Βαρδής Τσουρής: Το μαύρο ρίφι που τσίγκλαγε τα πρόβατα – Η ιστορία μίας φωτογραφίας

“Ένας άνθρωπος, ένα μαύρο ρίφι, πάντα ανυπότακτο, πάντα στις άκρες του γκρεμού, πάντα στα όρια, να μη δειλιάζει, να μην υποχωρεί εκατοστό από τις απόψεις του φτάνοντας στα όρια του θανάτου”, είπε για τον Βαρδή Τσουρή ο δικηγόρος Δημήτρης Φουράκης  στην κηδεία του.

Και συνέχισε:

“Όσο υπάρχουν τα μαύρα ρίφια να τσιγκλάνε τα πρόβατα αυτού του κόσμου, τότε οι ύαινες δε θα κοιμούνται ήσυχες.”

Ο Βαρδής Τσουρής δε φοβόταν. Υπερασπιζόταν με σθένος τις ιδέες και τις δράσεις του δίχως να κρύβεται από την ευθύνη. Κι έτσι, με το θάρρος του αυτό, έδινε θάρρος στους υπόλοιπους. Τσιγκλούσε συνειδήσεις.

Μπροστάρης σε όλες τις σημαντικές κινητοποιήσεις του Χανιώτικου λαού κυνηγήθηκε και διώχθηκε αμέτρητες φορές. Όμως, έμεινε αλύγιστος μέχρι το τέλος.

Αυτό το “μαύρο ρίφι” που ξεσήκωνε τον κόσμο, αποτυπώθηκε σε μία καταπληκτική φωτογραφία του Γιώργου Νικολαϊδή.

Η φωτογραφία, σύμφωνα με τον φωτογράφο, είναι από το 1985 και τα Προπύλαια και απεικονίζεται ο νεαρός Βαρδής Τσουρής σκαρφαλωμένος σα ένα αγρίμι πάνω στην άκρη ενός αγάλματος με μία μαύρη σημαία στα χέρια.

Υπήρξαν δύο σημαντικά γεγονότα εκείνη τη χρονιά με διαδηλώσεις: η δολοφονία του Μιχάλη Καλτεζά, αλλά και η πενθήμερη κατάληψη του Χημείου στην Αθήνα μεταξύ 9 και 14 Μαϊου του 1985.

Η κατάληψη του Χημείου τον Μάιο του 1985 αποτελεί ίσως το σημαντικότερο γεγονός στην ιστορία του μεταπολιτευτικού «αντιεξουσιαστικού χώρου».

Η κατάληψη έχει τις ρίζες της στις «εχθροπραξίες» των Εξαρχείων τον Οκτώβριο του 1984, όταν ο τότε Αρχηγός της Αστυνομίας Μποσινάκης ηγήθηκε των περίφημων «επιχειρήσεων Αρετή», με στόχο την εκκαθάριση της συνοικίας από τα «αντικοινωνικά αναρχικά στοιχεία».

Οι επιχειρήσεις διακόπηκαν προσωρινά στις αρχές του νέου χρόνου έως και τον Απρίλιο του 1985, όταν και επαναλήφθηκαν σε καθημερινή βάση, με συνεχείς συλλήψεις πολιτών – όχι κατ’ανάγκην αναρχικών – και επιβολή ενός πρωτοφανούς κλίματος αστυνόμευσης της περιοχής.

Στις 9 Μαίου του 1985 ο χώρος των αντιεξουσιαστών οργανώνει συγκέντρωση στην πλατεία Εξαρχείων με αίτημα να φύγει η αστυνομία από τα Εξάρχεια. Η τελευταία απαγορεύει τη συγκέντρωση και περικυκλώνει την πλατεία μη αφήνοντας τον κόσμο να πλησιάσει σε αυτήν.

Εξαπολύοντας ένα πογκρόμ συλλήψεων αναρχικών στους γύρω δρόμους «αναγκάζει» ένα μεγάλο τμήμα τους να εισέλθει στο Χημείο και από εκεί να οργανώσει τις επιθέσεις εναντίον των ΜΑΤ και των ΜΕΑ (ειδικές δυνάμεις με πολιτική ενδυμασία).

Το βράδυ της 9ης Μαίου θα σημαδευτεί από βίαια επεισόδια, καθώς δυνάμεις του αντιεξουσιαστικού χώρου κατεβαίνουν στο κέντρο της Αθήνας από κάθε γωνιά του Λεκανοπεδίου προς ενίσχυση των καταληψιών, ενώ από την άλλη μεριά χιλιάδες αστυνομικών αποκλείουν το κέντρο της Αθήνας και περικυκλώνουν το Χημείο. Συλλαμβάνονται 14 άτομα τα οποία παραπέμπονται με βαριές κατηγορίες.

Την επομένη 10 Μαίου οργανώνεται συγκέντρωση στο κτίριο της Νομικής και σχηματίζεται πορεία προς το αποκλεισμένο από την Αστυνομία Χημείο. Τις επόμενες ημέρες οι συγκεντρώσεις και πορείες προς το Χημείο θα είναι καθημερινές, έως τις 13 Μαίου οπότε και έπειτα από παρέμβαση του Μανόλη Γλέζου τα ΜΑΤ λύνουν την πολιορκία.

Οι καταληψίες εξέρχονται του κτιρίου με τον Μ.Γλέζο μαζί τους και ενώνονται με μεγάλη πορεία που τους περιμένει στη συμβολή των οδών Ακαδημίας και Μαυρομιχάλη.

Το τέλος της κατάληψης είναι ειρηνικό και δημιουργείται η αίσθηση μιας μεγάλης πολιτικής νίκης του χώρου απέναντι στην κρατική καταστολή.

Την επομένη 14 Μαίου πραγματοποιείται συγκέντρωση του αντιεξουσιαστικού χώρου στα Προπύλαια, η οποία συγκεντρώνει περισσότερα από 5.000 άτομα.

Η κατάληψη του Χημείου του 1985 τελειώνει με μια συμβολική νίκη του αντιεξουσιαστικού χώρου. Από τότε ο χώρος αυτός θα αποτελεί μια διακριτή για τα ελληνικά δεδομένα «ιδεολογικο-πολιτική οικογένεια», μειοψηφική μεν αλλά αρκετά δυναμική.

Η επίδραση του Χημείου θα είναι σημαντική στο να προκύψει τα επόμενα χρόνια μια νέα γενιά «αντιεξουσιαστών νεολαίων», ενώ καταλυτική θα είναι η επιρροή του στα πολυάριθμα μουσικά γκρουπ που θα γεμίσουν τα σχολεία της περιφέρειας της Αθήνας.

Με πληροφορίες από vernardakis.gr