεγαλύτερων προσωπικοτήτων της εποχής του, καταδεχόταν, όμως, να συνομιλήσει και με τον πιο απλό θαμώνα του καφενείου του χωριού. Αλλά που δεν έτυχε εν ζωή της αναγνώρισης που του άξιζε από τους συμπολίτες του, ούτε καν σαν υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος, όταν για το καλό του τόπου και μόνον έθεσε τον εαυτό του στη κρίση τους και δεν εξελέγη, σε ένα Δήμο που στεγάζεται σε κτίριο που ο ίδιος είχε δωρήσει.

Μίνω, αξέχαστε φίλε μας, μας λείπεις.

Μας λείπει το χαμόγελο, το χιούμορ σου, η θετική σου αύρα, ο νεανικός σου ενθουσιασμός, η θαλπωρή, η αισιοδοξία σου, κι εκείνο το σπινθηροβόλο βλέμμα σου.

Μας λείπει ο χαρισματικός σου λόγος, πόλος έλξης στις συντροφιές, το ανοικτό σου μυαλό, η μοναδική σου απλότητα κι ευγένεια, η ζωντανή, αλλά και η τηλεφωνική μας επικοινωνία που μας άφηνε πάντα πλουσιότερους σε σκέψεις, προβληματισμούς και συναισθήματα.

Εμείς οι φίλοι σου, που σε κουβαλάμε στη ψυχή, με εκείνη την αρχοντική, λεβέντικη κορμοστασιά, το αστραφτερό πνεύμα και την άδολη αγάπη να μας ξεναγείς στις ομορφιές του λιτού σου παράδεισου στις Καλύβες μέσα στις μυρωδιές απ’ τα τριαντάφυλλα και τα γιασεμιά, τις ακακίες και τα νυκτολούλουδα, με τη πολυτέλεια του υψόμετρου που αιχμαλωτίζει τη θέα και εκείνο το μπλε του κρητικού πελάγους σε όλες του τις εκδοχές ν’ απλώνεται ολόγυρά μας, αλήθεια στ΄ορκιζόμαστε, όσο ζούμε, θα είσαι πάντα παρών κοντά μας, μοναδικός κι αγαπημένος.

Καλό παράδεισο ακριβέ μας φίλε!

* Εισαγγελέας Εφετών

"google ad"