Γράφει ο Ειρηναίος Μαράκης

Το 1983 το περιοδικό Journal of the Hellenic Diaspora δημοσίευσε ένα αφιέρωμα για τον Κ.Π.Καβάφη. Στο προλογικό σημείωμα τους οι εκδότες, μεταξύ άλλων, δήλωναν ότι ο Καβάφης δεν ήταν ούτε “διεστραμμένος”, ούτε “πρόστυχος”, ούτε “ερωτικός” αλλά ομοφυλόφιλος και κατέληγαν λέγοντας ότι “αν ο Καβάφης δεν ήταν ομοφυλόφιλος, δεν θα ήταν ο Καβάφης”. Η δήλωση αυτή πιστεύω ότι ισχύει σε πολύ σημαντικό βαθμό και οπωσδήποτε ο ποιητής δεν ήταν πρόστυχος και διεστραμμένος γιατί τότε υιοθετούμε άλλες επικίνδυνες αντιλήψεις…

Αλλά ο Καβάφης δεν έγραψε μόνο ομοφυλόφιλη ποίηση. Ερωτική ποίηση, έγραψε. Πονεμένη, ελεύθερη, που διεκδικεί το αδύνατο: να μην εκφράζεται υπό το φως των κεριών και κάτω από τις απαγορεύσεις των ηθικολόγων, των ρασοφόρων, των κάθε λογής υποκριτών και καταπιεστών. Πόσα ερωτευμένα ζευγάρια μέσα στην Ιστορία, ετεροφυλόφιλα και ομοφυλόφιλα, δεν αντιμετώπισαν εμπόδια στην σχέση τους μόνο και μόνο επειδή είχαν διαφορετική κοινωνική καταγωγή; Ακόμα και για αυτές τις σχέσεις ο Καβάφης και το έργο του είναι επίκαιρο. Ας μην ξεχνάμε: ο Έρωτας και η Αγάπη είναι διαταξικό και διαφυλετικό ζήτημα. Δεν περιορίζεται, ούτε πρέπει να περιορίζεται. Έτσι πρέπει να διαβάζεται και η ερωτική ποίηση του Καβάφη, χωρίς να υποτιμάμε τις προσωπικές αντιλήψεις του ποιητή ή τους ψυχολογικούς λόγους, εκτός τους κοινωνικούς που συντέλεσαν στη διαμόρφωση της.

Ο Καβάφης όμως, κι αυτή είναι ίσως η μεγαλύτερη συνεισφορά του, κατάφερε να φέρει στην επιφάνεια ένα ζήτημα που χρειάστηκαν χρόνια αγώνων για να αναγνωριστεί από το σύνολο της κοινωνίας, χωρίς όμως το ζήτημα αυτό να έχει πάψει να υφίσταται και χωρίς να έχει επιτύχει πλήρως τους σκοπούς του: την ελεύθερη ερωτική διάθεση του εαυτού μας και της κοινωνίας. Και από αυτή την άποψη ο Καβάφης ήταν ένας τολμηρός ποιητής. Όποιος λοιπόν, χαρακτηρίζει την ποίηση του Καβάφη ως μόνο ομοφυλοφιλική ή δεν υπολογίζει την πανανθρώπινη διάσταση της καλό θα ήταν να ξεκινήσει από την αρχή την ανάγνωση και τη μελέτη του καβαφικού έργου.