Της Βάννας Σφακιανάκη
Σε έκθεση της η Ember παρουσιάζει την Ελλάδα ως τη νέα ηγέτιδα της ηλιακής ενέργειας στην Ευρώπη, καθώς η Ελλάδα, το 2023, είχε το υψηλότερο μερίδιο ηλιακής ενέργειας στο μείγμα της ηλεκτρικής ενέργειας που παρήγαγε, σε ποσοστό 19%, ακολουθούμενη από την Ουγγαρία (18%) και την Ισπανία (17%).[1]
Το γεγονός αυτό όμως συνεπάγεται ότι η χώρα μας αποτελεί και το τραγικό υπόδειγμα μεγαλύτερης κατάληψης καλλιεργήσιμης γης και περιοχών όπου θα έπρεπε να προστατεύεται το περιβάλλον. Πέρα από όλα τα άλλα κρίσιμα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής που δημιουργούν αντιδράσεις σε ολόκληρη τη χώρα, έχει καταγραφεί και το γεγονός ότι στην Ελλάδα ακρίβυνε δραματικά η τιμή της αγροτικής γης. Σύμφωνα με την Eurostat η μέση τιμή αγοράς ενός εκταρίου αρόσιμης γης στην Ελλάδα είναι 13.571 ευρώ έναντι 10.578 ευρώ που είναι ο μέσος όρος των 21 χωρών για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία το 2022.[2]
Σε ερώτησή του στη Βουλή ο βουλευτής Γ. Αντωνιάδης αναφέρει ότι στη Φλώρινα, ως αποτέλεσμα της ραγδαίας εξάπλωσης των φωτοβολταϊκών, η τιμή πώλησης χωραφιών από τα 300 ευρώ/στρέμμα έχει φτάσει στα 3.000 ευρώ/στρέμμα, με αποτέλεσμα οι αγρότες να αδυνατούν να εξασφαλίσουν γη και οι επιχειρηματίες που θέλουν να εκμεταλλευτούν τις υψηλές επιδοτήσεις του αναπτυξιακού για την απολιγνιτοποίηση να αδυνατούν να βρουν εκτάσεις λόγω των υψηλών τιμών.[3]
Στην Κύπρο ο πρόεδρος της κοινοβουλευτικής επιτροπής Ελέγχου Ζαχαρίας Κουλίας σημείωσε ότι το κράτος προχωρά σε έργα αναδασμού με σημαντικό κόστος και στο τέλος εγκαθίστανται φωτοβολταϊκά πάρκα και υπέδειξε πως φωτοβολταϊκά μπορούν να εγκατασταθούν σε κτήρια (δημόσια και ιδιωτικά) και σε πολλούς άλλους χώρους οι οποίοι δεν σχετίζονται με τη γεωργική γη. Εκπρόσωπος του υπουργείου Εσωτερικών ενημέρωσε τους βουλευτές, ότι πρόκειται να εκδοθεί εντολή από τον υπουργό Εσωτερικών με την οποία θα αποκλείονται οι γεωργικές εκτάσεις από την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών.[4]
Με επιστολή της προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, η Επιτροπή Πρωτοβουλίας «Φωτοβολταϊκά για όλους» ζητά να σταματήσει αμέσως η αδειοδότηση και εγκατάσταση εμπορικών φωτοβολταϊκών πάρκων, ώστε «η εναπομείνασα περιορισμένη χωρητικότητα του δικτύου της ΑΗΚ να αξιοποιηθεί αποκλειστικά και μόνο και έναντι πάσης θυσίας για σκοπούς αυτοπαραγωγής φθηνού ηλεκτρισμού από οικιακούς καταναλωτές και επιχειρήσεις, στο πλαίσια προτεινόμενου σχεδίου» που η συγκεκριμένη Πρωτοβουλία αποκαλεί «ΦΩΤΟΒΟΛΤAΪΚΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΑΝΕΞΑΙΡΕΤΩΣ».[5]
Τα φωτοβολταϊκά στις στέγες μπορούν να καλύψουν το 32% της κατανάλωσης στην Ελλάδα
«Τον Αύγουστο του 2019 δημοσιεύτηκε μια σημαντική επιστημονική έρευνα του Κοινού Κέντρου Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ίσπρα της Ιταλίας, σε συνεργασία με Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας στην Βουδαπέστη. Στην έρευνα έχει υπολογιστεί το ποσοστό της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας που μπορούν να καλύψουν τα φωτοβολταϊκά στις στέγες των κτιρίων κάθε χώρας της Ε.Ε., συνυπολογίζοντας όλους τους παράγοντες (χωροταξικούς, ενεργειακούς, οικονομικούς, κλιματικούς, διαθέσιμες στέγες κ.ο.κ.)… Για την Ελλάδα υπολογίστηκε ότι έχουμε τη δυνατότητα να παράγουμε 17.090 GWh ετησίως μόνο από φωτοβολταϊκά στις στέγες, αριθμός που αντιστοιχεί στο 32% της ετήσιας κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας. Το ποσοστό αυτό είναι σχεδόν διπλάσιο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (16,8%).».[6]
Στις ευρωπαϊκές χώρες τα μερίδια των μικρών φωτοβολταϊκών είναι πολύ υψηλά: 66% στο Βέλγιο, 64% στην Πολωνία, 48% στην Αυστρία, 41% στην Ολλανδία, 22% στην Ιταλία, 18% στη Γερμανία κλπ. Ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 24%. Στην Ελλάδα τα μικρά οικιακά συστήματα παραμένουν ο «φτωχός συγγενής» με μόλις 1,1% της εγκατεστημένης ισχύος το 2022 να αφορούν νέα μικρά συστήματα (δηλαδή έως 10 κιλοβάτ), τα οποία φτάνουν μόλις τα 10,5 μεγαβάτ.[7]
Ο υποτιθέμενος «πυλώνας» της διεσπαρμένης ηλεκτροπαραγωγής, μέσω σχημάτων αυτοκατανάλωσης, για την κάλυψη των ενεργειακών καταναλώσεων νοικοκυριών καθώς και του πρωτογενούς, δευτερογενούς, και τριτογενούς τομέα δεν μπορεί βέβαια να θεμελιωθεί με 238 εκατ. ευρώ, που είναι όσα προβλέπονται για αυτοκατανάλωση με εφαρμογή ενεργειακού συμψηφισμού από το επιδοτούμενο πρόγραμμα του Ελλάδα 2.0.[8] Τα 238 εκατομμύρια ευρώ του προγράμματος, με μία μέση επιδότηση της τάξης των 8.000 έως 9.000 ευρώ μπορεί να καλύψουν περί τους 25.000 έως και 35.000 δικαιούχους.[9] Την ίδια στιγμή μόνο στους τέσσερεις νομούς της Θεσσαλίας, Λάρισα, Τρίκαλα, Καρδίτσα και Μαγνησία, η εγκατεστημένη ισχύ φωτοβολταϊκών σταθμών στην ύπαιθρο από εταιρείες είναι περί τα 1.050 MW σε 2.500 σταθμούς![10]
Ωστόσο, στην Ελλάδα ούτε οι έννοιες «διεσπαρμένη ηλεκτροπαραγωγή» και «αυτοκατανάλωση» έχουν το νόημα που καθένας αντιλαμβάνεται, ούτε συγκινεί κανέναν το γεγονός ότι το μεγάλο μέρος των θέσεων εργασίας αφορούν στα φωτοβολταϊκά σε στέγες και μόλις ένα μικρό κομμάτι στους φωτοβολταϊκούς σταθμούς.[11]
«Η γενικευμένη εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στις στέγες στην Ελλάδα, όπως τονίζουν στην «Κ» παράγοντες με γνώση της ευρωπαϊκής εμπειρίας, θα προχωρήσει με το μοντέλο του εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού (virtual net-metering).Οικιακοί καταναλωτές και επιχειρήσεις θα γίνονται παραγωγοί ενέργειας από φωτοβολταϊκά στέγης χωρίς οι ίδιοι να τα εγκαταστήσουν ούτε καν να ξέρουν πού βρίσκονται. Θα μπορούν απλώς να αγοράζουν σε προκαθορισμένη τιμή τμήμα της παραγωγής τους μέσω διμερών συμβολαίων με εταιρείες που θα έχουν υπενοικιάσει ταράτσες για να τοποθετήσουν και να λειτουργήσουν τα φωτοβολταϊκά.».[12]
Όμως η υποχρέωση εταιρειών να υπενοικιάζουν ταράτσες και όχι αγρούς δε φαίνεται να προκύπτει από καμιά νομοθετική ρύθμιση. Παράλληλα οι «παράγοντες με γνώση της ευρωπαϊκής εμπειρίας» φέρονται να επικαλούνται ότι «Τέτοια μοντέλα εφαρμόζουν ήδη χώρες όπως η Ολλανδία, η Γαλλία και η Ισπανία, που προπορεύονται στην ανάπτυξη φωτοβολταϊκών οροφής» χωρίς ωστόσο, να παραθέτουν πηγές που να επιβεβαιώνουν τα λεγόμενά τους. Αντίθετα αυτό που διαβάζουμε σε διάφορα δημοσιεύματα όπως αυτό που παραθέτουμε, είναι ότι «στην Ολλανδία τουλάχιστον 1,5 εκατ. κατοικίες διαθέτουν φωτοβολταϊκό σύστημα στη στέγη τους που αναλογεί σε περίπου 40% της συνολικά εγκατεστημένης ισχύος φωτοβολταϊκών στη χώρα.».[13]
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Ember: Ηγέτιδα της ηλιακής ενέργειας η Ελλάδα – Το άλμα της 4ετίας, ot.gr
[2] Ακριβή η Ελλάδα και στην αγροτική γη, euro2day.gr
[3] Δέκα φορές επάνω η τιμή των χωραφιών λόγω των φωτοβολταϊκών – Εμποδίζονται άλλες επενδύσεις του αναπτυξιακού νόμου, energypress.gr
[4] Διά ροπάλου απαγόρευση φωτοβολταϊκών σε γεωργική γη στην Κύπρο, giorgoskatsadonis.blogspot.com
[5] Επιστολή στον Χριστοδουλίδη: Σταματήστε τα χρυσοφόρα φωτοβολταϊκά πάρκα, energypress.gr
[6] ΤΑ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ ΣΤΙΣ ΣΤΕΓΕΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΚΑΛΥΨΟΥΝ ΤΟ 32% ΤΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, oikologein.blogspot.com
[7] «Φωτοβολταϊκά στη στέγη»: Ξεμπλοκάρει το πρόγραμμα, ot.gr
[8] Φωτοβολταϊκά στη Στέγη, greece20.gov.gr
[9] Φωτοβολταϊκά στέγης: οι παγίδες και οι ευκαιρίες σε 15 ερωτήσεις – απαντήσεις SOS, ecopress.gr
[10] «Πνίγηκαν» τα φωτοβολταϊκά στη Θεσσαλία – Πάνω από 1.000 MW η εγκατεστημένη ισχύς στους 4 νομούς του κάμπου, newmoney.gr
[11] Το ακριβότερο κόστος στην Ευρώπη έχουν τα φωτοβολταϊκά στην Ελλάδα για κατοικίες, επιχειρήσεις και βιομηχανίες – 33.600 εργαζόμενοι στον εγχώριο κλάδο,energypress.gr
[12] Κάθε ταράτσα και φωτοβολταϊκό…, www.kathimerini.gr
[13] Ισχυρό Ενδιαφέρον για «Φωτοβολταϊκά στην Στέγη» -Πού Εντοπίζονται Προβλήματα, energia.gr