Γ. Σταθάκης: «Εκπαίδευση, έρευνα και τεχνολογία»

Σύνοψη της ομιλίας του Γιώργου Σταθάκη, υπεύθυνου τομέα ανάπτυξης της κοινοβουλευτικής ομάδας ΣΥΡΙΖΑ, από την τοποθέτηση του στο συνέδριο «Αναπτυξιακές προοπτικές για την Δυτική Ελλάδα» με θέμα «Εκπαίδευση, έρευνα και τεχνολογία»Στις 15 Ιουνίου 2013 ο Γιώργος Σταθάκης Βουλευτής του νομού Χανίων και υπεύθυνους του τομέα Ανάπτυξης της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ συμμετείχε στην Πάτρα στο συνέδριο που διοργάνωνε η εφημερίδα «Πελοπόννησος» με θέμα «Αναπτυξιακές προοπτικές για την Δυτική Ελλάδα». Ο κύριος Σταθάκης μίλησε σε συζήτηση με θέμα «Εκπαίδευση, τεχνολογία και καινοτομία» και ανέπτυξε τον προβληματισμό του γύρω από ζητήματα που αφορούν την σχέση μεταξύ της παιδείας, πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας, με την επιστημονική έρευνα και την καινοτομία.

Κατά τον κ. Σταθάκη το βασικό πρόβλημα του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος δεν είναι ο τρόπος πρόσβασης στο πανεπιστήμιο, όπως συχνά παρουσιάζεται στον δημόσιο διάλογο της χώρας.  Αντίθετα, πρόβλημα αποτελεί η ίδια η δομή της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας παιδείας. Το ελληνικό σχολείο είναι προσανατολισμένο προς την υπερπροσφορά μαθημάτων, 6 με 7 ώρες ημερησίως, σε αντίθεση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες στις οποίες προσφέρονται 3 με 4 μαθήματα κατά μέσο όρο μαζί με άλλες δραστηριότητας.

Από το παραπάνω προκύπτει και ένα επιπλέον πρόβλημα για το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Η υπερβολική έμφαση στην ποσότητα των μαθημάτων και οι συνακόλουθη μέθοδοι διδασκαλίας που ακολουθούνται δημιουργεί ένα πολιτισμικό χάσμα ανάμεσα στο σχολείο και στο πανεπιστήμιο. Έτσι, ενώ οι έλληνες μαθητές κατέχουν πλήθος εγκύκλιων γνώσεων κατά την πρόσβαση τους στο πανεπιστήμιο στερούνται δεξιοτήτων που είναι απαραίτητες εντός του πλαισίου της πανεπιστημιακής παιδείας, όπως κριτική σκέψη, δεξιότητες έρευνας κ.ο.κ..

Τρίτο βασικό πρόβλημα, κατά τον κ. Σταθάκη, του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος αποτελεί η απουσία σχεδιασμού σχετικά με την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Τα ελληνικά πανεπιστήμια υποφέρουν εδώ και δεκαετίες από την απουσία ενός σταθερού θεσμικού πλαισίου που να διέπει την λειτουργία τους καθώς κάθε νέα υπουργική αρχή επιδιώκει την αναμόρφωση του υφιστάμενου νομικού καθεστώτος. Παράλληλα, τα ελληνικά πανεπιστήμια αναπτύσσονται διαχρονικά χωρίς ένα εθνικό σχέδιο αλλά σύμφωνα με μικροσυμφέροντα τις εκάστοτε αρχής του υπουργείου παιδείας με αποτέλεσμα την δημιουργία μιας πλειάδας τμημάτων που στερούνται στέρεου και διεθνώς αναγνωρισμένου επιστημονικού αντικειμένου. Τέλος, παρά τα εξαιρετικά αποτελέσματα σε ζητήματα έρευνας και καινοτομίας των ελληνικών πανεπιστημίων, από τα τέλη της δεκαετίας του ’90 προωθείται στην Ελλάδα αλλά και σε όλη την Ε.Ε. μια λανθασμένη πολιτική αξιολόγησης των αποτελεσμάτων της έρευνας. Η συγκεκριμένη μέθοδος, που σήμερα πλέον εγκαταλείπεται διεθνώς, δίνει έμφαση στην προώθηση της «εφαρμοσμένης» έρευνας και προωθείται μέσα από την ποσοτική ταξινόμηση και ιεράρχηση των διαφορετικών ερευνητών ως προς τα οικονομικά οφέλη που αποφέρουν τα αποτελέσματα της έρευνας τους. Η προσέγγιση αυτή έχει εξαιρετικά αρνητικά αποτελέσματα καθώς με αυτό τον τρόπο υποτιμάται η βασική έρευνα, που αποτελεί προϋπόθεση της όποιας τεχνολογικής καινοτομίας, και η έρευνα στις κοινωνικές επιστήμες.

Η παραπάνω προσέγγιση είναι προβληματική καθώς οδηγεί και σε λανθασμένα συμπεράσματα σχετικά με τη σχέση της ελληνικής οικονομίας με το πανεπιστήμιο. Η συγκεκριμένη διάρθρωση της ελληνικής οικονομίας, με την ειδίκευση που παρουσιάζει στον τουρισμό, στην ελαφρά μεταποίηση και στην γεωργία, καθιστά τις δυνατότητες σύνδεσης του πανεπιστημίου με τις τοπικές οικονομίες εξαιρετικά ισχνές, σε αντίθεση με χώρες που η ίδια η βιομηχανία υποδεικνύει τις ερευνητικές της αναγκαιότητες στα πανεπιστήμια. Αυτό αποδεικνύεται από τις πηγές χρηματοδότησης της έρευνας στη χώρα μας, από την οποία απουσιάζουν παντελώς οι ιδιωτικοί πόροι.

Από τα παραπάνω προκύπτει η αναγκαιότητα κατά τον κ. Σταθάκη να γίνει αντιληπτή η έρευνα και η τεχνολογία στην Ελλάδα με ένα διαφορετικό τρόπο. Τα ελληνικά πανεπιστήμια εξάγουν τα «προϊόντα» τους σήμερα πέρα από τα σύνορα της χώρας. Ως εκ τούτου, οφείλουμε σήμερα να αντιλαμβανόμαστε την έρευνα και την τεχνολογία ως ένα de facto διεθνοποιημένο, αυτόνομο και αυτοδύναμο κλάδο, οι προοπτικές και οι δυνατότητες του οποίου δεν αποτελούν αποκλειστικά και μόνο συνάρτηση της σχέσης του με την εγχώρια οικονομία.