«Κοινωνία επί Κολωνώ», είναι το θέμα που απασχολεί την επικαιρότητα το τελευταίο διάστημα, με τα ρεπορτάζ, τους σχολιασμούς και τις «αποκαλύψεις» να διαδέχονται το ένα το άλλο.
Όλοι για ακόμα μια φορά «έπεσαν από τα σύννεφα». Είναι δυνατόν να συμβαίνουν τέτοια πράγματα στην Ελλάδα και χωρίς κανείς να είχε αντιληφθεί το παραμικρό; Έχει άραγε χειροτερέψει η κατάσταση στη σημερινή εποχή;
Ένα ηχηρό «όχι» έρχεται αστραπιαία να δώσει την απάντηση. Γιατί ο αποτροπιασμός και η φρίκη για την υπόθεση της 12χρονης είναι πέρα για πέρα κατανοητά, η έκπληξη όμως όχι.
Η σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων είναι ένα ζήτημα νοσηρό και διαρκώς πολλαπλασιαζόμενο, που κατατρώει την κοινωνία και έχει τις ρίζες του πολύ βαθιά.
Οι κλειστές πόρτες εδώ και πάρα πολλά χρόνια βουίζουν από τις εκκωφαντικές σιωπές των παιδιών που έπεσαν και πέφτουν θύματα βιασμού.
Ο ιδανικότερος τρόπος για να γίνει αυτό κατανοητό, είναι μέσα από τη μαρτυρία ενός ατόμου, που έζησε τον δικό του εφιάλτη και θέλησε να μοιραστεί την ιστορία του, με έναν και μοναδικό σκοπό:
Σίγουρα όχι για να λάβει ως απάντηση το κλασσικό «γιατί τώρα, μετά από τόσα χρόνια…», αλλά για να πει δύο φράσεις, με την ελπίδα να φτάσουν στα αυτιά κάθε γονιού/κηδεμόνα: «Προσέξτε ποιον βάζετε στο σπίτι σας» και «Ακούστε το παιδί σας».
Επειδή το περιστατικό συνέβη πριν από πολλά χρόνια και το έγκλημα έχει παραγραφεί, το άτομο – που προσέγγισε το iEidiseis στον απόηχο των συγκλονιστικών αποκαλύψεων για την υπόθεση του Κολωνού – θα παραμείνει ανώνυμο. Η αναφορά στο πρόσωπό του θα γίνεται από εδώ και στο εξής ως «Σ.».
Ο Σ., που τώρα είναι κοντά στην ηλικία των 40 ετών, από τα 8 του χρόνια υπήρξε θύμα σεξουαλικής κακοποίησης από πρόσωπο του οικογενειακού του περιβάλλοντος, σε μια εποχή, όπου όλα ήταν διαφορετικά και κυρίως πιο δύσκολα…
Η μαρτυρία αυτή, αναδεικνύει εκτός από τη φρίκη του βιασμού και το πόσο δυσκολότερο ήταν να διαχειριστεί ένα παιδί κάτι τέτοιο, μεγαλώνοντας στην κουλτούρα των 90s.
«Μυστικό» ετών 8 – «Δεν θα το πεις πουθενά»
«Όλα ξεκίνησαν στο όχι και τόσο μακρινό 1993. Ήμουν 8 χρονών και πήγαινα τρίτη δημοτικού. Μια Κυριακή απόγευμα, το άτομο αυτό με προσέγγισε με τον εξής τρόπο: «Αυτό που θα κάνουμε δεν θα το πεις πουθενά». Εγώ είπα «εντάξει». Ήμουν σπίτι της γιαγιάς μου εκείνη τη στιγμή και με πήρε να φύγουμε. «Θα σας φέρω εγώ το παιδί μετά», τους είπε.
Συνέβη κάτι τότε, όχι βιασμός αλλά με παρενόχλησε. Εγώ είχα παγώσει. Και τότε ξεκίνησε η χειραγώγηση: «δεν θα το πεις πουθενά αυτό, γιατί θα σε μαλώσουν».
Τότε, αρχές δεκαετίας του 90, ένα παιδί δεν μπορούσε να πει κάτι τέτοιο, γιατί στις περισσότερες οικογένειες κυριαρχούσε η αντίληψη ότι ο μεγάλος έχει πάντα δίκιο. Θα ήταν πιο πιθανό να μου πουν ότι λέω ψέματα, ότι το φαντάστηκα κλπ. Και πράγματι, έτσι συνέβη.
Θυμάμαι για παράδειγμα αν τύχαινε να πω κάτι έξυπνο… οι μεγαλύτεροι γελούσαν, γιατί κανείς δεν περίμενε ότι το παιδί θα έλεγε κάτι έξυπνο.
Από εκείνη την ημέρα λοιπόν, καταστράφηκε η αθωότητα ενός παιδιού. Δεν ήμουν συγκεντρωμένος στο σχολείο, ήμουν παγωμένος… Γιατί σε κάνει να φοβάσαι να αντιδράσεις.
Επίσης, αρχίζεις να τα βλέπεις όλα με τον ίδιο τρόπο, αυτόν που σε έκανε εκείνος να τα δεις.
Για παράδειγμα, έβαλε την ιδέα του σεξ πολύ νωρίς στη ζωή μου. Μέχρι πρότινος, είχα δει κατά λάθος ένα εξώφυλλο του Playboy και θυμάμαι ότι ντράπηκα.
Αυτό λοιπόν συνεχίστηκε αρκετές φορές… Μετά πέρασε στο πιο σκληρό κομμάτι, προχώρησε στην πράξη, ήμουν γύρω στα 10 τότε… Ήταν σαν να το προετοίμαζε τόσο καιρό.
«Μίλησα στους γονείς μου… αλλά»
Κάποια στιγμή αποφάσισα να μιλήσω στους δικούς μου, πριν γίνει το κακό, ήμουν 9 τότε.
«Ο… με πειράζει» τους είπα. Στο μεταξύ, οι γονείς μου είχαν πάρει διαζύγιο και εκείνος έβρισκε πατήματα να μπαινοβγαίνει μέσα στο σπίτι.
Ο πατέρας μου δεν αντέδρασε ιδιαίτερα ψύχραιμα, αντιθέτως άρχισε να φωνάζει και να λέει «πες μου τι έγινε».
Η αντίδραση αυτή όμως εμένα με μπλόκαρε. Είναι πολύ λάθος όταν ένα παιδί σου ανοίγεται να γίνεσαι πιεστικός. Εν ολίγοις, απάντηση σε αυτό που ξεστόμισα εκείνη την ημέρα, δεν πήρα ποτέ.
Μόνο για ένα διάστημα οι γονείς μου ήταν κάπως ψυχροί μαζί του και δεν του μιλούσαν. Τίποτα παραπάνω.
Μετά το άτομο αυτό έκανε δική του οικογένεια. Τότε άλλαξαν όλα και άρχισε πάλι να μπαινοβγαίνει στο σπίτι. Κάναμε γιορτές μαζί, πιστεύω ότι οι δικοί μου θα σκέφτονταν «αποκλείεται να μας λέει αλήθεια ο Σ.»
Μην ξεχνάμε, πως ένα άλλο χαρακτηριστικό της τότε εποχής, ήταν πως ένας οικογενειάρχης είναι αυτομάτως και καλός άνθρωπος.
Η κακοποίηση συνεχίστηκε μέχρι τα 14 μου. Είχε την εμπιστοσύνη της οικογένειας, έλεγε μπροστά σε όλους «πάμε μια βόλτα» για να μην μπορώ να πω όχι.
Με πήγαινε στο σπίτι του, ακόμα και μετά τον γάμο του. Αλλά και σε δημόσια μέρη, όπως π.χ. στην παραλία για μπάνιο, όπου… υπήρχαν μάρτυρες.
Τότε ήταν και η πρώτη φορά που αντέδρασαν οι γονείς μου, 5 χρόνια μετά από όταν τους είχα μιλήσει, αλλά και πάλι με τον λάθος τρόπο:
Όταν με γύρισε από τη «βόλτα», είπαν «πάμε να μιλήσουμε όλοι μαζί» και εκεί αρχίζει το πανηγύρι… «Για πες μας τι μας είπες για τον…»
Εγώ φυσικά και πάγωσα, γιατί αυτό ήταν ξεκάθαρα κάτι που δεν έπρεπε να το συζητήσουμε όλοι μαζί. «Τίποτα δεν σας είπα» λέω, οπότε και η συζήτηση τελείωσε με το ότι «μάλλον το φαντάστηκα αυτό που σας είπα».
Τα χρόνια περνούσαν και σιγά – σιγά εγώ άρχιζα να κόβω επαφές με το άτομο αυτό, γιατί μεγάλωνα και άρχισα να έχω τη δική μου ζωή και καθημερινότητα.
Εκείνος συνέχισε να προσπαθεί να με προσεγγίσει μέχρι και τα 20. Κάποια στιγμή ζήτησε το κινητό μου μπροστά σε όλους. Εγώ του απάντησα ευθέως «τι το θες» μέχρι που ντράπηκε και σταμάτησε. Μετά από ένα διάστημα κόψαμε τελείως επαφές.
«Προσέξτε ποιους βάζετε στο σπίτι σας»
Ότι συνέβη μεγαλώνοντας το έθαψα. Δεν θα έλεγα πως το έλυσα ακριβώς, όμως το έθαψα. Και συνέχισα να ζω τη ζωή μου. Τα τελευταία χρόνια προσπαθώ να το βγάζω προς τα έξω και να το λύσω.
Το μόνο που θέλω είναι μέσα από όλη αυτή την αφήγηση να μπορέσουν να σωθούν άλλα παιδιά. Πριν γίνει το κακό. Ή αν έχει γίνει, να σπάσει επιτέλους ο κύκλος της σιωπής.
Προς κάθε γονέα και κάθε οικογένεια, θέλω απλά να πω «προστατέψτε τα παιδιά σας. Προσέξτε ποιους βάζετε μέσα στο σπίτι σας. Πολλές φορές, ακόμα και ο πιο κοντινός άνθρωπος μπορεί να είναι ο πιο επικίνδυνος.
Το πιο σημαντικό δε, όταν ένα παιδί προσπαθεί να σας μιλήσει, ακούστε προσεκτικά τι έχει να πει. Χωρίς φωνές και χωρίς πίεση. Ζητήστε τη βοήθεια ενός ειδικού αν χρειαστεί. Η οικογένεια παίζει τεράστιο ρόλο.
Όσον αφορά τους δικούς μου γονείς, τους αγαπώ, αλλά δεν τους έχω συγχωρέσει…»
Ένα παιδί την ημέρα κακοποιείται σεξουαλικά στην Ελλάδα
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Πολιτείας για το πρώτο οκτάμηνο του 2022, ένα παιδί την ημέρα κακοποιείται σεξουαλικά στη χώρα μας.
Το διάστημα αυτό έχουν καταγραφεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες της ΕΛ.ΑΣ. 257 υποθέσεις πάσης φύσεως σεξουαλικής κακοποίησης με θύματα ανήλικα άτομα.
Ανατρέχοντας στα προηγούμενα χρόνια καταλαβαίνει κανείς ότι το πρόβλημα ολοένα και μεγαλώνει. Χαρακτηριστικά, σημειώθηκαν 54 βιασμοί το 2018, 36 το 2019, 47 το 2020, 71 το 2021, ενώ μόνο για το πρώτο 8μηνο του 2022 οι περιπτώσεις είναι ήδη 54.
Οι καταγεγραμμένες υποθέσεις κάθε είδους σεξουαλικής κακοποίησης παρουσιάζουν επίσης αυξητική τάση. Με βάση τα στοιχεία, έγιναν 247 το 2018, 252 το 2019, 244 το 2020, 326 το 2021 και όπως αναφέρθηκε παραπάνω, 257 το πρώτο οκτάμηνο του 2022.
Να σπάσει ο κύκλος της σιωπής – Όλες οι γραμμές SOS
Σύμφωνα με τους ειδικούς, ένα παιδί που υφίσταται κακοποίηση, συχνά επιλέγει τη σιωπή ως «καταφύγιο», ειδικά στα πρώιμα χρόνια, καθώς το τραύμα συμπαρασύρει όλες τις διαστάσεις της ζωής του.
Αλλά ακόμα και στην εφηβεία ή την ενηλικίωση, η χειραγώγηση, η παγίδευση, το αίσθημα της «υποταγής», της συνενοχής και της ντροπής που επιδιώκει να δημιουργήσει ο κακοποιητής έχει ως αποτέλεσμα η πλειονότητα των θυμάτων να μην μιλά ποτέ για όσα βιώνει.
Το 80-85% των περιπτώσεων έχει θύτη κάποιον που γνωρίζει καλά το θύμα, δηλαδή κάποιον γείτονα, φίλο, ή μέλος της οικογένειας.
Όσο πιο στενή η σχέση με τον θύτη, τόσο πιο απίθανη η αποκάλυψη, ενώ συχνά η άρνηση επιστρατεύεται ως «αντίδοτο» στον πόνο, τον φόβο και τις «τύψεις» που ο δράστης θέλει να επιβάλει στο θύμα, ώστε να μην μπορεί να αντιδράσει.
Οι ενήλικες λοιπόν, γονείς και μη, καλούνται να παίξουν τον σημαντικότερο ρόλο. Είναι υψίστης σημασίας να καταλάβει κανείς ότι κακοποίηση ενός παιδιού δεν υπάρχει μόνο όταν τη δει με τα μάτια, ή την ακούσει με τα αυτιά.
Σημάδια όπως οι «περίεργες» ζωγραφιές, η αλλαγή συμπεριφοράς που δεν ταιριάζει με την ηλικία του παιδιού, ο ξαφνικός φόβος προς συγκεκριμένα πρόσωπα ή μέρη και φυσικά η προσπάθεια να μιλήσει ένα παιδί αλλά ταυτόχρονα να διστάζει, μαρτυρούν ότι κάτι δεν πάει καλά.
Αν αντιληφθείς πιθανότητα σεξουαλικής (ή άλλου είδους) κακοποίησης ανηλίκου, κάλεσε άμεσα σε κάποιο από τα ακόλουθα τηλέφωνα. Είναι καιρός να σπάσει ο κύκλος της σιωπής.
- ΕΛΑΣ, Υποδιεύθυνση Προστασίας Ανηλίκων: 2106475370
- 24ωρη τηλεφωνική γραμμή Άμεσης Κοινωνικής Βοήθειας ΕΚΚΑ: 197
- Γραμμή του Συνηγόρου του Παιδιού: 8001132000
- Χαμόγελο του Παιδιού: 1056
- Πανελλαδική Γραμμή Συμβουλευτικής Μαζί για το Παιδί: 115 25