Δάκτυλος των ΗΠΑ πίσω από το πραξικόπημα στη Βολιβία; Ο Οργανισμός Αμερικάνικων Κρατών και το υπερπολίτιμο λίθιο που ο Μοράλες δεν ήθελε να δώσει στις πολυεθνικές

Ο Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών, θεωρείται σε γενικές γραμμές ουδέτερος, καθώς θεωρητικά αποτελείται από μια σειρά κρατών. Αυτό βέβαια είναι η μια πλευρά. Η άλλη είναι πως οι ΗΠΑ συνεισφέρουν το 60% του προϋπολογισμού του Οργανισμού, διατηρώντας ως εκ τούτου και την ανάλογη επιρροή.

Την περασμένη εβδομάδα ο Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών, προσπάθησε χωρίς μάλιστα να παρουσιάσει κάποια απόδειξη να απαξιώσει τις εθνικές εκλογές της Βολιβίας, φαίνεται όμως αρκετά πιθανό πως αυτή η επιχείρηση αποσταθεροποίησης καθοδηγείται από την Ουάσινγκτον.  Στις 20 Οκτωβρίου, οι Βολιβιανές και οι Βολιβιανοί επέλεξαν τον πρόεδρο και το κογκρέσο τους. Ο Έβο Μοράλες, ο πρώτος πρόεδρος της χώρας με ινδιάνικες ρίζεις, στην χώρα με τον μεγαλύτερο τέτοιο κομμάτι πληθυσμού, ζητούσε την επανεκλογή του. Ο κυριότερος εκ των αντιπάλων του, ο πρώην πρόεδρος Κάρλος Μέσα, είχε φυσικά την προτίμηση του Ντόναλντ Τραμπ και της κυβέρνησής του.

Η αμερικανική προτίμηση, δεν εντοπίζεται στην διοίκηση Τραμπ. Όλες οι αμερικανικές κυβερνήσεις από το 2005 μέχρι σήμερα, είναι εχθρικές προς τον Έβο Μοράλες Ενδεικτικό είναι άλλωστε πως η Βολιβία δεν έχει διπλωματικές επαφές με τις ΗΠΑ από το 2009. Το αποτέλεσμα για τον εκλεκτό των ΗΠΑ, δεν ήταν το αναμενόμενο. Ο Μοράλες έλαβε το 47,1% των ψήφων έναντι του 36,5% του δεύτερου Μέσα και επανεξελέγη.

Η αντιπολίτευση, δεν το δέχτηκε αδιαμαρτύρητα. Πριν ακόμα την καταμέτρηση των ψήφων, ο Μέσα είχε ξεκαθαρίσει πως δεν θα αποδεχθεί το εκλογικό αποτέλεσμα αν ο Μοράλες κέρδιζε. Το εντυπωσιακό όσο και ανησυχητικό όμως, ήταν η ανακοίνωση του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών την επόμενη μέρα των εκλογών, που μιλούσε για «βαθιά ανησυχία και έκπληξη για την δραστική και ανεξήγητη αλλαγή του αποτελέσματος από τα προκαταρκτικά στα τελικά αποτελέσματα». Αυτή ήταν και η μοναδική ένσταση του Οργανισμού, που είχε μάλιστα κληθεί από τον ίδιο τον Μοράλες για να ελέγξει την εκλογική διαδικασία, χωρίς καμία μα καμία απόδειξη ότι υπήρξε οποιουδήποτε είδους χειραγώγηση.

Για να αντιληφθεί κανείς το έωλο του επιχειρήματος, αρκεί να σκεφτεί πόσες φορές έχει ακούσει για την «περίφημη ενσωμάτωση της Β’ Αθήνας». Ακόμα θα μπορούσε να σκεφτεί τις περίφημες εκλογές του 2000, όταν «κοιμηθήκαμε με πρωθυπουργό Καραμανλή» και «ξυπνήσαμε με πρωθυπουργό Σημίτη». Αυτό ακριβώς φέρεται να έχει συμβεί και στη Βολιβία. Αρκετές ώρες πριν την ανακοίνωση του Οργανισμού, με δήλωσή του είχε παρέμβει ο Ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής, Μάρκο Ρούμπιο δηλώνοντας «στη Βολίβια, όλες οι ενδείξεις δείχνουν πως ο Έβο Μοράλες απέτυχε να εξασφαλίσει την εκλογή του από τον πρώτο γύρο». Αυτή ήταν μια καταπληκτική ευκαιρία για όσους ήθελαν να απαξιώσουν τις εκλογές.

Δεν υπάρχει καταγγελία για αποτροπή των ψηφοφόρων να πάνε στα εκλογικά κέντρα ή ότι εκβιάστηκαν να ψηφίσουν Μοράλες ή κάποια πράξη νοθείας. Την συμπεραίνουν γιατί η διαφορά μεταξύ νικητή και ηττημένου «άνοιγε» όσο η νύχτα περνούσε. Κάτι που βέβαια έχει πολύ απλή εξήγηση, την γεωγραφική. Ο Μοράλες δηλαδή έχει πολύ μεγαλύτερη υποστήριξη στις αγροτικές περιοχές, οι οποίες ενσωματώνονταν στο αποτέλεσμα με καθυστέρηση.

Οι θητείες του Μοράλες

Η αντιπολίτευση του Μοράλες, υποστηρίζει ότι ο Βολιβιανός πρόεδρος δεν θα έπρεπε να είναι καν υποψήφιος για το αξίωμα και πράγματι, ίσως να μην έχει άδικο. Κι αυτό καθώς αρχικά, το σύνταγμα της Βολιβίας προέβλεπε δυο θητείες για τον Πρόεδρο. Σε δημοψήφισμα μάλιστα που πραγματοποιήθηκε τον Φεβρουάριο του 2016, με πλειοψηφία 51% έναντι 49% (πολύ πιο εύκολη να την χειραγωγήσεις), οι Βολιβιανοί τάχθηκαν υπέρ της διατήρησης του συγκεκριμένου άρθρου του Συντάγματος, απαγορεύοντας στον πρόεδρό τους κι άλλη θητεία.

Τον Δεκέμβριο του 2017 όμως το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας, αποφάσισε ενάντια στον περιορισμό των θητειών. Καλή ή κακή η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου, είναι νόμος της χώρας στη Βολιβία όπως και στις ΗΠΑ.

Ο Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών

Η παρεμβατικότητα του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών, δεν είναι βέβαια νέα. Για και πολλούς η Αποστολή Εκλογικής Παρακολούθησης του Οργανισμού θεωρείται ουδέτερη άρα και η ανακοίνωσή της αξιόπιστη και σε γενικές γραμμές είναι. Όμως αυτή δεν θα είναι η πρώτη φορά που αξιωματούχοι του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών απονομιμοποιούν μια εκλογική διαδικασία κάτω από την πίεση των ΗΠΑ με τραγικά βίαια αποτελέσματα.

Το 2000 στις εκλογές στην Αϊτή, ο Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών πρώτα αποφάσισε ότι ήταν «μια μεγάλη επιτυχία του πληθυσμού της Αϊτής, ο οποίος συμμετείχε σε πολύ μεγάλα ποσοστά για να εκλέξει τοπική και εθνική κυβέρνηση». Η Ουάσινγκτον όμως είχε σκοπό να αποσταθεροποιήσει και να ανατρέψει την κυβέρνηση της Αϊτής και ο Οργανισμός, άλλαξε την θέση του.

Ο Πολ Φάρμερ, ανθρωπολόγος και φυσικός, ο οποίος αργότερα έγινε απεσταλμένος του Μπιλ Κλίντον για την Αϊτή στα Ηνωμένα Έθνη, κατέθεσε το 2010 μπροστά στο Αμερικανικό Κογκρέσο, τι συνέβη μετά. Οι ΗΠΑ ήθελαν να μπλοκάρουν την βοήθεια προς την Αϊτή, καθώς διαφωνούσαν με πολλές από τις πολιτικές της κυβέρνησης του Ζαν Μπερτράντ Αριστίντ. Ο οικονομικός στραγγαλισμός της κυβέρνησης Αριστίντ, πέτυχε αυτό ακριβώς στο οποίο αποσκοπούσε, να την αποσταθεροποιήσει.

Η αναιτιολόγητη αλλαγή της θέσης του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών, για τις εκλογές του 2000 στην Αϊτή, ήταν ζωτικής σημασίας για την επιχείρηση αλλαγής καθεστώτος, που διήρκεσε από το 2000 ως το 2004, έτος κατά το οποίο η πρώτη δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση της χώρας, ανετράπη από στρατιωτικό πραξικόπημα, με τον πρόεδρο Αριστίντ να φυγαδεύεται με αεροπλάνο για την Αφρική. Χιλιάδες πολίτες πέθαναν κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος, ενώ αξιωματούχοι της κυβέρνησής του, φυλακίστηκαν.

Ο Οργανισμός, παρενέβη και στις εκλογές του 2010 στη χώρα, κάνοντας κάτι που κανένας παρατηρητής δεν έχει ξανακάνει: Αντέστρεψαν το αποτέλεσμ του πρώτου γύρου, χωρίς επανακαταμέτρηση ή έστω μια στατιστική ανάλυση.

Τα οικονομικά δεδομένα

Το πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα των Βολιβιανών, έχει αυξηθεί σε βαθμό διπλάσιο από τις υπόλοιπες χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής από το 2006, όταν ανέλαβε ο Έβο Μοράλες.

Οι προσπάθειες της Βολιβίας για οικονομική ανάπτυξη εστιάζονται στην εσωτερική αγορά. Η  κατανάλωση των νοικοκυριών έχει ανέβει κατά 4,7% από το 2006 ως το 2018, ενώ οι δαπάνες της κυβέρνησης έχουν αυξηθεί κατά 5,3%. Αύξηση καταγράφεται στις εξαγωγές κατά περίπου 1,9% ετησίως. Στην πραγματικότητα, η Βολιβία τα τελευταία χρόνια έλκει επενδύσεις, καθώς την τελευταία πενταετία οι επενδύσεις καταλαμβάνουν το 21,8% του ΑΕΠ.

Πριν το 2006, η βιομηχανία των υδρογονανθράκων και άλλων δημοσίων επιχειρήσεων ιδιωτικοποιήθηκαν σύμφωνα με ένα πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων που συσχετίζεται με τα δάνεια που η χώρα είχε πάρει από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Παγκόσμια Τράπεζα.

Το 2006, η βιομηχανία υδρογονανθράκων επανακρατικοποιήθηκε. Μεταξύ 2006 και 2018, η Βολιβία καταγράφει πλεονάσματα κατά μέσο όρο 2,7 του ΑΕΠ.
Η σταθερή συναλλαγματική ισοτιμία, συνδυαζόμενη με τον χαμηλό πληθωρισμό και τη συνεχή αύξηση του κατώτατου μισθού, έχουν ενισχύσει την αγοραστική δύναμη της μεγάλης πλειοψηφίας των Βολιβιανών.

Το λίθιο της Βολιβίας

Η Βολιβία δεν έχει ακόμα καταφέρει να μπει ως ισχυρός παίκτης στην παραγωγή λιθίου ή προϊόντων λιθίου. Είναι όμως η χώρα στην οποία βρίσκεται η μεγαλύτερη αλυκή του κόσμου που καλύπτει 10.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα και υπολογίζεται πως έχει το 15% των μη εξορυγμένων παγκοσμίως πόρων λιθίου. Ένα πειραματικό κρατικό εργοστάσιο το Yacimientos de Litio Bolivianos ή YLB, παρήγαγε περίπου 250 τόνους λιθίου το 2018, όμως ο στόχος του Μοράλες ήταν να παράξει περί τους 150.000 τόνους την επόμενη πενταετία, σε συνεργασία με γερμανικές και κινεζικές εταιρείες με τις οποίες είχε υπογράψει. Αν οι συμφωνίες ισχύσουν τελικά, η Βολιβία θα γίνει κυρίαρχη στην παραγωγή λιθίου.

Η ζήτησή του στην παγκόσμια αγορά αυξάνεται γεωμετρικά, κάτι που θα σημάνει και την αύξηση της τιμής του καθώς χρησιμοποίεται τόσο στις μπαταρίες των κινητών όσο και σε εκείνες των ηλεκτρικών αυτοκινήτων που αναμένεται να κατακλύσουν τα επόμενα χρόνια την παγκόσμια αγορά. Ο εμπορικός πόλεμος των ΗΠΑ με την Κίνα είναι βέβαια γνωστός και η παράδοση οι πρώτες να αντιμετωπίζουν την Λατινική Αμερική ως «πίσω αυλή» εδώ και σχεδόν δυο αιώνες.  Σίγουρα η συμφωνία με τους Κινέζους, δεν ευχαρίστησε ιδιαίτερα τις ΗΠΑ.

Μάλιστα, κατά της συμφωνίας με Γερμανούς και Κινέζους ξεσηκώθηκαν και κάποιοι κάτοικοι του Ποτοσί, όπου βρίσκονται οι τεράστιες αλυκές, θεωρώντας την συμφωνία εκμετάλλευσης που υπέγραψε ο Μοράλες, άδικη. Οι συγκεκριμένες κινητοποιήσεις, πήραν γρήγορα αρκετά βίαια τροπή, με κάποιους να τοποθετούν δυναμίτη σε μια σειρά από κρατικά κτίρια. Η αστυνομία δεν ανέφερε ούτε συλλήψεις ούτε και τραυματισμούς.

Είναι πάντως αρκετά ενδιαφέρον πως το πρακτορείο Bloomberg συνέδεε για κάποιον λόγο τα δυο θέματα, γράφοντας τον Δεκέμβρη του 2018: «Το φτωχότερο εκ των κρατών της Λατινικής Αμερικής, είχε 27 διαφορετικούς προέδρους και στρατιωτικές χούντες τις τελευταίες πέντε δεκαετίες. Ο πρόεδρος Μοράλες, είναι ο μακροβιότερος πρόεδρος της χώρας και ο τελευταίος μιας γενιάς αριστερών ηγετών, που ήρθαν στην εξουσία υποσχόμενοι κοινωνική δικαιοσύνη

Ο Μοράλες εθνικοποίησε τους υδρογονάνθρακες, την κύρια πηγή εσόδων της Βολιβίας, αλλά και ηλεκτρισμό και τηλεπικοινωνίες. Έριξε το σύνθημα της «εκβιομηχάνισης με αξιοπρέπεια και κυριαρχία» υποσχόμενος πως το λίθιο δεν θα παραχωρηθεί σε ξένες εταιρείες αλλά αντίθετα θα επεξεργαστεί από κρατικά ελεγχόμενες επιχειρήσεις στη Βολιβία και θα χρησιμοποιηθεί για μπαταρίες. Όπως είχε αναφέρει χαρακτηριστικά ήθελε να δει το πρώτο αυτοκίνητο με μπαταρίου λιθίου της Toyota να φτιάχνεται στη Βολιβία».

reader.gr

"google ad"