Μια σημαντική αλλαγή στις δαπάνες του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού για τον περιορισμό της ανισότητας μεταξύ των χωρών της ΕΕ φέρεται να σχεδιάζει η Κομισιόν. Κεφάλαια από τα ταμεία συνοχής θα ανακατευθυνούν για να εξασφαλιστούν δεκάδες δισεκατομμύρια για την άμυνα και την ασφάλεια.
Με αυτόν τον τρόπο τα κράτη μέλη θα μπορέσουν να συνεχίσουν την υποστήριξη και στην Ουκρανία, υπό το φόβο πως ο Ντόναλντ Τραμπ, με την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο, θα περιορίσει – ενδεχομένως και θα τερματίσει – τη βοήθεια προς το Κίεβο.
Σύμφωνα με πληροφορίες των Financial Times, η σχεδιαζόμενη ανακατεύθυνση κεφαλαίων θα μπορούσε να επηρεάσει περίπου το ένα τρίτο του κοινού προϋπολογισμού του ευρωπαϊκού μπλοκ, ήτοι 392 δισεκατομμύρια ευρώ που έχουν προβλεφθεί από το 2021 έως το 2027.
Τα κεφάλαια αυτά προορίζονταν για την αντιμετώπιση της ανισότητας μεταξύ των χωρών της ΕΕ με επενδύσεις κυρίως σε έργα υποδομών και επενδύσεις σε «πράσινους» και ψηφιακούς τομείς. Αλλά μόλις το 5% των αποκαλούμενων ταμείων συνοχής έχει δαπανηθεί μέχρι σήμερα.
Σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες, αυτά τα κεφάλαια δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αγορά αμυντικού εξοπλισμού, αλλά επιτρέπεται η χρήση τους για την επένδυση στα αποκαλούμενα υλικά διπλής χρήσης, δηλαδή προϊόντα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για ειρηνικούς αλλά και για πολεμικούς σκοπούς. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα drones.
Όπως αναφέρεται στο δημοσίευμα, οι κυβερνήσεις των κρατών μελών πρόκειται να ενημερωθούν τις επόμενες εβδομάδες από την Κομισιόν σχετικά με την ευελιξία που μπορούν να έχουν στην αξιοποίηση των εν λόγω κονδυλίων.
Επί της ουσίας η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα δώσει το πράσινο φως στις κυβερνήσεις να χρησιμοποιήσουν τα κεφάλαια που δικαιούνται στις αμυντικές τους βιομηχανίες και σε υποδομές που αφορούν την στρατιωτική κινητικότητα (δρόμους, γέφυρες κ.α.). Μεταξύ άλλων θα δοθεί άδεια χρηματοδότησης της ενίσχυσης παραγωγής όπλων και πυρομαχικών.
Αντί για αλλαγή των επίσημων κανόνων, η Κομισιόν σχεδιάζει να προχωρήσει σε αυτή την ανακατεύθυνση εκατοντάδων δισεκατομμυρίων μέσω μιας «διευκρίνισης» σχετικά με τον τρόπο χρήσης των κεφαλαίων από τα Ταμεία Συνοχής.
Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ισχυρίστηκε στους Financial Times πως «οι ισχύοντες κανόνες δίνουν αυτή τη δυνατότητα». «Απλά θα εξηγήσουμε στα κράτη μέλη τι μπορούν και τι δεν μπορούν να κάνουν με αυτά τα κεφάλαια βάσει τον κανονισμών», είπε.
Η προτεινόμενη «ανακατεύθυνση» αναμένεται να έχει την έγκριση και των «φειδωλών» της Ευρώπης, δηλαδή των χωρών, με προεξέχουσες τη Γερμανία και την Ολλανδία, που παραδοσιακά τάσσονται κατά των προτάσεων για κοινό ευρωπαϊκό δανεισμό ή ενίσχυση της κοινοτικής χρηματοδότησης.
Η μετακίνηση κεφαλαίων από άλλους λογαριασμούς του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, όπως η πράσινη ανάπτυξη και η ψηφιακή υποδομή, αποτελεί και ένα προοίμιο για τον επόμενο προϋπολογισμό της ΕΕ, για την επταετία 2028 – 2034. Ο προϋπολογισμός, ο οποίος χαρακτηρίζεται από πολλούς και ως «πολεμικός» λόγω της εστίασης στις στρατιωτικές δαπάνες, θα βρεθεί στο επίκεντρο των συζητήσεων από το επόμενο έτος.