Η υπογραφή της συμφωνίας για τον αγωγό φυσικού αερίου East Med την περασμένη Πέμπτη από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, τον Νίκο Αναστασιάδη και τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου βρήκε τη στήριξη του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος ουσιαστικά επιχείρησε να μπει στο κάδρο ως η πολιτική δύναμη που έθεσε τις βάσεις για τη συμφωνία.
Άλλωστε, τον τελευταίο μήνα ο Αλέξης Τσίπρας εμφατικά τονίζει τη στρατηγική σημασία του αγωγού και την ανάγκη έμπρακτης στήριξής του ως αντίβαρο και ανάχωμα στις ενέργειες της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο, ειδικά μετά τη συμφωνία της γείτονος με τη Λιβύη που είχε προηγηθεί, στις αρχές Δεκεμβρίου, προκαλώντας πανικό και ανησυχία στην ελληνική πλευρά.
Υπενθυμίζεται πως στη συζήτηση για τον προϋπολογισμό του 2020 στα μέσα Δεκεμβρίου, κάπως άτσαλα ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης είχε αναφέρει ότι «η στρατηγική της Τουρκίας δεν αποτελεί κεραυνό εν αιθρία» αλλά «αποτελεί το τίμημα της επιτυχίας της χώρας μας τα τελευταία χρόνια». Και πιο συγκεκριμένα, το τίμημα:
• «Της αναβάθμισης του γεωπολιτικού της ρόλου, ιδίως με συμμαχίες στην ανατολική Μεσόγειο, συμμαχίες με το Ισραήλ, την Αίγυπτο, αλλά και με την καθιέρωση του στρατηγικού διαλόγου με τις ΗΠΑ.
• «Της επιτυχίας που προωθήσαμε τον αγωγό East Med έναντι ενδεχομένως κάποιου άλλου αγωγού που θα πήγαινε στην Τουρκία, ενός πρότζεκτ που αλλάζει τις ισορροπίες για τον ενεργειακό χάρτη της περιοχής.
• «Της επιτυχίας να προχωρήσει αυτό το σχέδιο και με τη στήριξη των ΗΠΑ, μετά τη δημιουργία του σχήματος 3+1».
Ωστόσο, οι κινήσεις της Τουρκίας φάνηκε να χτυπούν καμπάνακι σε πολλούς και εντός του ΣΥΡΙΖΑ πως ο αγωγός μάλλον είναι παράγων ανασφάλειας στην περιοχή παρά ασφάλειας και γεωπολιτικής σταθερότητας. Κάποιοι μένουν σε αυτό. Άλλοι, όπως ο καθηγητής Αντώνης Λιάκος, πάνε ένα βήμα παραπέρα, με θέσεις απέναντι στον αγωγό και υπέρ της «συνεκμετάλλευσης» με την Τουρκία.
Η αμερικανική επίθεση στο Ιράν, με στόχο τον αρχηγό των Φρουρών της Επανάστασης Κασέμ Σουλειμανί, την ημέρα της υπογραφής της συμφωνίας στην Αθήνα, ήρθε να ενισχύσει τις ανησυχίες για την αναστάτωση που προκαλούν στην περιοχή τα αμερικανοισραηλινά συμφέροντα και η στήριξη σε αυτά.
Παρά ταύτα, στην ανακοίνωσή του εκείνης της ημέρας ο ΣΥΡΙΖΑ καλωσόριζε τη Διακρατική Συμφωνία Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ και τόνιζε ότι η υπογραφή του East Med είναι «θετική», καθώς «συνεισφέρει καθοριστικά στην αναβάθμιση της θέσης της Ελλάδας ως ενεργειακού κόμβου στην περιοχή και την ενίσχυση του γεωπολιτικού της ρόλου». Επισήμαινε δε ότι η πολύχρονη (δική του) προσπάθεια έφερε τα τωρινά θετικά αποτελέσματα αλλά οι προκλήσεις παραμένουν.
Στην ίδια ανακοίνωση ο ΣΥΡΙΖΑ επισημαίνει ότι «κατά την επόμενη περίοδο, η κυβέρνηση οφείλει να εντείνει τις προσπάθειές της για τη θωράκιση του έργου» επικεντρώνοντας σε 4 μέτωπα:
• Την απόσπαση ξεκάθαρης στήριξης από τον Τραμπ – ο οποίος εμφανίστηκε να έχει ενστάσεις στην υιοθέτηση του νομοσχεδίου (το οποίο τελικά ψηφίστηκε)
• Την εξασφάλιση της ενεργού συμμετοχής της Ιταλίας, χωρίς την οποία «δεν μπορεί να έχει μέλλον».
• Την επιδίωξη επέκτασης των κυρώσεων κατά φυσικών προσώπων και εταιρειών που προβαίνουν σε παράνομες ενέργειες εντός της περιοχής της παράνομης συμφωνίας Τουρκίας – Λιβύης
• Τη διασφάλιση ότι δεν θα αντιμετωπισθούν δυσκολίες από πλευράς ΔΕΠΑ στην υλοποίηση του έργου «μετά τον πρόσφατο νόμο που εκχωρεί σε έναν ιδιώτη το σύνολο του ποσοστού του Δημοσίου στα δίκτυα φυσικού αερίου (ΔΕΠΑ Υποδομών) και διατηρεί πλειοψηφικό ποσοστό για το Δημόσιο στη ΔΕΠΑ Διεθνών, χωρίς, όμως, να διασφαλίζει κανένα έσοδο για τη χρηματοδότηση των διεθνών αυτών έργων».
Ενστάσεις εκ των έσω
Ωστόσο, σχετική αρθρογραφία τις τελευταίες μέρες καταδεικνύει ότι στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ υπάρχουν ενστάσεις για τον τρόπο που προσεγγίζει το θέμα ο ΣΥΡΙΖΑ. Ενδεικτικά, το στέλεχος των 53 Χριστόφορος Παπαδόπουλος επισημαίνει ότι η στήριξη στον αγωγό δεν υπαγορεύεται από κάποια μακρόπνοη στρατηγική, όπως έγινε με τη Συμφωνία των Πρεσπών, και πως δεν λαμβάνονται υπόψη περιβαλλοντικοί και οικολογικοί παράμετροι όταν ακόμη και «το αλλοπρόσαλλο κίνημα των 5 Αστέρων», που μετέχει στην κυβέρνηση Κόντε, τους επισημαίνει».
«Το πιο ασύγγνωστο σημείο της τοποθέτησής μας» καταλήγει ο Χριστόφορος Παπαδόπουλος, «είναι όταν χαιρετίζουμε και εντάσσουμε τη συμφωνία στο πλαίσιο της συμμαχίας με τις ΗΠΑ και της στρατιωτικής και εξοπλιστικής συνεργασίας». Λίγες ώρες αργότερα, η δολοφονία του διοικητή της Δύναμης Κουντς, Σουλεϊμανί, με εντολή Τραμπ, πυροδότησε τη Μέση Ανατολή δημιουργώντας απρόβλεπτες συνέπειες για όσες χώρες εμπλέκονται.
Σε άρθρο του στην εποχή ο Παύλος Κλαυδιανός, επίσης στέλεχος των 53, επισημαίνει μεταξύ άλλων ότι οι διθυραμβικοί τόνοι δεν αντιστοιχούν στην πραγματικότητα από την οποία πόρρω απέχει η υλοποίηση του αγωγού, και παραθέτει μια σειρά λόγους όπως τα τεχνικά προβλήματα, το κόστος κατασκευής, την περιβαλλοντική παράμετρο, την προϋπόθεση επίλυσης του Κυπριακού. Τέλος, γίνεται επίκληση και στη θέση του Αντώνη Λιάκου ότι «δεν μπορεί να αποκλειστεί η Τουρκία από τα όποια κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου», ότι «είναι έωλη και τυχοδιωκτική η συμμαχία Ελλάδας – Κύπρου (που έχει ιδιαίτερες ευθύνες) – Ισραήλ και Αιγύπτου», και ότι «μπλέκουμε σε διαμάχες που η Ελλάδα δεν μπορεί να ελέγξει».