Ενίσχυση της δημοκρατίας ή επιβολή της απόλυτης “δικής μας” αλήθειας;

του Νίκου Χρυσόγελου, Συμπροέδρου των ΠΡΑΣΙΝΩΝ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ

Δεν καταλαβαίνω γιατί πρέπει η σύντροφος του Πρωθυπουργού να δώσει συνέντευξη για να μας πει ότι “ο Αλέξης Τσίπρας δεν πρόδωσε, δεν εξαπάτησε, δεν είπε ψέματα». Αλλά τέλος πάντων, αυτό είναι ένα θέμα που αφορά την ίδια γιατί θα έπρεπε να εκτεθεί με αυτόν τον τρόπο. Υπήρχε περίπτωση οποιαδήποτε σύζυγος ή σύντροφος πρωθυπουργού να έλεγε “Ναι φυσικά ο σύντροφος μου σας κορόιδεψε, είπε ψέματα, είχε αυταπάτες”;

Αυτό που θεωρώ, όμως, ιδιαίτερα επικίνδυνο και μας αφορά όλους/ες, ότι είναι αυτό που αναδύεται από την συνέντευξη κι έρχεται να προστεθεί σε πολλά άλλα παρόμοια “μηνύματα”: η όλο και πιο έντονη καθεστωτική αντίληψη επιβολής ΚΟΜΜΑΤΙΚΟΥ ελέγχου πάνω στα πάντα, ενημέρωση, διοίκηση, εκδρομές σχολείων, οικονομικοί παράγοντες, κοινωνικοί φορείς.

Το πρόβλημα με τους προηγούμενους ήταν ότι, πέρα από πολιτικές διαφωνίες μαζί τους – που σε μια δημοκρατία είναι υγιές να υπάρχει αντιπαράθεση πολιτικών προγραμμάτων -, δημιούργησαν ένα πελατειακό κράτος που γέννησε και διαφθορά. Στο όνομα, λοιπόν, της αντιμετώπισης της διαφθοράς των προηγούμενων – που δεν έχει εξαλειφθεί πάντως στο ελάχιστο – η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ- υπολειμμάτων Οικολόγων Πράσινων δημιουργεί το δικό της πελατειακό κράτος, το δικό της ελεγχόμενο σύστημα εξουσίας, περιλαμβάνοντας κάποια από τα παλιότερα “τζάκια” αλλά και κάποια νέα που συνδέονται με “ισχυρούς άνδρες” που έχουν, τουλάχιστον περίεργο, “βιογραφικό”.

Αλλά το χειρότερο είναι ότι προχωράει, δυστυχώς, ένα βήμα πιο πέρα. Είναι αυτό που αποτυπώνεται σε μια σταλινικού τύπου αντίληψη της αριστεράς – που συμπίπτει απολύτως με αυτήν του Τραμπ σήμερα – όπως το ομολογεί η σύντροφος του πρωθυπουργού: «ο ΣΥΡΙΖΑ πήρε την Κυβέρνηση, αλλά δεν πήρε την εξουσία» και συμπληρώνει «γιατί εξουσία δεν είναι ο υπουργός αλλά ο μηχανισμός. Υπάρχουν άνθρωποι σε θέσεις-κλειδιά που εξυπηρετούν το παλιό διεφθαρμένο σύστημα. Και περιμένω την κάθαρση». Άρα, να ελέγξουμε τον μηχανισμό με τους δικούς μας ανθρώπους, όπως άνετα μεταφράζεται αυτό.

Αντί λοιπόν να ανοίξει η συζήτηση για το πώς η λειψή δημοκρατία μας θα γίνει πιο περιεκτική, πιο συμμετοχική, αλλά και πώς θα υπάρξει απο-κομματικοποίηση του κράτους, διαφάνεια στη λήψη αποφάσεων, ενδυνάμωση του συμμετοχικού σχεδιασμού bottom – up, η κυβερνητική αντίληψη (σε όλες τις εκφάνσεις της) είναι ο “απόλυτος έλεγχος του κράτους και του μηχανισμού” γιατί εμείς αγωνιζόμαστε για το “καλό του λαού“!

Πόσο πίσω έχουμε πάει…Όλες αυτές οι θεωρητικές αναζητήσεις και οι συζητήσεις στην ανανεωτική αριστερά πετάχθηκαν στα σκουπίδια από το κόμμα που υποτίθεται προήλθε από τα σπλάχνα της. Το πιο άσχημο είναι ότι παρόμοιες αντιλήψεις έχουν ευρύτερη απήχηση στην αριστερά (αλλά και στην δεξιά): πιστεύουν ότι κατέχουν την απόλυτη αλήθεια και το μόνο πρόβλημά τους είναι το πώς θα ελέγξουν τον μηχανισμό πλήρως για το “καλό του λαού”!

Είναι για λύπηση ότι το κομμάτι που απόμεινε από τον οικολογικό χώρο στους Οικολόγους Πράσινους δεν βγήκε στα κάγκελα, ασκώντας κριτική σε παρόμοιες αντιλήψεις. Αντιθέτως, συνηθίζει σταδιακά, αφομοιώνεται κι αυτό σε παρόμοια καθεστωτική αντίληψη – όποιος έχει δει τον Γ. Τσιρώνη στα ΜΜΕ διαπιστώνει ότι έχει γίνει πιο “βασιλικός και από τον βασιλιά”, βίαιος στο λόγο του κι απαξιωτικός απέναντι στους συνομιλητές του, ποδοπατώντας την ιστορία του πράσινου κινήματος που γεννήθηκε τον Μάη του 68 όχι μόνο αντιδρώντας στα πυρηνικά, την καταστροφή του περιβάλλοντος, την πυρηνική ενέργεια αλλά κι ασκώντας κριτική ενάντια στις απολυταρχικές αντιλήψεις δεξιάς ΚΑΙ αριστεράς για την δημοκρατία.

Όπως έδειξε και η εμπειρία του “ανύπαρκτου σοσιαλισμού”, οι τελεολογικές αντιλήψεις και η απόλυτη αλήθεια οδηγούν σε αυταρχικά καθεστώτα ακόμα και σε τερατώδη εγκλήματα στο όνομα των “υψηλών ιδανικών” όταν αυτά επιδιώκεται να “επιβληθούν” και όχι να υιοθετηθούν μέσα από μια δημοκρατική εξέλιξη. Φυσικά στο τέλος το καθεστώς που δημιουργείται δεν έχει καμία σχέση με τις “αξίες” που επικαλείται. Διαβάζοντας την συνέντευξη της κ. Μπαζιάκα ανατρίχιασα. Στο όνομα αφηρημένων εννοιών και “αξιών” χτίζεται μια καθεστωτική αντίληψη που βασίζεται ακριβώς στην δαιμονοποίηση της διαφορετικής αλλά υπαρκτής πολιτικής. Προφανώς στην πολιτική υπάρχουν και πρέπει να υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις, αλλά είναι πλέον εγκληματικό να βιώνουμε ακόμα και σήμερα το εμφυλιο-πολεμικό κλίμα της δεκαετίας του ’40. Στο κυβερνητικό στρατόπεδο κυριαρχεί αυτό το πνεύμα: εμείς είμαστε οι σωτήρες, ξέρουμε καλύτερα από όλους, είμαστε περήφανοι, και οδηγούν σε “σύγκρουση ανάμεσα στο απόλυτο καλό και στο απόλυτο κακό”. Αλλά και ένα μέρος της αντιπολίτευσης έχει υιοθετήσει αυτή την στρατηγική, γιατί θεωρούν ότι θα τους φέρει πιο γρήγορα στην πολυπόθητη καρέκλα της εξουσίας.

Η πλήρης απουσία της πολιτικής και η κυριαρχία του θρησκευτικού τύπου απολυταρχισμού (από εδώ ο Παράδεισος, από εκεί η Κόλαση) ανιχνεύεται εύκολα μέσα στα λεγόμενα:

– Οι άλλοι κάνουν “προπαγάνδα” (φυσικά), (αλλά μόνο) εμείς κατέχουμε την “αλήθεια”.

– Οι άλλοι “είχαν χρεωθεί για πάντα την αναξιοπρέπεια της υποταγής τους”, όμως εμείς “κάναμε συμβιβασμό, όχι όμως ταπεινωτικό” “Συμβιβάστηκες για να υπάρχει η χώρα σου”

– Οι δανειστές συμπεριφέρονταν “σαν μια τιμωρητική, φασιστική μπότα που προσπαθούσε να σου λιώσει το κεφάλι, να σε πατήσει κάτω επειδή τόλμησες να ξεστομίσεις “δεν αντέχω άλλο”… Λες και δεν είχες δικαίωμα να αντιστέκεσαι”. Αλλά, τότε πώς το “This is a coup” και “Κάθε επέτειο του δημοψηφίσματος κλαίω από νεύρα” συνυπάρχει με την “αλλαγή στάσης” των “φασιστών” απέναντι στον Αλέξη που τον εκθειάζουν σήμερα;

– “Εκείνον (ΣΣ δηλαδή τον “λαό”) σκέφτηκε, για εκείνον έχασε χρόνο, για εκείνον αναγκάστηκε να δεχτεί μια συμφωνία που δεν την ήθελε έτσι” (τι μου θυμίζει, τι μου θυμίζει!!!)

Είναι αλήθεια ότι ένα μεγάλο τμήμα του πράσινου κινήματος έβλεπε με συμπάθεια την συνεργασία με την αριστερά, αλλά με μια αριστερά που θα είχε μάθει από τα κινήματα κοινωνικής κριτικής, τα οικολογικά κι αντιαυταρχικά κινήματα. Μια αριστερά που θα αντιλαμβάνονταν ότι η απόλυτη αλήθεια και τα αυταρχικά συστήματα εξουσίας ήταν πίσω από τα μεγαλύτερα εγκλήματα που έγιναν στο όνομα της κοινωνικής δικαιοσύνης, της ισότητας, του σοσιαλισμού.

Δυστυχώς, αυτό που βλέπουμε σήμερα είναι μια “αριστερά στην εξουσία” (αλλά και πέρα από αυτήν) που έχει γεράσει ήδη, που χτίζει πάνω στο αξιακό σύστημα του παρελθόντος, που μισεί ότι δεν ελέγχει, που δεν αντέχει την όποια διαφορετική άποψη. Και αυτή η αριστερά προσελκύει από τους οικολόγους αυτούς που είναι έτοιμοι να πιάσουν μια θέση στην καρέκλα του μηχανισμού, χωρίς να νοιάζονται κατ΄ελάχιστον για το περιεχόμενο της πολιτικής που ασκείται αλλά και για το ύφος της εξουσίας. Ναι, οι πράσινοι δεν αρνούνται να συμμετάσχουν και στην διαχείριση της εξουσίας, δεν θα ήταν κακό αν οι Οικολόγοι Πράσινοι συμμετείχαν σε μια κυβέρνηση με τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά αυτό θα έχει νόημα αν δεν παραβίαζε τις βασικές αξίες των πράσινων: πολύχρωμη δημοκρατία σε όλα τα επίπεδα, σύνθεση απόψεων, πολιτισμός στην πολιτική, επιχειρήματα, σεβασμός στην διαφορετικότητα, διάχυση της εξουσίας ώστε να ενισχύεται η συμμετοχή των πολλών στην διαμόρφωση και λήψη των αποφάσεων, απέχθεια στην θρησκευτικού τύπου απόλυτη αλήθεια. Τι σχέση έχει το σημερινό σύστημα εξουσίας με αυτές τις αξίες;

Αντί να ανοίξει μια ουσιαστική συζήτηση για την ανανέωση της δημοκρατίας και την ενδυνάμωση της κριτικής σκέψης μετά την “αλλαγή” του 2015, ουσιαστικά το σημερινό σύστημα εξουσίας υπόσχεται μια μίζερη κι ελεγχόμενη δημοκρατία και μια καθεστωτική αντίληψη.

Ίσως και να μας αξίζει η επιστροφή προς τα πίσω, διότι λίγοι πλέον αντιλαμβάνονται ότι η πολιτική μπορεί να είναι και διαφορετική αλλά δεν θα είναι διαφορετική αν δεν συμμετάσχουν κι αυτοί/ες ενεργά, ότι η δημοκρατία και η διαφορετική άποψη είναι πλούτος, ότι οι κοινωνίες προχωράνε όχι μέσα από την μονοδιάστατη σκέψη αλλά μέσα από τον πολιτικό διάλογο, την πολιτισμένη πολιτική αντιπαράθεση αλλά και την σύνθεση