Του Λευτέρη Ηλιάκη
Στις 12 του Αυγούστου στον ευρύχωρο χώρο του προαυλίου του Αγίου Δημητρίου με την παρουσία πλήθους κόσμου όχι μόνο από τον Πλατανιά αλλά και από τη γύρω περιοχή έγινε η παρουσίαση του βιβλίου Ο ΠΛΑΤΑΝΙΑΣ του Τιμολέων Φραγκάκη. Την παρουσίαση του βιβλίου πλήρη και επιμελημένη έκανε η κα Αυγουσιανάκη που προκάλεσε την πλήρη ικανοποίηση των ακροατών της και παράλληλα τη βαθειά εκτίμηση τους για το συγγραφέα του βιβλίου αποτέλεσμα πολύχρονης και επιμελημένης εργασίας. Το όνομα του, κατά το συγγραφέα ο Πλατανιάς το πήρε από τα πολλά, μεγάλα και γέρικα πλατάνια όπως και άλλες κωμοπόλεις, Περβόλια, Μουρνιές κ.ά.Ο συγγραφέας ευχαριστεί όλους τους χωριανούς που με τον τρόπο του ο καθένας βοήθησε να ολοκληρωθεί το βιβλίο του. Η ιδέα για να γράψει το βιβλίο ξεκίνησε από το 1994 μαζί με την εφημερίδα ο «ΠΛΑΤΑΝΙΑΣ». Αυτή ήταν ή σπίθα που άναψε τη φωτιά του ενδιαφέροντός του για το παρελθόν του χωριού του. Κι αυτό για να ξέρουν οι χωριανοί από πού κρατούν οι ρίζες τους. Για να ξέρουν από πού είναι και που πάνε. Για να ξέρουν ότι και ο Πλατανιάς έχει την ιστορία του. Ότι έχει πληρώσει με αίμα τη συμμετοχή του στους αγώνες του νησιού και της πατρίδας.
Ο Πλατανιάς σαν κατοικημένη περιοχή αναφέρεται στις απογραφές των Ενετών και αναφέρεται ως Πλατανέα και Πύργο Πλατανέα. Φαίνεται ότι υπήρχε κάποιος οχυρωματικός πύργος στο χωριό. Από εκεί και η μαντινάδα:
«Από τον Πύργο Πλατανιά ως την Αγιά Μαρίνα
με βάλανε να κουβαλώ νερό με μια λαϊνα».
Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας αρκετοί Πλατανιανοί διακρίθηκαν στον υπέρ πάντων αγώνα όπως ο Βασίλης Χαλής, ο Αναγνώστης Παναγιώτου, ο Σήφακας και αρκετοί άλλοι…. Σε όλους τους αγώνες του Χανιώτικου λαού μέχρι την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα αρκετοί Πλατανιανοί έδωσαν το παρόν.
Αρκετό αίμα Πλατανιανών χύθηκε και στους Βαλκανικούς πολέμους όπως και στην τυχοδιωκτική μικρασιάτικη εκστρατεία. Ακολούθησε η δικτατορία του Μεταξά που όμως δεν μπόρεσε να καταπνίξει τα δημοκρατικά αισθήματα του Χανιώτικου λαού μαζί και των Πλατανιανών. Το αντιδικτατορικό κίνημα του Χανιώτικου λαού που υπήρξε την εποχή αυτή η μοναδική αντιφασιστική ένοπλη εξέγερση στη φασιστοκρατούμενη σχεδόν τότε Ευρώπη πήραν μέρος πολλοί Πλατανιανοί όπως ο Θρασύβουλος Καλαφατάκης, ο Κων/νος Φωτάκης, ο Κωνσταντίνος Πετρουλάκης και ο Ιωάννης Σφακιανάκης. Μετά την αποτυχία του πιάστηκαν οι δυο τελευταίοι και κλείστηκαν στις φυλακές της Πύλου στην Πελοπόννησο όπου έμειναν μερικούς μήνες.
Ο Θρασύβολος Καλαφατάκης που συντηρούσε στον Πλατανιά το Βαγγέλη Κτιστάκη που εκτέλεσαν και κατακρεούργησαν οι Γερμανοί έξω από τις φυλακές της Αγιάς χωρίς να τον πάνε στο Γογλοθά, στον καθορισμένο χώρο των εκτελέσεων, πιάστηκε αργότερα μεταφέρθηκε στις φυλακές της Ακροναυπλίας κι από εκεί στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου και εκτελέστηκε με τους διακόσιους στην Καισαριανή.
Στη Μάχη της Κρήτης ο Κωστής Πρωιμάκης ζήτησε επίμονα από το συμμαχικό Διοικητή να τους προσφέρουν όπλα να πολεμήσουν τους Γερμανούς που όμως αρνήθηκε. Παρ΄ όλα αυτά συγκρότησε ομάδα με το Θοδωρή Πουλαδάκη, τα αδέλφια Γιάννη και Δημήτρη Κοκολοδημητράκη το Μανώλη και Γιώργη Σταματάκη, Βαγγέλη Μαθιουλάκη, Ευθύμη Κουτσουρελάκη στους οποίους προστέθηκαν και ο Μανούσος και Λευτέρης Προβιδάκης.
Οι αντιστασιακές οργανώσεις που συγκροτήθηκαν σε όλη την Κρήτη, συγκροτήθηκαν και στον Πλατανιά και μάλιστα με πολλή μεγάλη επιτυχία παρά το γεγονός ότι η γερμανική κατοχή ήταν σκληρή και οι Γερμανοί εγκαταστάθηκαν στον Πλατανιά από την πρώτη μέρα της κατοχής και έμειναν εκεί μέχρι την τελευταία. Συγκροτήθηκαν οργανώσεις και του ΕΑΜ και της ΕΠΟΝ στις οποίες συμμετείχαν και γυναίκες και κυρίως νέες κοπέλες. Από τους πρώτους που οργανώθηκε στο ΕΑΜ ήταν ο απόστρατος αξιωματικός Στέφανος Πρώιμος, επιτελάρχης της 5ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη Μάχη της Παναγιάς, της μεγαλύτερης Μάχης εκ παρατάξεως που έδωσε ο ΕΛΑΣ της Κρήτης. Ο Κώστας Βαρουξάκης, ο Λεωνίδας Μαθιουλάκης, ο Μιχάλης Βελουδογιαννάκης, οι Κοκολοδημητράκηδες, ο Γεώργιος Αυγουσιανάκης, ο Δημήτρης και Νικόλας Αρβανίτης, ο Νικόλας Λαδάκης και πολλοί άλλοι. Από αυτούς ο Δημήτρης Κοκολοδημητράκης πήρε μέρος και στη Μάχη της Παναγιάς.
Πολλοί απ΄ αυτούς παίρνουν μέρος σε δολιοφθορές και άλλες αντιστασιακές πράξεις. Μαζικά και μαχητικά αναδείχτηκε και η οργάνωση της Νεολαίας η ΕΠΟΝ στις οποίες συμμετείχαν και πολλές κοπέλες που πρόσφεραν αρκετά γιατί δεν τις υποψιάζονταν οι Γερμανοί.
Ανάγκη να αναφέρομε το σημαντικό ρόλο και τη σοβαρή προσφορά στον αγώνα του συνοικισμού των Δρακιανών αφού αποτελούσε κέντρο συγκέντρωσης πολεμοφόδιων τροφίμων και ρουχισμού που προορίζονταν για τους αντάρτες. Μεγάλη υπήρξε η προσφορά των Ποντικάκηδων, Πετρουλάκηδων Καραπατάκη Λευτέρη, Σφακιανάκιδων κ.ά.
Πολλά θύματα πρόσφερε ο Πλατανιάς στη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου που κατά την άποψή μας άναψαν στη χώρα μας το παλάτι και οι Άγγλοι ιμπεριαλιστές.
Στη δικτατορία της Χούντας των Μαύρων συνταγματαρχών πλήρωσαν και αρκετοί Πλατανιανοί. Μετά την καθαίρεση του Προέδρου της Κοινότητας, συλλαμβάνονται οι Κυριάκος Λαδάκης, Λευτέρης Ποντικάκης και Παύλος Δερμιτζάκης και τίθονται υπό επιτήρηση και τίθονται κατ΄ οίκον. Το ίδιο έγινε και με τον Κώστα Βαρουξάκη που τον είχαν κλείσει στο στρατόπεδο των Αγίων Αποστόλων και τον απελευθέρωσαν χωρίς να μεταφερθεί στη Γυάρο όπως τους άλλους κρατούμενους.
"google ad"
Μεγαλύτερες διώξεις υπέστη ο Δημήτρης Αρβανίτης που εκτοπίστηκε δυο χρόνια στη Φυλακή της Γυάρου και ένα στη Λέρο.
Στον Πλατανιά είχε αναπτυχθεί πριν ακόμα από τον πόλεμο ή αγελοδοτροφία βασικά με την προσφορά του Λεονάρδου Καλαφατάκη που σε συνεργασία μάλιστα με τον Μανούσο Προβιδάκη άνοιξαν και Γαλακτοκομείο στα Χανιά.
Σημαντικές και γνωστές υπήρξαν σε όλο το Ν. Χανίων οι πλούσιες και ποιοτικές καλλιέργειες κηπευτικών των Πλατανιανών, με ακουστή η πλατανιανή ντομάτα. Η καλλιέργεια πολλών δεκάδων χιλιάδων φυτώριων ελιάς που συνέβαλε στην αύξηση της ελαιοκαλλιέργειας στον ίδιο τον Πλατανιά αλλά σ΄ ένα βαθμό και σ΄ ολόκληρο το Ν. Χανίων και πέραν ακόμα από το Νομό.
Κι όχι λιγότερα σημαντικές οι καλλιέργειες σε λουλουδιών και καλοπιστικών φυτών που συνεχίζονται μέχρι και σήμερα.
Αυτά τα λίγα σημειώσαμε από την αξιόλογη εργασία του χωριανού και φίλου Τιμολέων Φραγκάκη προσθέτοντας και τις δικές μου ευχαριστίες.