«Άδικο και αναποτελεσματικό» χαρακτηρίζει το σύστημα φορολογίας εισοδήματος της Ελλάδας νέα έρευνα της διαΝΕΟσις και του ΙΟΒΕ, ενώ επισημαίνεται ότι «αποτελεί σημαντικό εμπόδιο για την επιχειρηματικότητα και αποτυγχάνει να αντιμετωπίσει τις φορολογικές ανισότητες. Επιπλέον, είναι υπερβολικά περίπλοκο, αλλάζει πολύ συχνά και είναι φτιαγμένο με τρόπο που διευκολύνει τη φοροδιαφυγή».
Σύμφωνα με την έρευνα, το διάστημα 2008 – 2016, το ΑΕΠ της χώρας μειώθηκε κατά 27%, ενώ τα φορολογικά έσοδα του κράτους μειώθηκαν μόνο κατά 7%. Ο λόγος είναι απλός: Η φορολογία αυξήθηκε δραματικά. Αυξήθηκαν οι φορολογικοί συντελεστές, εκμηδενίστηκε το αφορολόγητο όριο (ή, έστω, μειώθηκε, με την εισαγωγή των εκπτώσεων φόρου), καταργήθηκαν φοροαπαλλαγές και προστέθηκαν νέοι φόροι (π.χ. ΕΝΦΙΑ, εισφορά αλληλεγγύης, ειδικοί φόροι κατανάλωσης κλπ.).
Μέσα σε οκτώ χρόνια οι έκτακτοι φόροι αυξήθηκαν κατά 94%. Τα έσοδα από φόρους στην περιουσία των πολιτών επταπλασιάστηκαν, από 500 εκατ. το 2008 σε 3,6 δισ. το 2016. Οι φόροι στην παραγωγή έφτασαν στο 16,1% του ΑΕΠ το 2015, από 12,7% του ΑΕΠ το 2008. Οι φόροι στο εισόδημα και οι ασφαλιστικές εισφορές αυξήθηκαν επίσης ως ποσοστό του ΑΕΠ. Αυτή τη στιγμή η Ελλάδα είναι τρίτη στη λίστα με τα κράτη-μέλη της ΕΕ με τις υψηλότερες ασφαλιστικές εισφορές.
Όπως προκύπτει από τα συμπεράσματα της έρευνας, οι επιχειρήσεις φορολογούνται με εξαιρετικά υψηλό συντελεστή 29%, τη στιγμή που ο μέσος όρος της ΕΕ το 2016 ήταν 22,6%. Ο συνολικός φορολογικός συντελεστής για τις επιχειρήσεις (με τις ασφαλιστικές εισφορές) δε, είναι υψηλότερος για το 2017 από τον αντίστοιχο της Σουηδίας (50,7% έναντι 49%).
-Το 2015 το 88,2% των φορολογούμενων, που δήλωναν εισοδήματα κάτω των 25.000 ευρώ ετησίως, πλήρωναν το 32,7% των φόρων. Το υπόλοιπο 11,8%πλήρωνε το 67,3% των φόρων.
-Το 71% των ελεύθερων επαγγελματιών και το 93% των αγροτών δηλώνουν εισοδήματα μικρότερα των 9.000 ευρώ ετησίως.
-Την ίδια στιγμή, οι φόροι εισοδήματος στην Ελλάδα αποτελούν μόνο το 21%των συνολικών εσόδων από φόρους και εισφορές.
-Τα περισσότερα έσοδα προέρχονται κυρίως από τους έμμεσους φόρους, όπως ο ΦΠΑ (41%) και από τις ασφαλιστικές εισφορές (35,2%).
-Το 2015 ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων έφερε έσοδα ίσα με το 5,4% του ΑΕΠ – σχεδόν μισό από ό,τι στις άλλες χώρες της ΕΕ.
-Σύμφωνα με την έρευνα, το διάστημα 2001 – 2015 ψηφίστηκαν στην Ελλάδα 36 αμιγώς φορολογικοί νόμοι.
-Η Ελλάδα είναι η τελευταία ανάμεσα σε όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ στην εισπραξιμότητα ληξιπρόθεσμων οφειλών. Το ποσό των 335 εκατ. ευρώ δηλαδή το 12,6% των εσόδων του κράτους από τη φορολογία εισοδήματος νομικών προσώπων, υπολογίστηκε ότι είναι το έμμεσο κόστος συμμόρφωσης για τις επιχειρήσεις το 2013.
Σύμφωνα με τη μελέτη, ο καλύτερος συμβιβασμός μεταξύ οικονομικής αποτελεσματικότητας και οικονομικής δικαιοσύνης μπορεί να επιτευχθεί με έναν φορολογικό συντελεστή στο 20% ή δύο φορολογικούς συντελεστές στο 20% και 25%, με χαμηλότερη έκπτωση φόρου και με ριζική αναμόρφωση του συστήματος κοινωνικής πρόνοιας.
Πιο συγκεκριμένα, οι προτάσεις πολιτικής στις οποίες καταλήγει η μελέτη, μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν:
– Τη μείωση του ύψους (σε 20% – 25%) και του πλήθους (σε δύο το πολύ) των συντελεστών φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων.
– Τη δραστική μείωση του συντελεστή φορολογίας εισοδήματος νομικών προσώπων το πολύ σε 20%.
– Τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης με επανεξέταση επιχειρηματικών δαπανών που εκπίπτουν.
– Τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών.
– Τη μη επιβολή έκτακτων ή πρόσθετων φόρων στα δηλωθέντα εισοδήματα
– Την περαιτέρω διάδοση της χρήσης του πλαστικού χρήματος και της ηλεκτρονικής τιμολόγησης.
– Την εντατικοποίηση των φορολογικών ελέγχων για τη μη επιβολή κυρώσεων και την ταχεία επίλυση φορολογικών διαφορών.
– Την αξιολόγηση και απλούστευση της φορολογικής νομοθεσίας.
– Τη διοικητική αναδιοργάνωση των φορολογικών αρχών με την ενίσχυση του αριθμού των εργαζόμενων στον φορολογικό έλεγχο και
– Τη δημιουργία ηλεκτρονικής φορολογικής διοίκησης.