Του Δημήτρη Κ. Τυραϊδή *
Απρίλης μήνας και η εικόνα που παρουσιάζουν τα Λευκά Όρη είναι αποκαρδιωτική. Τα χιόνια σχεδόν έχουν λιώσει και μόνο στις ψηλότερες κορφές και μέσα στα φαράγγια τα θωρεί η στρέψη των ματιών προς το μέρος τους.
Απρίλης μήνας, που πριν από αρκετά χρόνια, τέτοια εποχή, ήταν λευκά σαν απλωμένο γάλα. Τότε θυμάμαι το πάθος μου για την αγκαλιά της δροσερής θάλασσας, μ’ έσπρωχνε κοντά της κάθε μέρα, πριν ο ήλιος σκορπίσει πάνω τους τις χρυσές του ακτίνες δίνοντάς τους μια εικόνα απαράμιλλής ομορφιάς. Κρίμα! Τώρα εκείνες οι εικόνες αποτελούν πια παρελθόν, που όσοι τις έβλεπαν τότε τις τύπωναν στα μύχια της σκέψης με ανεξίτηλα χρώματα και τις θωρούν αληθινές και ακέραιες μόνο με τα μάτια της ψυχής τους.
Η απληστία όμως του ανθρώπου και η ακαταλόγιστη παρέμβαση στη φύση είναι η αιτία της σημερινής αποκαρδιωτικής εικόνας τους, ενώ οι λάτρεις της ορειβασίας το έχουν πει πάρα πολλές φορές και το κραυγάζουν και σήμερα, ότι η χλωρίδα τους έχει αλλοιωθεί, ορισμένα από τα σπάνια βότανά τους όπως η μαλοτήρα, το κρεμμύδι της χελώνας (βολβός) και ένα σωρό άλλα έχουν μειωθεί τόσο πολύ που σε λίγα χρόνια θα εκλείψουν παντελώς αν συνεχίσει ο άνθρωπος την ανεξέλεγκτη συγκομιδή τους. Εδώ ταιριάζει η παροιμία που λέει, ήταν στραβό το κλίμα το ‘φαγε και ο γάιδαρος και απόγινε το κακό.
Από την μια μεριά ο άνθρωπος και από την άλλη η ξηρασία, έφεραν την καταστροφή τους. Τότε πηγαίναμε στο οροπέδιο του Ομαλού για να μαζέψουμε σταμναγκάθι και το έβρισκες πολύ εύκολα γιατί ήταν άφθονο. Τώρα, λένε πάρα πολλοί, ότι έχει σχεδόν εκλείψει. Τότε όπως μας λέει μια μαντινάδα από τις χιλιάδες που έχει γραμμένες ο δεξιοτέχνης της κρητικής λύρας και ο γνησιότερος εκφραστής της κρητικής διαλέκτου, Ψαραντώνης, αυτό πιστεύω εγώ, το παλιό χιόνι που το πλάκωνε το καινούργιο, το κατακαλόκαιρο δεν έλιωνε. Κάπως έτσι λέει η μαντινάδα κι αν δεν τη γράφω καλά συγχωρέστε με.
Αλλά μήπως και η πανίδα των Λευκών Ορέων δεν έχει υποστεί μη αναστρέψιμες φθορές; Τότε τα κρι – κρι έβοσκαν κατά κοπάδια στις απόμερες και απλησίαστες χαράδρες τους (τα φαράγγια) ενώ τώρα από το ανελέητο κυνήγι έχουν απομείνει ελάχιστα κι αυτό δεν το λέω εγώ το λένε αυτοί που έχουν επιστημονικές γνώσεις πάνω στα θέματα αυτά αναπαραγωγής των άγριων ζώων. Τα όρνια, οι επιλεκτικοί καθαριστές της γης, οι χρυσαετοί και τα σαΐνια – γεράκια κι ένα σωρό άλλα πτηνά υπήρχαν άφθονα στις απότομες πλαγιές όλων των βουνών της Κρήτης, ενώ το μονότονο κελάηδημα της πέρδικας την άνοιξη, εποχή του ζευγαρώματος, σου μάγευε την ψυχή. Ο λαγός και πολλά άλλα μικρά ζώα υπήρχαν πάρα πολλά όμως όλα θυσιάστηκαν στο βωμό της απληστίας του ανθρώπινου είδους.
Τώρα, στα Χανιώτικα νέα διάβασα ένα άρθρο ενός απίστευτα φυσιολάτρη λογοτέχνη – ποιητή – συγγραφέα, που δεν μπορώ να γράψω το όνομά του γιατί δεν γνωρίζω αν θα το ήθελε ο ίδιος, που έγραφε για τον αγριόγατο της Κρήτης. Δυστυχώς, έτσι αναφέρει ο ποιητής ότι ελάχιστοι αγριόγατοι έχουν απομείνει κι αν συνεχίσει ο άνθρωπος την ίδια τακτική που ακολουθεί στις μέρες μας, ορισμένα από τα παραπάνω είδη της χλωρίδας και της πανίδας οι απόγονοί μας θα βλέπουν στα μουσεία μόνο τα απολιθώματά τους, όπως βλέπουμε εμείς σήμερα ζώα που έχουν εξαφανιστεί από προσώπου γης, π.χ. τους δεινόσαυρους κ.α.
Τέλος σαν να μην είναι αρκετά τα δείγματα των αποδείξεων της καταστροφικής μεταχείρισης της ζωής στο εν λόγω βουνό κι όχι μόνο, έρχεται, ή μάλλον επιδιώκουν να φέρουν και άλλες καταστροφικές υποδομές στο χώρο του. Θέλουν ορισμένοι, μάλλον ξένοι παράγοντες, να γιομίσουν τις κορφές του με αυτές τους τεράστιες πυλώνες τις ανεμογεννήτριες για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος. Για ν’ ανέβουν όμως εκεί πάνω οι κατασκευαστές και τα εργαλεία τους πρέπει να φτιάξουν δρόμους, που αυτό σημαίνει μπουλντόζες και εκσκαφείς στις πλαγιές τους, που θα αναμοχλεύσουν τα σπλάχνα της γης τους. Αυτό το σκίσιμο του παρθένου τόπου από τα σιδερένια θηρία, απ’ ότι διάβασα, δεν θυμάμαι που, είναι και βλαβερό για την υγεία του ανθρώπου. Άλλωστε, πολλοί κάτοικοι της επαρχίας Αποκορώνου κι όχι μόνο δεν συμφωνούν με την τοποθέτηση ανεμογεννητριών στην περιοχή τους. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι λέτε να μην ζύγισαν τα υπέρ που θα προσφέρουν στον τόπο τους και τα κακά που θα δημιουργήσουν; Πολλοί δε υποστηρίζουν ότι θα βλάψει πάρα πολύ τον τουρισμό. Για να το λένε κάτι παραπάνω γνωρίζουν. Ας λάβουν υπόψιν τους οι αρμόδιες αρχές και να πράξουν ανάλογα, ότι η βαριά βιομηχανία της Μεγαλονήσου και της Ελλάδας γενικότερα είναι ο τουρισμός.
Ενός κακού μύρια έπονται έλεγαν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι. Εγώ πιστεύω ότι αν τοποθετηθούν ανεμογεννήτριες στα Λευκά Όρη το κακό δεν θα σταματήσει εκεί. Η μια ανεμογεννήτρια θα φέρει την άλλη και σε λίγο χρονικό διάστημα θα γιομίσουν τα βουνά της Κρήτης με σιδερένιες τεράστιες φτερωτές ρόδες.
Τέλος, από την δική μου πλευρά, υπεύθυνος για το σημερινό άρθρο μου, κάνω γνωστό ότι επιστημονικές γνώσεις πάνω στο εν λόγω θέμα δεν έχω. Δεν θέλω όμως να ξυπνήσω ένα πρωινό και να δω κουτσουρεμένες και σκαμμένες τις κορφές των βουνών, όχι μόνο της Κρήτης αλλά και των άλλων νησιών της πατρίδας μου. Καταστρέφουν τις σπάνιες φυσικές ομορφιές του νησιού μας με την ανεξέλεγκτη δόμηση, να προσθέσουμε περισσότερες υποδομές που θα τ’ ασχημίσουν πολύ περισσότερο. Ας θυμηθούμε ότι σε κάποια παραλία της Κρήτης, το περασμένο καλοκαίρι, ορισμένοι, για να βγάλουν πιο πολλά χρήματα, αποψίλωσαν χέρσα μέρη που βρίσκονταν κοντά και στέριωναν ομπρέλες. Δεν πρέπει κάποτε να σταματήσουμε την καταστροφή τους ή την αλλοίωση των σπάνιων ομορφιών τους;
* συγγραφέας – ποιητής
μέλος της Παγκοσμίου Ενώσεως Ελλήνων Λογοτεχνών,
μέλος των Πνευματικών Δημιουργών νομού Χανίων
και άλλων πολλών πολιτιστικών συλλόγων