Ευρωπαϊκό Δίκτυο Επιστημόνων για τις Σχέσεις Μικροοργανισμών και Φυτών

Το Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων με το Δρ. Νεκτάριο Καβρουλάκη συμμετέχει στο ‘Ευρωπαϊκό Δίκτυο Επιστημόνων για τις Σχέσεις Μικροοργανισμών και Φυτών’.  Η πρώτη συνάντηση πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλες στις 9-10 Δεκεμβρίου 2011 με συμμετοχή επιστημόνων από 18 ευρωπαϊκές χώρες. Σκοπός της δράσης είναι ο εντοπισμός των παραγόντων που περιορίζουν την περεταίρω χρήση των ενδοφυτικών μικροοργανισμών στην βιοτεχνολογία και τη γεωργία και να προσφέρει λύσεις που θα επιτρέπουν την χρήση τους από τις επόμενες τουλάχιστον γενεές με τρόπο οικονομικά και περιβαλλοντικά επωφελή.
Τα φυτά αλληλεπιδρούν με μια ποικιλία μικροοργανισμών, οι οποίοι ζουν στο εσωτερικό ή στην επιφάνεια των κυττάρων τους χωρίς να προκαλούν φυτοπαθολογικά προβλήματα. Οι ενδοφυτικοί αυτοί μικροοργανισμοί, που μπορεί να είναι βακτήρια ή μύκητες, προσφέρουν ως αντάλλαγμα στα φυτά που τους φιλοξενούν αλλά και στο υπόλοιπο οικοσύστημα μια σειρά από πλεονεκτήματα. Για παράδειγμα, μπορούν να δράσουν ως υποκινητές ανάπτυξης και άμυνας των φυτών συνθέτοντας φυτοορμόνες, παράγοντας ένζυμα ή πρόδρομα μόρια δευτερογενών μεταβολιτών, δεσμεύοντας ατμοσφαιρικό άζωτο και διοξείδιο του άνθρακα ή δρώντας φυτοπροστατευτικά έναντι ασθενειών.
Η χρήση ενδοφυτικών μικροοργανισμών στην αντιμετώπιση φυτοπαθογόνων βακτηρίων και μυκήτων προβάλλεται ολοένα και περισσότερο ως μια αειφορική εναλλακτική λύση έναντι των χημικών φυτοπροστατευτικών και αντιβιοτικών. Η ανάπτυξη εμβολίων από ενδοφυτικούς μικροοργανισμούς με σκοπό την αύξηση της αφομοίωσης των θρεπτικών στοιχείων από τα φυτά και την προστασία έναντι αβιοτικών καταπονήσεων και φυτοπαθογόνων θα βοηθήσει στη μείωση των εισροών στη γεωργία είτε αυτές είναι φυτοφάρμακα είτε λιπάσματα. Το αποτέλεσμα θα είναι αφενός η μείωση του κόστους παραγωγής αφετέρου προστιθέμενη αξία στα γεωργικά προϊόντα λόγω του φιλο-περιβαλλοντικού τρόπου παραγωγής (π.χ. μειωμένο αποτύπωμα άνθρακα). Επιπλέον, η μεγάλη ποικιλία των ενδοφυτικών μικροοργανισμών και ο περίπλοκος τρόπος αλληλεπίδρασης τους με τα φυτά, τα καθιστά εξαιρετικά υποσχόμενα σε φαρμακευτικές, αγροχημικές και άλλες βιοτεχνολογικές εφαρμογές.
Για να αυξηθεί η γνώση που σχετίζεται με την ‘μυστική’ αυτή σχέση μεταξύ φυτών, μυκήτων και βακτηρίων δημιουργήθηκε ένα δίκτυο επιστημόνων από όλη την Ευρώπη οι οποίοι θα συνεργαστούν στενά τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Το όνομα της δράσης αυτής είναι ‘Endophytes in Βiotechnology and Αgriculture’ και εντάσσεται στις ευρωπαϊκές δράσεις COST (European Cooperation in Science and Technology). Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με αυτήν την COST δράση μπορεί κάποιος να επισκεφτεί την ιστοσελίδα www.endophytes.eu.