Από την πλευρά της η βουλευτής Χανίων, Βάλια Βαγιωνάκη, μιλώντας στην ομιλία της προσέγγισε τα ιστορικά γεγονότα έχοντας στην Κρήτη στο επίκεντρο, σε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ιστορικά και πολιτικά ομιλία. Την παραθέτουμε αυτούσια:
«Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, σεβαστοί προσκεκλημένοι, η οχυρά θέση της Κρήτης, όπως αναφέρει και το πόρισμα της Επιτροπής, δεν είναι μόνο ο χώρος που πρωτοεφαρμόστηκε η αγγαρεία, η υποχρεωτική δηλαδή εργασία σαν μέτρο συλλογικής τιμωρίας ή ο χώρος που έγινε η πρώτη εκτέλεση αμάχων στην Ευρώπη στο Κοντομαρί Χανίων. Ήταν, επίσης, ο χώρος από τον οποίο αποχώρησε και ο τελευταίος Γερμανός στρατιώτης.
Οι Γερμανοί αποχώρησαν από τα Χανιά από τα τέλη του Ιούνη έως τα μέσα Ιούλη του 1945, δηλαδή τρεις μήνες μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, αφού οι Βρετανοί, για δικούς τους προφανείς λόγους, είχαν παραδώσει τη διοίκηση των Χανίων, μια λωρίδα εξήντα πέντε χιλιομέτρων, από τη Γεωργούπολη έως τα Πλακάλωνα στους Γερμανούς και στη συνέχεια τους φυγάδευσαν μέσω της Σούδας. Μάλιστα, όλες οι μαρτυρίες συντείνουν στο γεγονός ότι έριχναν τον οπλισμό των Γερμανών που παραδόθηκαν στη θάλασσα, για να μην εξοπλιστεί ο κρητικός λαός.
Τα λέω όλα αυτά, για να τονίσω ότι το αίσθημα της ηθικής απαίτησης να υπάρξουν επιτέλους βήματα διεκδίκησης των γερμανικών επανορθώσεων για όσα φρικτά συνέβησαν εξαιτίας του φασισμού και του ναζισμού, κραυγές των οποίων ακούσαμε προηγουμένως, στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ως δείγμα αναγνώρισης των εγκλημάτων του χθες ενάντια στη λήθη είναι καθολικό στην Κρήτη.
Για αυτό θεωρώ τη σημερινή μέρα ιστορική, μέρα που η Βουλή θα δώσει εντολή στην Κυβέρνηση να εκκινήσουν οι διαδικασίες σε όλα τα επίπεδα – διπλωματικά, νομικά- για τη διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών. Και αυτό είναι μια υποχρέωση δική μας σε αυτούς που αγωνίστηκαν για την ελευθερία και τη δημοκρατία και έδωσαν ακόμα και τη ζωή τους για αυτό. Μην ξεχνάμε ότι η Ελλάδα είναι η χώρα με τα περισσότερα θύματα πολέμου αναλογικά. Το πόρισμα αναφέρει 19,7%, ακολουθεί η Γιουγκοσλαβία με 13,83% και όλοι οι υπόλοιποι έπονται κάτω από το 10%.
Κάποιοι λένε ότι κατά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο τον αγώνα τον έδωσαν οι ανώνυμοι Έλληνες. Όμως, τα πράγματα δεν είναι έτσι. Όλοι αυτοί που πρόσφεραν τα πάντα, δεν ήταν ανώνυμοι. Ήταν επώνυμοι. Τους τιμούμε κάθε χρόνο σε όλα τα διάσπαρτα μνημεία, σε όλη την Ελλάδα και στην Κρήτη και δεν ξεχνούμε. Ήταν πρώτα από όλα το ΕΑΜ, ο ΕΛΑΣ, η ΕΠΟΝ που αποτελούσαν αναμφίβολα τις πιο μαζικές αντιστασιακές οργανώσεις, αλλά και πολλές άλλες, που πάλεψαν τον κατακτητή. Αντίθετα, υπήρξαν και αυτοί που συνεργάστηκαν με τον κατακτητή, οι πρόγονοί της Χρυσής Αυγής που σήμερα σηκώνουν το κεφάλι στην Ευρώπη. Για αυτό η διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών, ως εκπλήρωση καθήκοντος για αυτούς που έπεσαν, είναι σήμερα πιο επιτακτική και πιο αναγκαία από ποτέ.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι το πόρισμα της Επιτροπής έρχεται στην Ολομέλεια ως εισήγηση της Πλειοψηφίας, θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι στην Επιτροπή υπήρξε σύμπνοια και συναντίληψη. Μπορεί οι κομματικές υποχρεώσεις να οδήγησαν στην κατάθεση ξεχωριστών κειμένων, όμως στην πραγματικότητα το πόρισμα είναι προϊόν ευρύτερης επεξεργασίας.
Πρώτα από όλα, υπήρχε το κεκτημένο των από το 2014 Επιτροπών, καθώς και οι Εκθέσεις των αρμόδιων κρατικών φορέων, του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, του Υπουργείου Πολιτισμού και της Τράπεζας της Ελλάδας. Κλήθηκαν, επίσης, στην Επιτροπή επιστημονικοί φορείς, αλλά κυρίως εκπρόσωποι φορέων, κυρίως του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Γερμανικών Οφειλών, που όλα αυτά τα χρόνια, με επικεφαλής τον Μανώλη τον Γλέζο, κράτησαν ζωντανό αυτό το αίτημα, το δίκτυο των μαρτυρικών πόλεων κ.λπ.
Θεωρώ το πόρισμα της Επιτροπής τεκμηριωμένο, αφού καταγράφει αναλυτικά όλων των μορφών τις οφειλές: τις πολεμικές αποζημιώσεις σε ιδιώτες, τις πολεμικές επανορθώσεις, το αναγκαστικό κατοχικό δάνειο, την επιστροφή-απόδοση των κλεμμένων πολιτιστικών θησαυρών. Για τα τελευταία, η καταγραφή είναι πιο δύσκολη δεδομένων των παράνομων ανασκαφών, με τις οποίες ασχολήθηκε κυρίως το Ίδρυμα Ρόζενμπεργκ.
Άρα, τα όπλα υπάρχουν και η Πολιτεία πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλία από εδώ και μπρος. Υπήρξαν καθυστερήσεις. Άλλοι τις θεωρούν εύλογες, άλλοι όχι. Θέλω, όμως, να θυμίσω ότι μόλις το 2014 η Βουλή συγκρότησε Επιτροπή για το ζήτημα αυτό. Υπήρξαν σποραδικές προσπάθειες στο παρελθόν από τις ελληνικές κυβερνήσεις. Οι προσπάθειες αυτές καταγράφονται στο πόρισμα και υπογραμμίζουν το γεγονός ότι η Ελλάδα ποτέ δεν ανέστειλε το δικαίωμα της διεκδίκησης των γερμανικών οφειλών, τις οποίες θεωρεί απαράγραπτες. Από την άποψη αυτή, είναι χαρακτηριστική η απάντηση της γερμανικής Βουλής σε ερώτηση του Die Linke στις 6/2/2014 ότι «…δεν είναι γνωστή στην Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση επίσημα οριστική παραίτηση της ελληνικής Κυβέρνησης από την άσκηση αξιώσεων για επανορθώσεις». Εξάλλου, η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το απαράγραπτο των εγκλημάτων πολέμου και των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας είναι σαφής.
Όλα συντείνουν στην ανάγκη διεκδίκησης των γερμανικών οφειλών. Η Συνθήκη για τον οριστικό διακανονισμό για τη Γερμανία, η γνωστή Συμφωνία «2+4», στην οποία η Ελλάδα δεν συμμετείχε, οδήγησε στην ενοποίηση της Γερμανίας. Άρα, τα εμπόδια που έμπαιναν στη Συμφωνία του Λονδίνου του ’53, για αναστολή δηλαδή των διεκδικήσεων, παύουν να υπάρχουν.
Σαφώς πρέπει να προτιμηθεί ο δρόμος του διαλόγου και η προσπάθεια επίτευξης συμφωνίας, όπως εξάλλου σαφώς προκύπτει από τη Συμφωνία του Λονδίνου. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι πλέον και μέσα στη Γερμανία υπάρχουν δυνατές φωνές που στηρίζουν τα ελληνικά αιτήματα σε αντίθεση με όσα αδιανόητα διακήρυξε ο Χάινς Ρίχτερ. Τέλος, είμαστε εκτός μνημονίου, οπότε οποιοδήποτε ψήγμα υποψίας για συμψηφισμό δεν μπορεί να υπάρχει στη σκέψη κανενός.
Τελειώνω με το εξής: Νομίζω ότι το θέμα αυτό απαιτεί ενότητα και κοινοβουλευτική δράση. Είναι καιρός να γίνουν πράξη αυτά που έχουμε συζητήσει στην Επιτροπή, η διεθνοποίηση του ζητήματος, η ενημέρωση των ξένων κοινοβουλίων, η διοργάνωση διεθνούς συνεδρίου και όλα αυτά που προτείνει το πόρισμα ως ενέργειες. Ο δρόμος δεν θα είναι εύκολος, είναι όμως αναγκαίος, είναι δρόμος δίκαιος και ένας δρόμος που πρέπει να μας βρει ενωμένους, όλες τις δυνάμεις του δημοκρατικού τόξου».
Δείτε το βίντεο εδώ: