Επιστολή Μανώλη Καλλιγέρη για τον δρόμο Μπόλαρη

Διάβασα μετά προσοχής στον ημερήσιο τύπο για τον Μπόλαρη τότε και σήμερα. Μία καλή αναδρομή σε μια ωραία εποχή. Πράγματι ο δρόμος της βόλτας, ο δρόμος από την Γενική Διοίκηση Κρήτης , δηλαδή από τα δικαστήρια μέχρι τα μπάνια. Οι  φωτογραφίες μας γυρίζουν πίσω σε μια ωραία εποχή. Στην περιοχή αυτή είχαν χτίσει τα σπίτια διάφοροι πλούσιοι έμποροι της εποχής εκείνης. Τα σπίτια ήταν ωραία αρχοντικά και  μπροστά σε κάθε σπίτι ήταν λουλούδια. Ο δρόμος είχε τεράστια πεζοδρόμια με δύο σειρές δέντρα  από κάθε πλευρά. Τα σπίτια ήταν γύρω γύρω  ανοιχτό όχι όπως είναι  σήμερα. Ο Μπόλαρης  πήρε το όνομα του από την οικογένεια Μπόλαρη που ήταν ιδιοκτήτες της περιοχής προπολεμικώς. Στην περιοχή ήταν το Ιταλικό και Αγγλικό προξενείο με πρόξενο τον Πετυχάκη, και στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν το Αυστριακό και κατά την γερμανική κατοχή ήταν το Γερμανικό με πρόξενο τον Κρούγκερ. Σήμερα από τους προπολεμικούς κατοίκους της περιοχής είναι εν ζωή ο κύριος Ναξάκης Θοδωρής και το σπίτι του διαιρείται όπως ήταν και τότε. Η κυρία Στέλλα Μανωλικάκη του Στέλιου η αδελφή της κυρία Ματθίλδη Πρέβε το σπίτι τους έγινε πολυκατοικία , ο κύριος Μαντωνανακης Παντελής, ο κύριος Νίκος Τζωρτζάκης ιδιοκτήτης του μεταπολεμικού καφενείου Λεύκα, η κυρία Βαλυράκη- Κουτσουδάκη που διατηρεί το ξενοδοχείο Δώμα οικία της οικογένειας. Εγώ  γεννήθηκα το 1928 στου Μπόλαρη και έζησα εκεί όλα μου τα χρόνια. Γεννήθηκα στο σπίτι του Βογιατζάκη πατέρα του γιατρού Βογιατζάκη. Στου Μπόλαρη προπολεμικά η οικογένεια Μπόλαρη είχε ένα μαγαζί το οποίο το 1937 το νοίκιασαν στον αείμνηστο Κωνσταντίνο Μαστοράκη που διατηρούσε κέντρο στο Φάληρο τον οποίον εκτέλεσαν οι Γερμανοί  το 1943. Απέναντι έχει καφενείο ο Μπονάτος ο οποίος φορούσε σαλβάρια και δίπλα στο μαγαζί  είχε χτίσει ένα θερινό κινηματογράφο που στέγαζε θιάσους από την Αθήνα. Κάποτε θυμάμαι είχαν κατέβει οι αδελφές Καλουτά. Το όνομα του ήταν Βέρα. Θυμάμαι ακόμα ότι το 1938 χρησιμοποιήθηκε για αγώνες πάλης. Τα Χανιά είχαν ένα πρωταθλητή τον Βαγγέλη τον Πετράκη και έδωσε ένα αγώνα με τον παλαιστή από Αθήνα τον Λόντον. Ακριβώς απέναντι επί της Ελευθερίου Βενιζέλου είχε το εργαστήρι του ο Καρυδάκης που ήταν αυθεντία στα κρητικά μαχαίρια και γενικώς  στο ασήμι στο χρυσό και στα εκκλησιαστικά είδη. Στην γωνία Μπόλαρη και Δραγούμη ήταν το υγειονομικό κέντρο Χανίων  που σώζετε σήμερα και είχε έδρα ο νομίατρος Χανίων. Σήμερα εξακολουθεί να στεγάζει τις ίδιες υπηρεσίες. Προπολεμικά κάθε Κυριακή είχε πολύ μεγάλη κίνηση. Τα καφενεία ήταν γεμάτα και ο κόσμος έκανε βόλτες και ειδικά η νεολαία. Αυτό εξακολούθησε και την κατοχή μέχρι να νυχτώσει και συνεχίστηκε και μεταπολεμικά. Στου Μπόλαρη λειτούργησε  ο θερινός κινηματογράφος Αττικόν και καφενείο από τον Κωνσταντίνο Ψαλλιδάκη. Το κέντρο Φλόριντα των αδελφών Βεργανελάκη- Μπιωτάκη, η Αύρα που ο ιδιοκτήτης του ήταν Κινέζος. Τότε λειτουργούσαν τα μπάνια του Παντελή Ανδρουλάκη. Ήταν χωριστά τα αντρικά από τα γυναικεία. Είχε δύο πηγαδάκια που γέμιζαν μικρά σταμνιά και έκαναν ντους. Από πάνω ήταν το ουζερί Χαχαρίδη και απέναντι η οικία Καρδαμάκη. Μεταπολεμικά τα μπάνια του Παντελή  στέγαζαν το κέντρο Χονολουλού που για αρκετά χρόνια ήταν από τα καλύτερα κοσμικά κέντρα. Τακτικά ο ιδιοκτήτης καλούσε διάσημους τραγουδιστές και τραγουδίστριες της  εποχής εκείνης. Παράλληλα διατηρούσε και τα μπάνια αλλά δεν ήταν πλέον χωριστά αντρικά γυναικεία . Η εποχή είχε αλλάξει. Στην περιοχή κατά τον πόλεμο καταστράφηκαν από τους βομβαρδισμούς η  οικία Κωνσταντινίδη Εβραίου έμπορου, η οικία Αντωνίου Γαμπά και οι οικίες Τζωρτζάκη και Βαλτά. Κατά τη Γερμανική Κατοχή τα περισσότερα σπίτια τα επίταξε ο στρατός κατοχής. Στην οικία του Άγγλου Χιω στεγάστηκε η Γκεστάπο οι άντρες της οποίας φορούσαν ένα πέταλο κρεμασμένο στο λαιμό. Τα υπόγεια χρησιμοποιούνταν  προσωρινά ως κρατητήρια και τους κρατούμενους τους οδηγούσαν στην Αγιά για εκτέλεση. Εκεί πέρασε ως ιδιόκτητης ο Βολόφ που πήρε οχτώ Έλληνες που τους πήγε στον Προφήτη Ηλία και τους εκτέλεσε την ημέρα Του Χρηστού και 6τους έθαψαν  στην εκκλησία. Ο Γερμανός συνελήφθει στη Αθήνα που είχε πάει για να συμμετέχει στο Ράλι Ακρόπολις. Συνελήφθει με ένταλμα συλλήψεως για πολλές εκκαλέσεις. Επίσης την ίδια εποχή συνεληφθει στην Θεσσαλονίκη ο φονιάς της Μέρτεν. Η τότε Ελληνική Κυβέρνηση του Κων/νου Καραμανλή και υπουργού Αβέρωφ με ειδικό νόμο απάλλαξε από κάθε κατηγορία και έδωσε γενική αμνηστία σε όλους τους εγκληματίες πολέμου. Σιγά σιγά άρχισε να σταματάει ο περίπατος στου Μπόλαρη και μεταφέρθηκε στο λιμάνι Τσουδερών και Ποττιέ. Εντωμεταξύ ο δρόμος έγινε διπλής κυκλοφορίας  που συνετέλεσε σε αυτό η αύξηση των οχημάτων. Ο Μπόλαρης απέκτησε αστική συγκοινωνία με τη  εταιρεία Τζοτζολάκη, επίσης εξυπηρετούνταν με άμαξες και βιζαβί.

Και κάπως έτσι  ο παλιός Μπόλαρης πέθανε και μας έμειναν οι αναμνήσεις