Με μια διεθνή έρευνα, που συνδέει την ποιότητα των υπηρεσιών του Δημοσίου με την αποτελεσματική διαχείριση του μισθολογικού κόστους, το ΔΝΤ στέλνει εύγλωττο μήνυμα (και προς την Ελλάδα) για το μοντέλο αμοιβών που θεωρεί ότι πρέπει να διέπει τον δημόσιο τομέα.
Η έρευνα, με τίτλο «Διαχείριση αμοιβών και απασχόλησης στο Δημόσιο» μελέτησε ως case studies 20 χώρες – τόσο στον αναπτυγμένο, όσο και στην αναπτυσσόμενο κόσμο – και τα τρία βασικά της συμπεράσματα είναι τα εξής:
*Οι κυβερνήσεις υπό πίεση πρέπει να κάνουν καλύτερη διαχείριση των μισθολογικών δαπανών.
*Το πάγωμα μισθών και προσλήψεων παρέχει μόνον προσωρινή ανακούφιση από τις δημοσιονομικές πιέσεις.
*Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις αποτελούν κλειδί για την προσαρμογή του μισθολογικού κόστους με παράλληλη προστασία των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Ανταγωνιστικές αμοιβές
Οι αναλυτές του ΔΝΤ που πραγματοποίησαν την έρευνα υποστηρίζουν ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να εστιάσουν στην αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών μέσω της αποτελεσματικής διαχείρισης του μισθολογικού κόστους – δηλαδή, μέσω του ενδεδειγμένου δημοσιονομικού σχεδιασμού, των ανταγωνιστικών αμοιβών και της ευελιξίας στην απασχόληση.
Πιο αναλυτικά, στα συμπεράσματα από τη μελέτη των μοντέλων 20 διαφορετικών χωρών αναφέρεται πως το μισθολογικό κόστος αναλογεί, κατά μέσο όρο, στο 25% του κρατικού προϋπολογισμού.
Ως το πλέον ενδεδειγμένο μοντέλο, δε, που θα αντιμετωπίζει και τις νέες συνθήκες και προκλήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο (από τις δημοσιονομικές κρίσεις έως τη γήρανση του πληθυσμού) προτείνεται εκείνο που θα βασίζεται στους εξής τρεις άξονες:
*Δημοσιονομικός σχεδιασμός:
Οι μισθοί θα πρέπει να ελέγχονται έτσι ώστε να μην οδηγούν σε επιδείνωση της δημοσιονομικής θέσης της χώρας.
*Ανταγωνιστικές αμοιβές:
Η μισθολογική πολιτική θα πρέπει να είναι ανταγωνιστική, προκειμένου να προσελκύει ικανό και εξειδικευμένο προσωπικό στον δημόσιο τομέα.
*Ευελιξία στην απασχόληση.
«Όχι» στις συλλογικές συμβάσεις
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η ανάλυση του ΔΝΤ που αφορά τη διαμόρφωση των μισθολογικών κλιμακίων και των συλλογικών συμβάσεων.
Όπως αναφέρεται στην έρευνα, οι κυβερνήσεις θα έχουν μεγαλύτερο όφελος εάν υιοθετήσουν πρακτικές μεσοπρόθεσμου προγραμματισμού του μισθολογικού κόστους και ενσωματώσουν τον καθορισμό των μισθών στη διαδικασία κατάρτισης των προϋπολογισμών. Στην πράξη, αυτό σημαίνει «πιο συστηματική διαπραγμάτευση για τους μισθούς (ακόμη και σε ετήσια βάση) αντί για ad hoc διαπραγματεύσεις όπως είναι οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας.
Οι αναλυτές του Ταμείου υποστηρίζουν ακόμη ότι η εμπειρία σε αρκετές χώρες δείχνει ότι βραχυπρόθεσμα μέτρα, όπως το προσωρινό παγωμα μισθών και προσλήψεων μπορεί να εμφανίζουν μια άμεση απόδοση ειδικά όταν υπάρχει ισχυρή δημοσιονομική πίεση, όμως η ανακούφιση που παρέχουν είναι «μόνον προσωρινή».
Η παραγωγικότητα
Στην ίδια έκθεση τονίζεται επίσης ότι η αποτελεσματική σχέση απόδοσης και αμοιβών του Δημοσίου πρέπει να περνά μέσα από στρατηγικό σχέδιο. Σ’ αυτό το πλαίσιο, εάν σε μία χώρα οι αμοιβές στο Δημόσιο είναι υψηλές σε σχέση με τους μισθούς στον ιδιωτικό τομέα, τότε θα πρέπει να υπάρξει αυξήσει της παραγωγικότητας του δημοσίου.
Το ΔΝΤ, πάντως, αναγνωρίζει ότι δεν υπάρχει βέλτιστο επίπεδο κρατικών δαπανών για μισθούς και ότι υπάρχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ των χωρών τόσο σε ό,τι αφορά το μισθολογικό κόστος όσο και τον αριθμό των δημοσίων υπαλλήλων.
Για παράδειγμα, οι σκανδιναβικές χώρες χρησιμοποιούν το 20-25% του πληθυσμού ως εργαζομένους στο Δημόσιο, ενώ χώρες όπως η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία και η Ιαπωνία απασχολούν λιγότερο από 10%.