Διευθύνων Σύμβουλος Google: “Δεν χρειάζεται καν να πληκτρολογείτε. Γνωρίζουμε πού βρίσκεστε. Ξέρουμε πού ήσασταν. Μπορούμε μάλλον να μαντέψουμε τι σκέφτεστε”

Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει διαφυγή από το διαδίκτυο. Και, όπως ο Λάρρυ Πέιτζ και ο Σεργκέι Μπριν ήξεραν καλά όταν ξεκίνησαν τη Google το 1998, ό, τι κάνουν οι χρήστες online αφήνει ένα ίχνος δεδομένων. Αν αποθηκευτούν και χρησιμοποιηθούν σωστά, αυτά τα ίχνη αποτελούν ένα χρυσωρυχείο πληροφοριών γεμάτο γνώσεις για τους ανθρώπους σε προσωπικό επίπεδο καθώς και μια πολύτιμη ανάγνωση για τις μεγαλύτερες πολιτισμικές, οικονομικές και πολιτικές τάσεις.

Η Google ήταν η πρώτη εταιρεία διαδικτύου που αξιοποίησε πλήρως αυτή τη διορατικότητα και ανέπτυξε μια επιχείρηση για τα δεδομένα που αφήνουν οι άνθρωποι πίσω. Αλλά δεν έμεινε μόνη για πολύ. Συνέβη σχεδόν παντού, από τη μικρότερη εφαρμογή μέχρι την πιο μεγάλη πλατφόρμα. Uber, Amazon, Facebook, eBay, Tinder, Apple, Lyft, Foursquare, Airbnb, Spotify, Instagram, Twitter, Angry Birds είναι συνδεδεμένοι με μια τεράστια επιχείρηση παρακολούθησης. Πού πηγαίνουμε, τι κάνουμε, τι λέμε, ποιους μιλάμε και ποιους βλέπουμε – όλα καταγράφονται και έχουν υπεραξία. Η Google, η Apple και το Facebook γνωρίζουν πότε μια γυναίκα επισκέπτεται μια κλινική έκτρωσης, ακόμη και αν το έχει πει σε κανέναν: οι συντεταγμένες GPS στο τηλέφωνο την προδίδουν. Οπως και δύο smartphones προδίδουν ένα παράνομο ζευγάρι.

Στο διαδίκτυο αυτό το είδος ιδιωτικής επιτήρησης είναι ο κανόνας. Αλλά ακόμα και σε αυτό το προηγμένο, πεινασμένο για δεδομένα περιβάλλον, από την άποψη της απόλυτης εμβέλειας και της πανταχού παρουσίας, η Google βασιλεύει. Καθώς το διαδίκτυο επεκτάθηκε, η Google αυξήθηκε μαζί με αυτό. Η ποσότητα των δεδομένων που ρέουν μέσω των συστημάτων της Google είναι εκπληκτική. Μέχρι το τέλος του 2016, το Android της Google εγκαταστάθηκε στο 82% όλων των νέων smartphones που πωλούνται σε όλο τον κόσμο και από τα μέσα του 2017 υπήρχαν περισσότερα από 2 δισεκατομμύρια χρήστες Android σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η Google χειρίζεται επίσης δισεκατομμύρια αναζητήσεις και εκατομμύρια χρήστες του Gmail, πράγμα που σημαίνει ότι έχει πρόσβαση στα περισσότερα ηλεκτρονικά μηνύματα του κόσμου. Η εταιρεία δεν είναι απλώς συνδεδεμένη με το Διαδίκτυο, είναι το διαδίκτυο. Και έχει πρωτοπορήσει σε έναν εντελώς νέο τύπο επιχειρηματικής συναλλαγής. Αντί να πληρώνουν για τις υπηρεσίες της με χρήματα, οι άνθρωποι πληρώνουν με τα δεδομένα τους. Και οι υπηρεσίες που προσφέρουν στους καταναλωτές είναι απλώς τα θέλγητρα, που χρησιμοποιούνται για να αρπάξουν τα δεδομένα τους και να κυριαρχήσουν στην προσοχή τους – την προσοχή που μετά ανατίθεται στους διαφημιστές. Η Google έχει χρησιμοποιήσει λοιπόν τα δεδομένα για να αναπτύξει την αυτοκρατορία της. Μέχρι τις αρχές του 2018, η μητρική εταιρεία της Google, Alphabet, είχε 85.050 υπαλλήλους, είχε κεφαλαιοποίηση αγοράς ύψους 727 δισ. δολαρίων στο τέλος του 2017, ενώ τα κέρδη της για το πρώτο τρίμηνο του 2018 ήταν 9,4 δισ. δολάρια.

Τι γνωρίζει η Google; Τι μπορεί να μαντέψει;

«Δεν χρειάζεται καν να πληκτρολογείτε», δήλωσε ο Έρικ Σμιτ, ο πρώην διευθύνων σύμβουλος της Google, το 2010 στην «Τhe Wall Street Journal». «Επειδή γνωρίζουμε πού βρίσκεστε. Ξέρουμε πού ήσασταν. Μπορούμε μάλλον να μαντέψουμε τι σκέφτεστε». Μάλιστα έκανε μια ζοφερή πρόβλεψη, λέγοντας ότι στο μέλλον πολλοί νέοι άνθρωποι θα χρειαστεί να αλλάξουν το όνομά τους προκειμένου να αποστασιοποιηθούν από εν δυνάμει ενοχοποιητικές πληροφορίες για το άτομό τους.

Είναι μια τρομακτική σκέψη, δεδομένου ότι η Google δεν είναι πλέον μια χαριτωμένη start up επιχείρηση, αλλά μια ισχυρή παγκόσμια εταιρεία με τη δική της πολιτική ατζέντα και με αποστολή να μεγιστοποιήσει τα κέρδη των μετόχων.

Κι όμως… η αποστολή της δεν είναι, καιρό τώρα, να οικοδομήσει μια μηχανή αναζήτησης ή μια στοχευμένη διαφημιστική δραστηριότητα. Πλέον, οργανώνει τις πληροφορίες του κόσμου για να είναι προσβάσιμες και χρήσιμες για όλους. Και σε αυτήν την αποστολή συμμετέχει και το Πεντάγωνο.

Όπως αναφέρει και το αναλυτικό ρεπορτάζ του Guardian, η «σκιώδης» επιχείρηση της Google εξελίχθηκε παράλληλα και σπάνια δόθηκε δημοσιότητα: η Google είναιο ανάδοχος της κυβέρνησης. Όπως αποδεικνύεται, οι ίδιες πλατφόρμες και υπηρεσίες που χρησιμοποιεί η Google για την παρακολούθηση της ζωής των ανθρώπων και την ανάκτηση των δεδομένων τους χρησιμοποιούνται από την αμερικανική κυβέρνηση για πολλούς λόγους, συμπεριλαμβανομένων των στρατιωτικών, της κατασκοπείας, της καταστολής, της οικονομίας, της εκπαίδευσης. Το κλειδί για αυτόν το μετασχηματισμό ήταν μια εφαρμογή, γνωστή ως Google Earth.

Η γη της Google

Το 2003, μια εταιρεία του Σαν Φρανσίσκο που ονομάζεται Keyhole Incorporated ήταν στα σκαριά. Με ένα όνομα που υπενθυμίζει το μυστικό δορυφορικό πρόγραμμα «Keyhole» της CIA το 1960, η εταιρεία είχε ξεκινήσει δύο χρόνια νωρίτερα, ως ένα spinoff από ένα βιντεοπαιχνίδι.

Η Keyhole είχε τις ρίζες της στην τεχνολογία των βιντεοπαιχνιδιών, αλλά την έθεσε στον πραγματικό κόσμο, δημιουργώντας ένα πρόγραμμα που τοποθετεί δορυφορικές εικόνες, αεροφωτογραφίες και πληροφορίες GIS σε ένα μοντέλο 3D της Γης. Ήταν ένα πρωτοποριακό προϊόν που επέτρεψε σε οποιονδήποτε με σύνδεση στο διαδίκτυο να «πετάξει» ουσιαστικά οπουδήποτε στον κόσμο. Η χρηματοδότηση όμως μειώθηκε και η Keyhole βρέθηκε να αγωνίζεται να επιβιώσει. Ευτυχώς, η εταιρεία σώθηκε εγκαίρως από την ίδια την οντότητα που την ενέπνευσε: τη CIA.

Το 1999, στο αποκορύφωμα του boom dot-com, η CIA ξεκίνησε το In-Q-Tel, ένα ταμείο κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών της Silicon Valley, με αποστολή να επενδύει σε νεοσύστατες επιχειρήσεις που ευθυγραμμίζονται με τις ανάγκες πληροφοριών του οργανισμού. Έτσι, η Keyhole φάνηκε τέλεια. Η επένδυση πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την Εθνική Υπηρεσία Γεωγραφικών Πληροφοριών (NGA), και σκοπό να παρέχει δορυφορικές πληροφορίες στη CIA και το Πεντάγωνο. Γνωστή ως NGA, το σύνθημα της υπηρεσίας κατασκοπείας ήταν: «Γνωρίστε τη Γη … Δείξτε τον τρόπο … Κατανοήστε τον κόσμο».

Η CIA και η NGA δεν ήταν μόνο επενδυτές. ήταν επίσης πελάτες και συμμετείχαν στην προσαρμογή του εικονικού χάρτη Keyhole για να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες. Το λογισμικό Keyhole είχε ήδη ενσωματωθεί στην επιχειρησιακή υπηρεσία και αναπτύχθηκε για να υποστηρίξει τα αμερικανικά στρατεύματα κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής επέμβασης στο Ιράκ. Οι δυνατότητες αφορούσαν κινήσεις στρατευμάτων, αποθήκες όπλων, καιρικές συνθήκες και ωκεάνιες συνθήκες σε πραγματικό χρόνο, παρακρατηθέντα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και πληροφορίες τηλεφωνικής κλήσης και τοποθεσίες κινητών τηλεφώνων.

Το 2004, η Google αγόρασε την εταιρεία, την απορρόφησε στην αναπτυσσόμενη πλατφόρμα εφαρμογών διαδικτύου της Google. Και η Keyhole αναγεννήθηκε ως Google Earth. Την ίδια ώρα η Google εντασσόταν στην κυβέρνηση των ΗΠΑ. Όταν η Google αγόρασε την Keyhole, απέκτησε επίσης έναν διευθυντή της In-Q-Tel που ονομάζεται Rob Painter, ο οποίος είχε βαθιές συνδέσεις με τον κόσμο των μυστικών και στρατιωτικών υπηρεσιών. Η δουλειά του ήταν να βοηθήσει την Google να αρπάξει μια φέτα από την κερδοφόρα αγορά συμβολαίων στρατιωτικής νοημοσύνης.

Η Google είχε κλείσει μερικές προηγούμενες συμφωνίες με υπηρεσίες πληροφοριών. Το 2003, έκανε σύμβαση αξίας εκατομμυρίων δολαρίων για να εξοπλίσει την Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας (NSA) με προσαρμοσμένη λύση αναζήτησης που θα μπορούσε να ανιχνεύσει και να αναγνωρίσει εκατομμύρια έγγραφα σε 24 γλώσσες, το 2004, πραγματοποίησε σύμβαση έρευνας με τη CIA. Η υπηρεσία ζήτησε από την Google την άδεια να προσαρμόσει την εσωτερική σελίδα αναζήτησης της CIA στην Google.

Το 2008, η Google κέρδισε συμβόλαιο για τη διαχείριση των διακομιστών και της τεχνολογίας αναζήτησης που τροφοδοτούσε την Intellipedia της CIA, μια βάση δεδομένων πληροφοριών βασισμένη στη Wikipedia που συνεργαζόταν με την NSA, την CIA, το FBI και άλλους ομοσπονδιακούς οργανισμούς.

Το 2010, ως ένδειξη για το πόσο βαθιά η Google είχε ενσωματωθεί στις υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ, κέρδισε μια αποκλειστική σύμβαση για να προσφέρει στην NGA «υπηρεσίες γεωχωρικής οπτικοποίησης», πράγμα που καθιστά την εταιρεία τα «μάτια» της άμυνας και της υπηρεσίας πληροφοριών. Οι ανταγωνιστές επέκριναν την NGA επειδή δεν άνοιξε τη σύμβαση στη συνήθη διαδικασία υποβολής προσφορών, αλλά ο οργανισμός υπεράσπισε την απόφασή του λέγοντας ότι δεν είχε άλλη επιλογή: είχε περάσει χρόνια συνεργασίας με την Google σε μυστικά προγράμματα για τη δημιουργία τεχνολογίας Google Earth και δεν μπορούσε να πάει με οποιαδήποτε άλλη εταιρεία.

Δεδομένου ότι μέχρι το 2017, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ δαπανούσε 90 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως για την τεχνολογία των πληροφοριών, η Google επιδιώκει να διατηρήσει μια ισχυρή παρουσία στην τεράστια αυτή αγορά. Και η επιτυχία της είναι σχεδόν εγγυημένη. Ενδεικτικό του πόσο ζωτικής σημασίας έχει γίνει η Google στην αμερικανική κυβέρνηση: το 2010, μετά από μια εισβολή στο σύστημά της από μια ομάδα κινέζων κυβερνητικών χάκερ, η Google σύνηψε μυστική συμφωνία με την NSA. «Σύμφωνα με αξιωματούχους που ήταν ενημερωμένοι για τις λεπτομέρειες των συμφωνιών της Google με την NSA, η εταιρεία συμφώνησε να παράσχει πληροφορίες σχετικά με την κυκλοφορία στα δίκτυά της, σε αντάλλαγμα για πληροφορίες από την NSA σχετικά με το τι ξέρει για ξένους χάκερς», έγραψε ο δημοσιογράφος Shane Harris.

Η Google δεν συνεργάζεται μόνο με υπηρεσίες πληροφοριών και στρατιωτικών υπηρεσιών, αλλά προσπάθησε να διεισδύσει σε κάθε επίπεδο της κοινωνίας, συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών ομοσπονδιακών υπηρεσιών, των πόλεων, των κρατών, των τοπικών αστυνομικών τμημάτων, των φορέων έκτακτης ανάγκης, των νοσοκομείων, των δημοσίων σχολείων και όλων των μορφών εταιρειών και μη κερδοσκοπικών οργανισμών. Το 2011, η Εθνική Ωκεανική και Ατμοσφαιρική Διοίκηση, η ομοσπονδιακή υπηρεσία που μελετά τον καιρό και το περιβάλλον, μεταβαίνει στην Google. Το 2016, η Νέα Υόρκη επέλεξε την Google να εγκαταστήσει και να εκτελέσει δωρεάν WiFi σταθμούς σε όλη την πόλη. Η Καλιφόρνια, η Νεβάδα και η Αϊόβα, εν τω μεταξύ, εξαρτώνται από την Google για πλατφόρμες υπολογιστικού νέφους.

Επικίνδυνες ερωτήσεις, ανύπαρκτες απαντήσεις

Οι δικηγόροι ανησυχούν για το αν το Gmail παραβιάζει το δικαίωμα δικηγόρου-πελάτη. Οι γονείς αναρωτιούνται τι κάνει η Google με τις πληροφορίες που συλλέγει για τα παιδιά τους στο σχολείο. Ποια είναι τα όρια και οι περιορισμοί της Google αναρωτιούνται οι θεσμικοί. Υπάρχουν όρια διερωτώνται ειρωνικά οι αντισυστημικοί. Απαντώντας σε αυτές τις ερωτήσεις, η Google προσφέρει μόνο ασαφείς και αντικρουόμενες απαντήσεις.

Πράγματι, το μέγεθος και η φιλοδοξία της Google την καθιστούν κάτι περισσότερο από απλή ανάδοχο της κυβέρνησης. Είναι συχνά ένας ισότιμος εταίρος που συνεργάζεται με κυβερνητικούς οργανισμούς, χρησιμοποιώντας την κυριαρχία της στην πληροφορία.

Το 2008 ξεκίνησε ένας ιδιωτικός δορυφόρος κατασκοπείας με τίτλο GeoEye-1 σε συνεργασία με την Εθνική Υπηρεσία Γεωσκοπικών Πληροφοριών. Το λογότυπο της Google βρισκόταν στον πύραυλο εκτόξευσης και η εταιρεία εξασφάλισε την αποκλειστική χρήση των δεδομένων του δορυφόρου για χρήση στον online χαρτογράφηση. Η Google αγόρασε επίσης τη Boston Dynamics, μια ρομποτική εταιρεία που πραγματοποίησε πειραματικές για τους στρατιώτες. Έχει επενδύσει 100 εκατομμύρια δολάρια σε CrowdStrike, έναν σημαντικό εργολάβο στον στρατιωτικό και στρατιωτικό τομέα της άμυνας στον κυβερνοχώρο. Επίσης, εκτελεί το Jigsaw, ένα υβριδικό thinktank τεχνολογίας που στοχεύει στην αξιοποίηση της τεχνολογίας του διαδικτύου για την επίλυση ακανόνιστων προβλημάτων εξωτερικής πολιτικής – από την τρομοκρατία έως τη λογοκρισία και τον κυβερνοέγκλημα.

Η Jigsaw, που ιδρύθηκε το 2010 διεξήγαγε δημοσκοπήσεις για την κυβέρνηση των ΗΠΑ ώστε να βοηθήσει τη Σομαλία να καταρτίσει ένα νέο σύνταγμα, να αναπτύξει εργαλεία για την παρακολούθηση των παγκόσμιων πωλήσεων όπλων, δημιούργησε μια πλατφόρμα για την καταπολέμηση της στρατολόγησης και της ριζοσπαστικοποίησης τρομοκρατών, εντοπίζοντας τους χρήστες της Google που ενδιαφέρονται για ισλαμικά εξτρεμιστικά θέματα. Η Google ονομάζει αυτή τη μέθοδο «ανακατεύθυνσης».

Κι όλα αυτά είναι ενδεικτικά και δίνουν απλώς μια πρόγευση ενός άκρως δυστοπικού μέλλοντος.

"google ad"