Ψυχορραγεί η συνθήκη Σένγκεν, μια από τις θεμελιώδεις αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ύστερα και από τις αποφάσεις της Δανίας και της Σουηδίας για ενίσχυση των ελέγχων στα σύνορά τους λόγω του προσφυγικού. Το υπουργείο Εξωτερικών της Γερμανίας προειδοποιεί πως η συνθήκη Σένγκεν, που προβλέπει ελεύθερη μετακίνηση εντός ΕΕ χωρίς διαβατήριο, βρίσκεται σε σοβαρό κίνδυνο.
Η Σουηδία και η Δανία είναι οι τελευταίες από μια σειρά χωρών μελών της ΕΕ και πιο ειδικά της συνθήκης Σένγκεν (στην οποία λαμβάνουν μέρος 22 εκ των 28 κρατών – μελών της Ε.Ε.) που έχουν εντείνει τους ελέγχους στα σύνορά τους, αίροντας στην πράξη την απόλυτη ελευθερία μετακίνησης
Για πρώτη φορά εδώ και μισό αιώνα, η Σουηδία επιβάλλει πλέον την επίδειξη ενός δελτίου ταυτότητας για όλα τα πρόσωπα που φθάνουν από τη Δανία, χώρα γειτονική η οποία απάντησε αμέσως επιβάλλοντας ελέγχους στα δικά της σύνορα με τη Γερμανία.
Η Γερμανία, που υποδέχθηκε το 2015 περισσότερους από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες και μετανάστες, υπενθύμισε διά του υπουργείου της επί των Εξωτερικών πως “η ελεύθερη κυκλοφορία είναι ένα πολύτιμο αγαθό” στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η συμφωνία του “Σένγκεν είναι πολύ σημαντική, αλλά κινδυνεύει”, δήλωσε ο εκπρόσωπος του υπουργού Φρανκ-Βάλτερ Στάινμαϊερ, ο Μάρτιν Σέφερ, καθώς γύρω στα δέκα κράτη μέλη της συνθήκης έχουν αποκαταστήσει σε διάφορους βαθμούς τους ελέγχους στα σύνορά τους, ορισμένα υψώνοντας μάλιστα φράκτες για να εμποδίζουν τη διέλευση μεταναστών (Ουγγαρία, Σλοβενία).
Αντιμέτωπη με μια εισροή προσφύγων πρωτοφανή μετά τους βαλκανικούς πολέμους της δεκαετίας του 1990, η Σουηδία έλαβε το φθνόπωρο πολλά μέτρα με στόχο να αποθαρρύνει τους μετανάστες να επιλέξουν το σκανδιναβικό βασίλειο ως τελικό προορισμό στον μακρύ περίπλου τους ανά την Ευρώπη.
Στις 12 Νοεμβρίου η κυβέρνηση αποκατέστησε τους τυχαίους ελέγχους σε δύο “αυτοκινητόδρομους” της μετανάστευσης, τη γέφυρα-σήραγγα του Όρεσουντ που συνδέει τη Δανία με τη Σουηδία, και τα οχηματαγωγά που προέρχονται από τα δανικά και τα γερμανικά λιμάνια της Βαλτικής.
Από σήμερα, οι έλεγχοι αυτοί γίνονται συστηματικοί. Πρόκειται για μια ιστορική απόφαση, καθώς οι πολίτες των σκανδιναβικών χωρών μπορούσαν να κυκλοφορούν ελεύθερα από τη μια χώρα της περιφέρειας στην άλλη ήδη από τη δεκαετία του 1950.
Έλεγχοι στα γερμανικά σύνορα
Η Στοκχόλμη επιβάλλει μέχρι νεωτέρας στις εταιρείες σιδηροδρόμων και τουριστικών λεωφορείων που χρησιμοποιούν τη γέφυρα του Όρεσουντ να ελέγχουν τις ταυτότητες πριν από την επιβίβαση, στη δανική πλευρά, υπό την απειλή καταβολής προστίμου ύψους 50.000 σουηδικών κορωνών (5.400 ευρώ) ανά ταξιδιώτη.
Το προσφυγικό κύμα, το οποίο έλαβε αναπάντεχες διαστάσεις στην περίοδο από τον Αύγουστο έως τον Νοέμβριο, προκάλεσε εντάσεις στη Σουηδία, χώρα που δέχθηκε πέρυσι 163.000 αιτούντες άσυλο, δηλαδή τη μεγαλύτερη αναλογία ανά κάτοικο απ’ όλη την ΕΕ, και τη Δανία, η οποία δεν υποδέχθηκε παρά μόνο γύρω στις 18.000 ανθρώπους.
Έλεγχοι και από τη Δανία
Η Κοπεγχάγη φοβάται ότι οι μετανάστες, που η Σουηδία διώχνει, θα παραμείνουν στο δικό της έδαφος και δεν άργησε να αντιδράσει.
Στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, ο πρωθυπουργός Λαρς Λόκε Ράσμουσεν ανακοίνωσε την αποκατάσταση των ελέγχων στα σύνορα της Δανίας με τη Γερμανία, απ’ όπου περνούν οι περισσότεροι από τους πρόσφυγες που επιδιώκουν να φθάσουν στις βόρειες χώρες.
“Μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις για τη Δανία το γεγονός ότι άλλες βόρειες χώρες θέτουν φραγμούς στα σύνορά τους. Μπορεί να προκαλέσει αύξηση των αιτήσεων ασύλου”, δήλωσε ο φιλελεύθερος πρωθυπουργός, η κοινοβουλευτική πλειοψηφία του οποίου εξαρτάται από το Κόμμα του Λαού της Δανίας (DF), ενός σχηματισμού που τάσσεται κατά των μεταναστών.
Οι δανικοί έλεγχοι θα είναι τυχαίοι. Επιβλήθηκαν για μια περίοδο δέκα ημερών, η οποία μπορεί να παραταθεί. “Αντιδράμε απλώς σε μια απόφαση που ελήφθη από τη Σουηδία. Επιβάλλουμε προσωρινούς ελέγχους, αλλά με ισορροπημένο τρόπο. Δεν είμαστε καθόλου ευτυχείς γι’ αυτό”, τόνισε ο Ράσμουσεν.