Εύθυμο διήγημα στη διάλεκτο τση Δυτικής Κρήτης: “Να ‘χαμε σύντεκνε μια σφίγγα στο μ πόρο ‘τση Βουλή΅”

********

Εδώκανε κούτελο* οπροχθές απού ήτανε παώμενοι στα έχνη,* ίδια στο “Βαθύ Σελλί” ο Πολιός και σύντεκνος του ο Μανούσος. Συντέκνοι είχανε γενεί για να μη κλέφτει ο γεις τ’ αλλού τα οζά*, μα ετούτονα δε ν το λέμε.

Ο Μανούσος εγάερνε τα οζά ν του από τσοι Σπαθογουργούθους να τα αρμέξει στου Μουζάγρη την Αχλάδα κι ο Πολιός έβγανε τα δικά ν του στείρα* στο μιτάτο* τση Παπούρας.

Εσταθήκανε εκειά στη σιάδα* κάμποση ώρα και κουμπισμένοι στσοι κατσούνες, εστέσανε ψιλή κουβέντα για τσοι πολιτικούς.

Έλεγε ο Μανούσος του Πολιό πως δε βρέχει μπλιό και δε βγαίνουνε χόρτα και ψοφούνε τα έχνη με τσ αρρώσιες, δε ν τζοι βοηθά και η πολιτεία και πάνε ούλα στο διάολο.

“Είναι ακριβές κι οι ταϊσμές και φτηνό το γάλα και έχομε ξεβγεί.”*

Δε γ κάνουνε πράμα κι οι γεβεντισμένοι* οι βουλευτές παρά μας σε θυμούνται κάθε απού ‘ναι να γενούνε εκλογές.

“Παρά κατέεις σύντεκνε είντα θέλουνε τούτοι να μια μ πάρτη ??? έλεγε ο Μανούσος.

Εγροίκουνα* οπροχθές στη τελεόραση πως στα παλιά χρόνια ήτανε λέει ένα θεριό απού το λέγανε Σφίγγα, γιατί εσφιγγε λέει τσ αθρώπους και τσοι ξαζουμάκιαζε* ώστε να βγει η ψυχή ν το νε. Ηλέγανε πως τσοι αποσφόνιαζε* ώστε ν απού αποστέγνωνε το δάκρυ στ’ αμάτι των ε.

Εγροίκουνα στη τελεόραση για τη Σφίγγα του Κάδμου τση Θήβας , πως ήτανε λέει ένας διάολος, απού είχε κορμί λαγονάρη* και μούρη κοπελιάς, φτερά όρθας* και ε φώνιαζε και εμίλιε σα ν το ν άνθρωπο.

Εκόνευγε* λεει στη μαδάρα του Σφίγγου κι όποιος ήθελε να περάσει από ‘κειά τον ερώτα ένα αίνιγμα κι όποιος δεν ν το βρήστε το ν εκατάλυε με γερό σφίξιμο ώστε να που τον ε ξετσιλάκονε* μπίτι.*

Απείς ήβρηκε ένας άνθρωπος με πρησμένα πόδια (Οιδίποδας) το αίνιγμα ετσουρογρεμίστηκε του κερατά το θεριό και ε πήγε στο γέρο ν το διάολο.

Ένα τεθοιο θεριό έπρεπε να ‘χομε σύντεκνε να το στέσωμε στο μ πορο* τση βουλης απού περνούνε και μπαίνουνε μέσα εκείνοι να απού ψηφίζομε εμείς τά έχνη και ένα ένα βουλευτή απού θα περνά να το ν ε στένει και να το ν αναρωτά :

“Κι είντα δουλειά να πούμε εεις ο απατός σου επαέ και από πού εκόπιασες* ????

“Και ποιό υποστηρίζεις τσοι φτωχούς γ ή κείνους σας απού ‘χουνε τα μπαπόρια????”

“Και ποιός σ’ έει μ πεμπάτο επαέ??? οι γ ειδικοί μας ανθρώποι γ ή έεις αφεντικά ντόπια γή ξένα????”

Κι απείς γροικίσει καλά το θεριό είντα θα πει ο βολευτης ίδια κειδα γ ή θα το ν αμολάρει* να μπει στη Βουλή, γ ή θα το ν ε σφίγγει ώστε να το ν ε ξεζουμακιάσει*.

Ετσά σύντεκνε εμπόριε να ξεγαμαρίσει* και να ξεμιστευτεί* ετούτοσες ο τόπος.”

***

Εψαλιδόκοβγε* ο Μανούσος και στο τέλος το ξανά σκέφτεται και λέει του συντέκνου ντου :

Εσκέφτηκα πως τέθοια θεριά σήμερο δε ν υπάρχουνε κι ύστερα ετούτου σας μια μ πάρτη μουδέ σφίγγες απού κεντρώνουνε μουδέ μπουμπούροι* κόκκινοι μουδ’ ο διάολος δε ν τζοι κόβγει.

Πρέπει σύντεκνε να τσοι τσουρογρεμίσομε όπως ετσουρογρεμίστηκε η Σφίγγα απού σου λεγα, μα από τσοι καρέκλες τωνε , για να βγούνε καινούργοι άνθρωποι μη μ πάνα δούμε άσπρη μέρα.

*********

Κι ο Πολιός γυρίζει και τονε ξανοίγει καλά καλά και του λέει:

Σύντεκνε είσαι νέτος* για τούτα να απού μου λέεις???

Γιατί εμένα τούτοι ν ε, μου ‘χουνε ταμένο πως θα μου βολέψουνε το φιλιότσο* σου στη πυρασβεστική για να βγάνει ένα γ κομμάτι ψωμί να το τρώει γιατί θα ψοφίσει απού τη μ πείνα.

Είναι εδά 10 χρόνοι απού εξεσκόλησε με το ζόρε και δε γ κάνει διάλε τη δροσιά παρά κάθεται και κοπροσκυλιάζει ούλη μέρα.

Στα έχνη δε σιμώνει καθόλου να με αειδάρει* κι ουλημερνήσιως τση μέρας κάθεται στη χώρα στσοι καφετέριες και ξει τα νταλαβέρια* ν του.

Για βάλε καλά στο νου σου και το άλλο.

Αν ε κλέψομε ταχιά από την οπίσω μ πάντα , κιαμιά κομματέ οζά και μας σε πιάσουνε ύστερα ποιό θα πάμε να γυρεύγομε να μας σε καθαρίσει τη δουλειά.???

Ύστερα εμένα το κοπέλι λαλεί το αμάξι χωρίς δίπλωμα και πότες πότες πίνουνε και κιαμιά γ κούπα κρασί κι ανε ν το πιάσουνε ,είντα θα γενούμε?? θα μας σε ξεβγάλουνε.

Και το πλιά σπουδαίο σύντεκνε δε σου το ‘πα ακόμης : Με τόσες σας ατομικές μπόμπες απού ρίξανε οι γεβεντισμένοι θορείς πως ετρωζάνανε το γ καιρό και με κεινονέ απού λένε το “χαλασμένο (φαινόμενο ) θερμοκήπιο” κι ούλα τ’ αποδέλοιπα αλλάξανε το κλίμα και θορείς* είντα γίνεται:

***

Οι μασκαραδες του ντουνιά*

αλλάξανε τη φύση,

και ‘μεις τση σπέρνομε κουκιά

και ευτή βγάνει χα σί σι.

***

Σύντεκνε μπορεί οι πολιτικοί να γαμαρίζουνε απ’ όποια μ πάντα κι ανε τω ν ε γγίξεις μα τσοι χρειγιάζομέστανε και μεις, μας σε χρειγιάζουνται και ευτοί και παρέτησε τσοι σφίγγες και τσοι κοκκινομπουμπούρους εκειά π αρνεύγουνε αναπαημένοι* και ξάνοιξε

ο απατός σου είντα θα αποκάμεις με τα οζά πρίχου ψοφήσουνε απού τη μ πείνα.

Πόρος = είσοδος

Εδώκανε κούτελο = συναντήθηκαν

Έχνη = ζώα

Οζά = πρόβατα

Στείρα που δεν βγάζουν γάλα = νεαρά

Μιτάτο = συνεταιρισμός κτηνοτρόφων και κατ επέκταση καλοκαίρινα οικήματα βοσκών

Σιάδα = ισιάδα ίσιο μέρος

Ξεβγεί = καταστραφεί

Γεβεντισμένοι = ντροπιασμένοι

Γροικώ = ακούω

Ξεζουμακιαζω = πιέζω και βγάζω το χυμό

Απισφονιαζω = στίβω

Λαγοναρης = σκυλί

Ορθα = κότα

Κονευω κονάκι = κατοικώ

Μπίτι = τελείως

Εκόπιασες = ηλθες

Αμολάρει = ελευθερώσει

Ξεμιστεψει = σώσει

Ψαλιδοκόβω = μιλώ συνέχεια

Μπουμπούροι = γερμανικές σφίγγες

Νέτος = σίγουρος

Φιλιότσος = βαπτισιμιος

Αειδάρει = βοηθήσει

Νταλαβέρια = μαλακά μόρια

Θορείς = βλέπεις

Αρνεύγουνε = κάθονται ήσυχα

Αναπαημενοι ήσυχοι = χωρίς να δημιουργήσουν προβλήματα

Οι φωτό είναι από το διαδίκτυο