Οπως αποκαλύπτει δημοσίευμα του ρωσικού πρακτορείου Sputnik, αξιωματούχοι από τη Βραζιλία, τη Ρωσία, την Ινδία, την Κίνα και τη Ν. Αφρική (BRICS) συζητούν το ενδεχόμενο της δημιουργίας ενός νέου ανεξάρτητου οίκου αξιολόγησης ο οποίος θα διαφοροποιείται δραστικά έναντι των προκατειλημμένων αξιολογήσεων των τριών μεγάλων οίκων της Δύσης (Standard & Poor’s, Moody’s, Fitch).
Οι BRICS έφτασαν στο… αμήν όταν, αμέσως μετά την επιβολή των κυρώσεων στη Ρωσία λόγω της διαμάχης στην Ουκρανία, οι παραπάνω τρεις οίκοι προχώρησαν σε άμεση υποβάθμιση του αξιόχρεου της Ρωσίας. Η ρωσική κυβέρνηση αλλά και ο κινεζικός οίκος αξιολόγησης Dagong χαρακτήρισαν την υποβάθμιση αυτήν πολιτικά υποκινούμενη και αναξιόπιστη, υπογραμμίζοντας ότι οι αμερικανικοί οίκοι χρησιμοποιούν ιδεολογικά κριτήρια που δεν έχουν καμία σχέση με την ικανότητα μιας κυβέρνησης να δημιουργεί έσοδα και να αποπληρώνει τα χρέη της.
Τόσο οι παραπάνω όσο και αρκετοί ακόμη σε όλον τον κόσμο τονίζουν ότι κατά την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας μιας χώρας οι «τρεις» αξιολογούν με βάση το πολιτικό σύστημα, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας της χώρας, το οικονομικό σύστημα, το επίπεδο της ιδιωτικοποίησης της αγοράς αλλά και το δικαίωμα έκδοσης διεθνούς αποθεματικού νομίσματος.
Τα κριτήρια αυτά, όμως, είναι όλα ιδεολογικά, δεν έχουν καμία σχέση με την ικανότητα της κεντρικής κυβέρνησης να δημιουργεί έσοδα και να αποπληρώνει τα χρέη της. Αν κάποιος χρησιμοποιεί αυτά τα κριτήρια ως πρότυπο για την αποτίμηση του αξιόχρεου των ΗΠΑ θα καταλήξει ότι αυτές δεν πρόκειται να χρεοκοπήσουν ποτέ επειδή μπορούν και αποπληρώνουν τα χρέη τους με το τύπωμα περισσότερων δολαρίων.
Προκατειλημμένες αξιολογήσεις
Η Ρωσία δεν ήταν η μοναδική χώρα που «στήθηκε στον τοίχο» εξαιτίας των πολιτικοποιημένων και προκατειλημμένων αξιολογήσεων των τριών οίκων. Οι «τρεις μεγάλοι» έχουν ήδη δημοσιοποιήσει αρνητικές αποτιμήσεις για φέτος και για τις χώρες της Mercosur, δηλαδή τις Αργεντινή, Βραζιλία, Παραγουάη, Ουρουγουάη, Βενεζουέλα, αλλά και τις συνδεόμενες με αυτές Βολιβία, Κολομβία, Ισημερινό, Χιλή και Περού, που οι κυβερνήσεις τους δεν διατηρούν τις καλύτερες σχέσεις με τις ΗΠΑ.
Η κριτική στους τρεις οίκους όμως δεν εξαντλείται εδώ. Οπως αποκαλύφθηκε στις ακροάσεις του Κογκρέσου για τα αίτια του κραχ του 2008, οι τρεις οίκοι αξιολογούσαν χρηματοπιστωτικά προϊόντα με την ύψιστη διαβάθμιση κατ’ εντολήν των πελατών τους, δηλαδή των τραπεζών που τα εξέδιδαν. Επί έτη αξιολογούσαν με ΑΑΑ μυριάδες τοξικά χρεόγραφα – διασφαλισμένα σε στεγαστικά δάνεια υψηλού κινδύνου, που μετά το κραχ δεν άξιζαν δεκάρα. Οι «τρεις μεγάλοι» πήραν έτσι στον λαιμό τους εκατομμύρια επενδυτές σε όλον τον κόσμο.
Παρ’ όλα αυτά, στο τέλος βγήκαν λάδι υποστηρίζοντας ότι με τις αξιολογήσεις τους δεν δέσμευαν, απλώς έλεγαν τη… γνώμη τους. Κάτι που όπως ισχυρίστηκαν ήταν… συνταγματικό τους δικαίωμα βάσει σχετικού άρθρου του αμερικανικού Συντάγματος περί ελευθερίας του λόγου.
Λίγο αργότερα, στις αρχές του 2010, όπως όλοι γνωρίζουμε, μπαράζ από τέτοιου είδους «γνώμες» εκτόξευσε τα επιτόκια δανεισμού του ελληνικού Δημοσίου στη στρατόσφαιρα μέσα σε λίγους μήνες και μας οδήγησε ολοταχώς στην αγκαλιά της τρόικας και στα μνημόνια.