Σε επίπεδα ρεκόρ έχουν φθάσει οι τιμές του ελαιολάδου στην Ισπανία (κορυφαίος παραγωγός παγκοσμίως) λόγω της παρατεταμένης ξηρασίας, ενώ οι τιμές αναμένεται να παραμείνουν υψηλές για αρκετό καιρό.
Σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, οι παγκόσμιες τιμές του ελαιολάδου έφτασαν τα 5.989,8 δολάρια ανά τόνο, σημειώνοντας υψηλό 26 ετών.
Οι υψηλές τιμές θα μπορούσαν να παραμείνουν «για κάποιο χρονικό διάστημα», δήλωσε ο αναλυτής ελαιούχων σπόρων και φυτικών ελαίων της Mintec, Kyle Holland.
«Εξαιρετικά κακές» καιρικές συνθήκες
Οι κακές καιρικές συνθήκες στην Ισπανία, ιδίως η παρατεταμένη ξηρασία, είναι ο κύριος λόγος εκτίναξης των τιμών.
«Η αύξηση των τιμών οφείλεται κυρίως στις κακές καιρικές συνθήκες και στην εξαιρετικά ξηρή καλλιεργητική περίοδο σε μεγάλο μέρος της Μεσογείου, αλλά κυρίως στην Ισπανία, η οποία είναι σημαντικός παραγωγός και εξαγωγέας ελαιολάδου», δήλωσε ο Holland.
50% κάτω η παραγωγή
Ως αποτέλεσμα των «εξαιρετικά κακών» καιρικών συνθηκών, είπε, μετά την πρόσφατη συγκομιδή ελιάς (Οκτώβριος-Φεβρουάριος) η παραγωγή ήταν μειωμένη κατά 50%, περιορίζοντας την παγκόσμια προσφορά και ωθώντας τις τιμές προς τα πάνω.
«Οι εξαιρετικά κακές καιρικές συνθήκες οδήγησαν την Ισπανία στην παραγωγή περίπου 630.000 τόνων, μειωμένη από τη συνήθη συγκομιδή 1,4 έως 1,5 εκατομμυρίων τόνων», δήλωσε.
Η Ισπανία είχε μια περίοδο «πολύ ξηρού» καιρού τον Μάρτιο, καταγράφοντας μόλις το 36% της μέσης μηνιαίας βροχόπτωσης, σύμφωνα με το Υπουργείο Οικολογικής Μετάβασης της χώρας. Η Ισπανία βίωσε 36 συνεχόμενους μήνες με βροχοπτώσεις κάτω του μέσου όρου. Αν ο καιρός δεν βελτιωθεί, η επερχόμενη συγκομιδή πιθανόν να είναι χειρότερη.
«Θα μπορούσε να υπάρξει μια παρόμοια ή ακόμη και χαμηλότερη σοδειά από εκείνη που παρήχθη την προηγούμενη σεζόν, σύμφωνα με τους παράγοντες της αγοράς, οι οποίοι λένε επίσης ότι οι τιμές πιθανόν να παραμείνουν στα τρέχοντα επίπεδα για κάποιο χρονικό διάστημα», δήλωσε ο Χόλαντ.
«Φαίνεται ότι η συνεχιζόμενη ξηρασία στην Ευρώπη, κυρίως στη μεγαλύτερη ελαιοπαραγωγική περιοχή της Ισπανίας, έχει προκαλέσει παγκόσμια έλλειψη προσφοράς ελαιολάδου», δήλωσε στο CNBC ο David Valmorbida, πρόεδρος της Αυστραλιανής Ένωσης Ελαιολάδου.
Πιέσεις
Η αυξημένη ζήτηση ασκεί μεγαλύτερη πίεση στις ήδη δοκιμαζόμενες αλυσίδες εφοδιασμού. Η ζήτηση για ελαιόλαδο ήταν έντονη τα τελευταία χρόνια – οι τιμές αυξάνονται από το 2020, επειδή οι καταναλωτές έτρωγαν και μαγείρευαν στο σπίτι πιο συχνά κατά τη διάρκεια και μετά την πανδημία της Covid-19, δήλωσε ο Valmorbida.
Επιπλέον, η έλλειψη ηλιέλαιου μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία οδήγησε τις τιμές σε άνοδο.
«Το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, που δημιούργησε παγκόσμια έλλειψη ηλιέλαιου, αύξησε ακόμη περισσότερο τη ζήτηση για ελαιόλαδο», πρόσθεσε.
Πρωτοφανείς τιμές
Σύμφωνα με την Poolred, την ηλεκτρονική βάση δεδομένων για τις τιμές του ελαιολάδου που διαχειρίζεται η κυβέρνηση της Ανδαλουσίας, η μέση τιμή του προϊόντος είναι 5.516 ευρώ ανά τόνο, περίπου 500 ευρώ περισσότερο από τον προηγούμενο μήνα.
Εν τω μεταξύ, τα στοιχεία του International Olive Council δείχνουν ότι οι τιμές στο Jaén, την αγορά αναφοράς στην Ισπανία, αυξάνονται σταθερά από τον Ιούνιο του 2020, με απότομη επιτάχυνση τους τελευταίους μήνες.
«Ζούμε σε μια άνευ προηγουμένου κατάσταση», δήλωσε ο Juan Vilar, στρατηγικός σύμβουλος του τομέα, στους Olive Oil Times. «Ποτέ δεν υπήρξαν τιμές ελαιολάδου όπως αυτές που βλέπουμε τώρα».
«Σε 20 χρόνια στον κλάδο, δεν έχω δει ποτέ αυτές τις τιμές», δήλωσε στους Financial Times ο Vito Martielli, αναλυτής ελαιούχων σπόρων στη Rabobank.
Ο ίδιος ανέλυσε τους τρεις λόγους για τους οποίους οι τιμές του ελαιολάδου στην προέλευση συνεχίζουν να ανεβαίνουν: το αυξανόμενο κόστος παραγωγής, το όλο και πιο ζεστό και ξηρό κλίμα της Ισπανίας και η παγκόσμια ζήτηση που υπερβαίνει την παραγωγή.
Το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου προβλέπει ότι η παγκόσμια κατανάλωση ελαιολάδου θα φθάσει τους 3,05 εκατομμύρια τόνους την καλλιεργητική περίοδο 2022/23, ενώ η παραγωγή θα είναι 2,73 εκατομμύρια τόνοι. Αν και ορισμένες χώρες διαθέτουν αποθέματα ελαιολάδου, αυτά μόλις και μετά βίας αναμένεται να καλύψουν το έλλειμμα.
Εάν δεν βρέξει τον Μάιο, οι τιμές του ελαιολάδου είναι πιθανό να συνεχίσουν να αυξάνονται κατά το καλλιεργητικό έτος 2023/24, σπάζοντας ρεκόρ σε εβδομαδιαία βάση.