ΕΠΙΚΑΙΡΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ: Οι μάρτυρες του Χριστού δάσκαλοι και παρηγοριά μας

Γράφει ο Αρχιμανδρίτης 
Ιγνάτιος Θ. Χατζηνικολάου
Θεολόγος, τ. Λυκειάρχης

Μεταξύ των δώρων που μας έχει δώσει ο Θεός είναι οι άγιοι και οι μάρτυρες. Οι όσιοι και οι δίκαιοι. Οι γνωστοί και άγνωστοί μας, ακόμη και ανάμεσά μας. Γιατί οι άγιοι δεν έκαναν την εμφάνισή τους και μετά έπαψαν να υπάρχουν. Υπήρξαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν άγιοι, γιατί χριστιανός σημαίνει συνεχώς και άγρυπνος αμυνόμενος κατά του διαβόλου και όλων των δικών του, που δεν λείπουν από ανάμεσά μας.

Πολλές φορές ο απόστολος Παύλος ομολογεί όχι μονάχα τα παθήματά του, αλλά και τον πόλεμόν του κατά πάντων των οργάνων του διαβόλου. Και, φυσικά σε κάθε μάχη έχομε και μάρτυρες. Τον ακούμε π.χ. γράφοντας στους χριστιανούς της Εφέσου να λέγει: «Ουκ εστίν η πάλη προς αίμα και σάρκα, αλλά προς τα αρχάς, προς τας εξουσίας, προς τους κοσμοκράτορας του σκότους του αιώνος τούτου» (Εφες. 6,12)
Δεν θρηνούμε για τα θύματα της μάχης κατά του διαβόλου. Τους αγίους μάρτυρες. Τους τιμούμε και πανηγυρίζομε στην μνήμη τους. Τους τιμούμε ως «καλώς αθλήσαντες και στεφανωθέντες». Ο μαρτυρικός θάνατος χαρά και στέφανος. Μάθημα για όλους μας, μα και παρηγοριά μας. Ο θάνατος των μαρτύρων δεν είναι θάνατος, αλλά ζωή που δεν έχει τέλος. Και, όσοι καθ’ οιονδήποτε τρόπο σταυρωνόμαστε αντιστρατευόμενοι και αντιμαχόμενοι «προς τας μεθοδείας του διαβόλου» (Εφες. 6,11) είναι οι αληθινοί χριστιανοί. Οι αληθινοί ομολογητές του Χριστού, και όπως είπε ο ίδιος «πας ουν όστις ομολογήσει εν εμοί έμπροσθεν των ανθρώπων, ομοληγήσω καγώ εν αυτώ έμπροσθεν του πατρός μου του εν ουρανοίς» (Ματθ. 10,32)

Βεβαίως, αυτή η ομολογία οδηγεί στο μαρτύριο, μα είναι αυτό το μαρτύριο το εισιτήριό μας για την βασιλεία του Θεού. Επομένως, μαρτύριο ίσον αιώνια μακαριότητα. Όταν έτσι βλέπεις την επίθεση των όποιων πειρασμών να αντιπαλεύεις χαίρων γιατί ζεις και ομολογείς Χριστόν. Γιατί προγεύεσαι τα αγαθά του Παραδείσου «α ητοίμασεν ο Θεός τοις αγαπώσιν αυτόν» (Α’ Κορινθ. 2,9). Γι’ αυτό κάποια φορά θα πει «χαίρω εν τοις παθήμασί μου» (Κολασ. 1,24). Όλοι οι άγιοι μετά χαράς οδηγούντο στο μαρτύριο άδοντες και ψάλλοντες. Ποιους να πρωτοθυμηθούμε από την Π.Δ. και μετά και σήμερα; Και σήμερα υπάρχουν άγιοι και μάρτυρες, που υποφέρουν με πολλούς τρόπους. Πολλούς τρώγει το ξίφος, το όπλο. Άλλους το κυνηγητό, η ειρωνεία, ο χλευασμός και η απαξίωση. Ο πόλεμος συνεχίζεται, οι μαχητές και μάρτυρες υπάρχουν, ο Χριστός τους περιμένει στην αγκαλιά του.

Γράφοντας θυμήθηκα, συν τοις άλλοις, τον Άγιον Ιωάννην τον Χρυσόστομον, ομολογητήν και μάρτυρα του Χριστού και ευρήκα τις σκέψεις του πάνω στο θέμα μας, και τις οποίες μεταφέρω στην συνέχεια. Λέγει, λοιπόν, ο Άγιος Πατέρας: «Ο θάνατος των μαρτύρων, είναι παρηγοριά πιστών, παρρησία των Εκκλησιών, σύστασις του χριστιανισμού, κατάλυσις του θανάτου του, απόδειξις της αναστάσεως, γελοιποίησις των δαιμόνων, κατηγορία του διαβόλου, διδασκαλία της ενάρετης ζωής, παραίνεσις για περιφρόνηση των παρόντων πραγμάτων και οδός για επιθυμία των μελλοντικών αγαθών, παρηγοριά για τις συμφορές που μας έχουν βρει και αιτία για υπομονή, καθώς και ρίζα και πηγή και μητέρα όλων των αγαθών.

Τέτοια είναι η δύναμις των μαρτύρων, σαγηνεύει όχι μόνον τους ιδιώτες, αλλά και εκείνους που φορούν τα βασιλικά στέμματα. Η δύναμις αυτή καταντροπιάζει τους ειδωλολάτρες, αυτή προσβάλλει την πλάνη τους, αυτή εξολοθρεύει τους δαίμονες, αυτή είναι η ευγένεια και το στεφάνι της Εκκλησίας.

Μπορεί κανείς να ωφεληθεί από τους μάρτυρες και ως προς την αρετή και ως περιφρόνησις των παρόντων αγαθών. Γιατί, όταν δεις αυτούς να περιφρονούν όλη την ζωή, κι αν ακόμη είσαι ο πιο αναίσθητος από όλους και ο πιο αδιάφορος, θα αποκτήσεις πάρα πολύ υψηλό φρόνημα και θα περιγελάσεις την ζωήν των απολαύσεων, θα περιφρονήσεις τα χρήματα και θα επιθυμήσεις την ουράνια ζωή. Κι αν αντιμετωπίζεις αρρώστειες θα λάβεις αφορμή από τα παθήματα των μαρτύρων για πάρα πολύ μεγάλη υπομονή. Αν πάλι σε πιέζει φτώχεια ή ό,τι δήποτε άλλο από τα πάρα πολύ φοβερά, βλέποντας το μέγεθος των βασάνων στα οποία υποβλήθηκαν εκείνοι, θα λάβεις αρκετή παρηγορία για όλες τις συμφορές που σε βρήκαν».