Γίνεται να (μην) πολιτικοποιήσουμε τον αγώνα Ελλάδας-Γερμανίας;

Oι εκλογές τελείωσαν και το βλέμμα των Ελλήνων στρέφεται τώρα στην Εθνική και τον μεγάλο αγώνα με τη Γερμανία προκειμένου να εξασφαλίσει την πρόκριση στα ημιτελικά της διοργάνωσης.

Ήδη πολλοί φίλαθλοι «ζητούν την Μέρκελ» και θέλουν να παίξουν στοίχημα το χρέος της Ελλάδας, ενώ άλλοι κρατούν χαμηλούς τόνους λέγοντας ότι δεν πρέπει να συγχέονται το ποδόσφαιρο με την πολιτική. Είναι όμως αυτό εφικτό;

Η σχέση πολιτικής και αθλητισμού παρά το γεγονός ότι δεν αναφέρεται συχνά είναι πολύ ισχυρότερη απ’ όσο φαίνεται. Ο λόγος πίσω από αυτό βρίσκεται στη δημοφιλία των σπορ και τη σύνδεσή τους με τις εθνικές και τοπικές ταυτότητες. Έτσι ο αθλητισμός δεν θα μπορούσε να μη βρεθεί στο στόχαστρο της πολιτικής προπαγάνδας, προκειμένου να χειραγωγήσει τις μάζες και να πετύχει τους σκοπούς της.

Ένα από τα πλέον κλασικά παραδείγματα που ο αθλητισμός συνδέεται με την πολιτική είναι οι Ολυμπιακοί Αγώνες. Από τους ναζιστικής αισθητικής Ολυμπιακούς του Βερολίνου το 1936 και την νίκη του Τζέσε Όουενς που ανάγκασε τον Χίτλερ να αποχωρήσει από τη βράβευση μέχρι τους Αγώνες του «Ψυχρού Πολέμου» και τα εκατέρωθεν μποϋκοτάζ από τα δύο στρατόπεδα, η κορυφαία αθλητική διοργάνωση μόνο αποπολιτικοποιημένη δεν υπήρξε.

Φυσικά μια τέτοια σχέση μεταξύ πολιτικής και αθλητισμού δεν θα μπορούσε να μην υπάρχει στο πιο δημοφιλές άθλημα, το ποδόσφαιρο. Η αιώνια μάχη του El Clasico μεταξύ Ρεάλ Μαδρίτης και Μπαρτσελόνα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον Φράνκο και τον Ισπανικό Εμφύλιο, αλλά και σήμερα με την αντιπαλότητα των δύο μεγάλων αστικών κέντρων. Ακόμα σε κάθε αγώνα μεταξύ Άγγλων και Γερμανών δεν υπάρχει περίπτωση να μην ακουστεί το δημοφιλές σύνθημα «Two World Wars and one World Cup, England, England», που αναφέρεται στη νίκη των Βρετανών στους δύο Παγκοσμίους Πολέμους. Το ίδιο βέβαια ισχύει και για το Μουντιάλ, που το 1978 χρησιμοποιήθηκε από τη δικτατορία της Αργεντινής προκειμένου να δείξει στον κόσμο την «αρμονία» που επικρατούσε στη χώρα.

Η σύνδεση των δύο, παρά τις αντιδράσεις κάποιων θέτει ένα γενικότερο ζήτημα του πως αντιμετωπίζει κανείς την πολιτική, αν δηλαδή την περιορίζει στα θεσμικά όργανα και στον χώρο των high politcs με γραβατομένους γραφειοκράτες και υπουργούς ή αν την αντιλαμβάνεται ως πανταχού παρούσα στη ζωή του ανθρώπου.

Αν το καλοσκεφτείτε τα πάντα στη ζωή μας έχουν πολιτικές προεκτάσεις. Από το μέρος που θα πιούμε τον καφέ μας μέχρι τη θέση που θα παρκάρουμε όλα συνδέονται με πράξεις ή παραλήψεις της πολιτικής ηγεσίας. Έτσι λοιπόν ένας ποδοσφαιρικός αγώνας που συμβαίνει ενώ η χώρα βρίσκεται σε οικονομικό αδιέξοδο και έχει έντονα αντι-γερμανικά αισθήματα δεν μπορεί να αποσυνδεθεί με τον ιστορικό χρόνο στον οποίο λαμβάνει χώρα.

Μάλιστα, η μοίρα παίζει ένα ακόμη μεγαλύτερο σημειολογικό παιχνίδι στον αγώνα της Παρασκευής αφού θα λάβει χώρα στο Γκντάνσκ της Πολωνίας. Η πόλη που έγινε σύμβολο του αγώνα του Λεχ Βαλέσα και της «Αλληλεγγύης» και συνέβαλε στην πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού, έχει μια ειδική θέση στην καρδιά των Γερμανών αλλά για άλλους λόγους.

Η πόλη του Γκντάνσκ πριν γίνει συνώνυμη των εργατικών διαδηλώσεων το 1989, ήταν διεθνώς γνωστή για τον περίφημο «διάδρομό» της, όταν το 1919 λεγόταν ακόμη Ντάντσιχ. Η πόλη είχε δοθεί στην Πολωνία ως αμοιβή μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και αποτελούσε την έξοδο της Πολωνίας στη Βαλτική, χωρίζοντας ταυτόχρονα τη Γερμανία από τα εδάφη της στην Ανατολική Πρωσία. Ζητώντας «τον διάδρομο του Ντάντσιχ» τα ναζιστικά στρατεύματα εισέβαλαν στην Πολωνία την 1η Σεπτεμβρίου 1939, ξεκινώντας τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Μετά τη λήξη του Πολέμου, το μεγαλύτερο τμήμα της Ανατολικής Πρωσίας δόθηκε στην Πολωνία και οι Γερμανοί κάτοικοι υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους και να καταφύγουν στη Γερμανία. Για τους Γερμανούς λοιπόν, η πόλη του Γκντάνσκ έχει μια ιδιαίτερη σημασία, όπως και η Πρωσία που αποτέλεσε την απαρχή της γερμανικής ενοποίησης.

Αν σε αυτά προσθέσουμε ένα μικρό περήφανο λαό που επιχειρεί να κάνει το «θαύμα του 2004» και έχει μάθει να συνδέει τα πάντα με την πολιτική, το παράξενο θα είναι την Παρασκευή να μην ακούσουμε το «Μέρκελ ετοιμάσου, έρχεται η σειρά σου!».

Οι πουριτανοί που δε θέλουν να συνδέουν τίποτα και αντιμετωπίζουν τα κοινωνικά φαινόμενα με όρους «Χημείας» ας κλείσουν την τηλεόραση…

Γιώργος Κοκκόλης

"google ad"