ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΣΚΑΝΔΑΛΟ ΜΕ ΤΙΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ!
ΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΜΕ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ!!!
Επιμέλεια: Δ.Β. Ντοκάκης (πρώην Διευθυντής ΑΤΕ Χανίων / Γ.Γ. Ο.Ε.Ε. τμήμα Δυτικής Κρήτης)
Με μεγάλη αγωνία παρακολουθούμε τους τελευταίους μήνες το «σήριαλ» της ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών.
Όλα θα κριθούν, υποτίθεται, από το πόσα χρήματα θα χρειαστεί (τελικά) το τραπεζικό σύστημα, ποιές τράπεζες είναι υγιείς (βιώσιμες), ποιές θα μπορέσουν να ρίξουν χρήμα στην αγορά και ποιες αποτελούν απλά βάρος και θα πρέπει να… αναδιαρθρωθούν.
Οι κανόνες του παιχνιδιού
Το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) δεσμεύτηκε προκαταβολικά (ήδη απ’ τον Απρίλιο) να ανακεφαλαιοποιήσει (μόνο) τις τέσσερις μεγάλες ιδιωτικές τράπεζες της χώρας (Εθνική, Eurobank, Alpha, Πειραιώς). Αυτές, βαπτίστηκαν ως δήθεν «συστημικές» (και… άρα «διασώσιμες»), κατά προτεραιότητα (αν όχι κατ’ αποκλειστικότητα).
Μέσα από αδιαφανείς διαδικασίες και μυστικές συνεννοήσεις με την Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ). Χωρίς επίσημα κατατεθειμένα (πόσω μάλλον, εγκεκριμένα) σχέδια βιωσιμότητας (όπως πχ. το εγκεκριμένο από την Ε.Ε. σχέδιο της Αγροτικής, βλ. εδώ) για να ξέρουμε αν είναι οι ανωτέρω τέσσερις τράπεζες είναι βιώσιμες. Κι ανεξαρτήτως φυσικά του κόστους διάσωσής τους (δηλ. αν είναι πολύ ακριβό να σωθούν).
Αυτά για τις τέσσερις μεγάλες τράπεζες. Οι υπόλοιπες;
Ααα, αυτές θα πρέπει πρώτα να… αποδείξουν τη βιωσιμότητά τους. Σε καθεστώς διαρκώς επιδεινούμενης ύφεσης και πλήρους αβεβαιότητας για τη μελλοντική κατάσταση της οικονομίας. Ώστε να διασωθούν (αν και εφόσον διασωθούν) σε επόμενη φάση… Με ό,τι περισσέψει από τη διάσωση των «μεγάλων».
Συρρικνωμένες, διχοτομημένες ή συγνωνευμένες (στα πλαίσια ενός κάποιου προγράμματος… αναδιάρθρωσης) με αποδυναμωμένο ρόλο στην οικονομία… Η οποία θα ελέγχεται πλέον εξολοκλήρου από το κλαμπ των τεσσάρων μεγάλων ιδιωτικών τραπεζών.
Έτσι, οι τέσσερις μεγάλες ιδιωτικές τράπεζες της χώρας έλαβαν τον Απρίλιο τα πολυπόθητα πιστοποιητικά των ορκωτών ελεγκτών, «καθαρά» από επιφυλάξεις για τη συνέχιση της ύπαρξής τους (going concern) και τις τεράστιες αβεβαιότητες για την οικονομική τους κατάσταση.
Στον αντίποδα, η μόνη αμιγώς κρατική τράπεζα της χώρας Αγροτική (πάνω από 90% το κράτος) και το ημι-κρατικό Ταχ.Ταμιευτήριο (34%, συν 10% μέσω ΕΛΤΑ), εξαιρέθηκαν από την όλη διαδικασία, διότι βάσει, λέει, της ισχύουσας νομοθεσίας, δεν είναι δυνατή η χορήγηση βοήθειας στα πιστωτικά ιδρύματα που βρίσκονται υπό κρατικό έλεγχο.
Καταλάβατε πως εννοούν την «ελεύθερη αγορά»;
Όταν πρόκειται για ιδιωτικές επιχειρήσεις (όπως οι ανωτέρω τέσσερις τράπεζες), οι κρατικές επιδοτήσεις είναι «νόμιμες» και «αυτονόητες». Όταν, όμως, πρόκειται για επιχειρήσεις που ανήκουν στο Κράτος, οποιαδήποτε βοήθεια είναι «παράνομη» και «ανεπίτρεπτη»…
Οπότε, οι τέσσερις μεγάλες ιδιωτικές τράπεζες δημοσίευσαν τις οικονομικές καταστάσεις τους, όπως αυτές διαμορφώθηκαν μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος διαγραφής δημοσίου χρέους (PSI). Ενώ, για την Αγροτική και το Ταχ.Ταμιευτήριο, δόθηκε παράταση (αρχικά ως 31 Μαΐου και στη συνέχεια ως 31 Αυγούστου …και βλέπουμε) μέχρι να αποφασιστεί τι θα (απο)γίνουν.
Περιχαρείς οι μεγαλοτραπεζίτες και οι αναμεταδότες τους (οικονομικός τύπος) πανηγύρισαν πως εξαλείφθηκε ο συστημικός κίνδυνος. Πως οι τράπεζές τους «καθάρισαν» τους ισολογισμούς τους και μπορούν πλέον να πορευτούν στο μέλλον με σιγουριά. Πως η ανακεφαλαιοποίηση θα ενισχύσει τη ρευστότητα της αγοράς και τη χρηματοδότηση των ελληνικών επιχειρήσεων, συμβάλλοντας στην ανάκαμψη της οικονομίας… και άλλα τέτοια ανέκδοτα.
Ομηρία ρευστότητας
Διότι, μόνο ως ανέκδοτο θα μπορούσε να εκληφθεί, το να ελπίζει κανείς πως οι τράπεζες, εν μέσω συνεχώς επιδεινούμενης ύφεσης, μειούμενων καταθέσεων, αυξανόμενων επισφαλειών –και υπό ιδιωτικό έλεγχο– θα μπορούν να χρηματοδοτούν την οικονομία.
Με εξάρτηση (οφειλές) 115 δις ευρώ, προς την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και τον μηχανισμό παροχής ρευστότητας της Τράπεζας της Ελλάδος (ELA), οι τράπεζες δεν θα είναι καλά-καλά σε θέση να χρηματοδοτούν, όχι την ελληνική οικονομία, αλλά… ούτε καν τον εαυτό τους.
Από τα 115 δις οφειλών, τα 106 δις ευρώ τα χρωστούν… ποιές νομίζετε; …Οι τέσσερις συγκεκριμένες τράπεζες που επελέγησαν να ανακεφαλαιοποιηθούν από το Κράτος: 30 δις ευρώ η Εθνική και άλλα τόσα η Eurobank, 22 δις η Alpha, και 24 δις η Πειραιώς… Σύνολο 106 δις (το 92% της εξάρτησης ολόκληρου του ελληνικού τραπεζικού συστήματος). Μόνο αυτές οι τέσσερις τράπεζες… Σε απόλυτη ομηρία. Με εγγυήσεις του Ελληνικού Κράτους βεβαίως-βεβαίως…
Η Αγροτική Τράπεζα και το Ταχ.Ταμιευτήριο; Ααα, αυτές χρωστούν μόνο 6 και 3,5 δις αντιστοίχως… Αυτές ίσως κάτι να μπορούσαν να ρίξουν στην οικονομία… Αλλά είπαμε αυτές τέθηκαν εκτός ανακεφαλαιοποίησης.
Θα περίμενε κανείς, η ομηρία του κλαμπ των «τεσσάρων», να σχετίζεται με τη διαφορά μεγέθους τους από τις δύο κρατικές τράπεζες. Αλλά δε συμβαίνει αυτό. Η Eurobank και η Alpha, για παράδειγμα, είναι 2πλάσιες σε μέγεθος από την Αγροτική. Η Πειραιώς είναι μιάμιση φορά μεγαλύτερη. Όμως, έχουν όλες δανειστεί 4πλάσιες και 5λάσιες ποσότητες χρήματος απ’ αυτήν. Κατ’ αντιστοιχία, και απ’ το Ταχ.Ταμιευτήριο.
Πιστεύει κανείς λοιπόν πως οι τέσσερις μεγάλες τράπεζες που (αυθαίρετα) προτιμήθηκαν να ανακεφαλαιοποιηθούν, είναι αυτές που θα μπορέσουν να ρίξουν χρήμα στην οικονμία; Σε καμία περίπτωση.
Αλλά ο παραλογισμός δεν σταματά εδώ.
Ιδιωτικό καθεστώς
Με βάση τις οικονομικές καταστάσεις που παρουσίασαν οι τέσσερις μεγάλες τράπεζες για το 2011, το κεφαλαιακό τους έλλειμμα (δηλ. τα κεφάλαια που χρειάζονται για να επιτρέπεται να συνεχίσουν να λειτουργούν) είναι… 18 δις ευρώ. Τόσα δήλωσαν πως τους λείπουν (και τόσα πήραν, ήδη από τον Μάιο) για να πιάσουν τους απαιτούμενους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας.
Το ποσοστό συμμετοχής των ιδιωτών σε αυτά τα κεφάλαια, για την αποφυγή της εθνικοποίησης, αποφασίστηκε να είναι μόλις… 10% (!!), ήτοι 1,8 δις ευρώ. Τα υπόλοιπα θα τα καλύψει το Κράτος. Με κοινές «άνευ ψήφου» μετοχές, ώστε οι ιδιώτες μέτοχοι να «διατηρήσουν» παράλληλα και την ιδιοκτησία των (χρεωκοπημένων) τραπεζών τους.
Κι αν δε μαζευτεί αυτό το 10%; …αναζητείται φόρμουλα ώστε, ακόμα και τότε, ο έλεγχος να παραμείνει πάλι στους ιδιώτες-μετόχους…
Καταλάβατε και πως εννοούν την «ιδιωτική πρωτοβουλία»;
Το Κράτος να χρηματοδοτεί (άνευ αντιτίμου) το 90% των κεφαλαιακών αναγκών ιδιωτικών εταιριών… Αλλά οι μέτοχοι των εταιριών αυτών (με συμμετοχή 10% και αν) να καρπώνονται (στο ακέραιο) το 100% της ιδιοκτησίας και του οφέλους της κρατικής επιδότησης.
Ας πάρουμε ένα παράδειγμα για να δείτε πόσο γελοίο είναι όλο αυτό:
Η οικογένεια Κωστόπολουλου, φερ’ ειπείν, έχει τον έλεγχο της Alpha με ποσοστό 9%. Αν η Alpha χρειάζεται 100 ευρώ κεφαλαιακή επιδότηση, οι μέτοχοι αρκεί να εισφέρουν 10 ευρώ (το 10%) για να κρατήσουν τον ιδιωτικό χαρακτήρα της τράπεζας. Η οικογένεια Κωστόπουλλου, θα χρειαστεί να εισφέρει το ποσοστό της (9%) επί αυτού του 10%, δηλ. το κολοσιαίο ποσό των 90 cents (0,9% !!!)… για να διατηρήσει τον έλεγχο της τράπεζας, και όλα τα οικονομικά, πολιτικά και λοιπά οφέλη που απορρέουν από αυτόν. Με μόλις 0,9% !!!
Αλλά τα ευτράπελα δε σταματούν ούτε εδώ.
Κατά φαντασίαν… κεφάλαια
Με βάση λοιπόν τα νούμερα που δημοσίευσαν οι τέσσερις μεγάλες τράπεζες, τα κεφαλαιακά τους ελλείμματα (μετά το PSI) διαμορφώνονται, σε -18 δις ευρώ… (Εθνική -6,9 δις ευρώ, Πειραιώς -5 δις, Eurobank -4,2 δις, Alpha -1,9 δις). Αυτά είναι που δήλωσαν.
Η Εθνική φαίνεται να είναι στην δυσκολότερη θέση απ’ όλους, καθώς της λείπουν τα περισσότερα κεφάλαια, για την επίτευξη της απαιτούμενης κεφαλαιακής επάρκειας (ώστε να μπορεί να συνεχίζει να λειτουργεί). Με άλλα λόγια η διάσωση της Εθνική φαντάζει η ακριβότερη απ’ όλες.
Στον αντίποδα, η Alpha εμφάνισε μια (κυριολεκτικά) «μαγική» εικόνα, που σύσσωμος ο οικονομικός τύπος εξεθείαζε για αρκετό χρονικό διάστημα, με τα κολακευτικότερα σχόλια. Η Alpha, έγραψαν, «αποδείχτηκε» η ισχυρότερη κεφαλαιακά τράπεζα της χώρας, η πιο «θωρακισμένη»… Διατηρώντας «θετική» καθαρή θέση 1,4 δις μετά το PSI… Και μετά ξύπνησαν…
Στο ίδιο μήκος κύματος και η (επίσης «θετική») καθαρή θέση της Eurobank. Πολλά κολακευτικά σχόλια γράφτηκαν και γι αυτήν. Ότι εξέπληξε ευχάριστα με τις επιδόσεις της, ότι είναι στη δεύτερη καλύτερη κεφαλαιακή θέση μετά την Alpha, κλπ κλπ.
Ας δούμε τώρα και την πραγματικότητα.
Δημιουργική… λογιστική!
Κοιτάζοντας τις οικονομικές καταστάσεις προσεκτικά, παρατηρούμε πως τα νούμερα που δημοσίευσαν οι τέσσερις μεγάλες τράπεζες δε δείχνουν ούτε την αλήθεια για τις πραγματικές κεφαλαιακές τους ανάγκες, ούτε και είναι συγκρίσιμα μεταξύ τους.
Κατα πρώτον, στα ίδια κεφάλαια (καθαρή θέση) οι τράπεζες, συμπεριλαμβάνουν… για μαντέψτε… και τα μη ίδια (τα κρατικά) κεφάλαια… που επίσης έχουν λάβει ως επιδότηση απ’ το Κράτος (έναντι προνομιούχων μετοχών): Εθνική 1,4 δις, Eurobank 1 δις, Alpha 1 δις, Πειραιώς 0,8 δις. Τα κεφάλαια αυτά φυσικά (που υποτίθεται είναι προσωρινά) δεν ανήκουν στις τράπεζες, ανήκουν στο Κράτος και πρέπει να επιστραφούν σε αυτό, μειώνοντας ισόποσα την καθαρή θέση τους.
Κατά δεύτερον, η ζημιά του PSI, δεν έχει αποτυπωθεί εξίσου από όλες της τράπεζες. Η Εθνική, για παράδειγμα, είναι η μόνη από τις τέσσερις, που έχει εγγράψει ολόκληρη τη ζημιά στα αποτελέσματα χωρίς «κόλπα». Οι άλλες τρεις (Eurobank, Alpha, Πειραιώς) έχουν εγγράψει μόνο ένα μέρος… Το υπόλοιπο το έχουν «μεταφέρει» να το αποτυπώσουν διαχρονικά (σε διάστημα 11-30 ετών) μέσω της αναβαλλόμενης φορολογίας…
Αποκρύπτουν δηλαδή, μια (σημερινή) ισόποση επιβάρυνση στα κεφάλαιά τους, στέλνοντάς την για συμψηφισμό (στο απώτερο μέλλον)… αν και εφόσον εξακολουθούν να υπάρχουν τότε και εμφανίζουν επαρκή κέρδη… Πόση είναι αυτή η ζημιά που δεν έγγραψαν; Eurobank 1,2 δις, Alpha 1 δις, Πειραιώς 0,6 δις. Για να είναι συγκρίσιμη λοιπόν η καθαρή θέση των τραπεζών, πρέπει να αφαιρεθούν από τα κεφάλαια και αυτές οι ζημιές.
Κατά τρίτον, οι ίδιες τράπεζες, δεν έχουν εγγράψει ούτε τη ζημιά από επισφάλειες που κατέδειξε ο διαγνωστικός έλεγχος της Blackrock. Με εξαίρεση κι εδώ την Εθνική, που δηλώνει ότι έγγραψε σχεδόν το σύνολο της ζημιάς (ύψους 0,8 δις ευρώ).
Για την Eurobank, η ζημιά αυτή που δεν έχει γραφτεί ανέρχεται (όπως αναφέρει η ίδια) σε 3,1 δις ευρώ, στο στρεσαρισμένο σενάριο (που είναι και το μόνο ρεαλιστικό, με δεδομένες τις εκτιμήσεις για ύφεση 5-7% φέτος στην ελληνική οικονομία). Για την Πειραιώς, η ζημιά είναι 2 δις (10% των χορηγήσεων αναφέρει, δηλ. 3,7 δις, μείον τις ήδη σχηματισμένες προβλέψεις 1,7 δις).
Η Alpha αποφεύγει οποιαδήποτε αναφορά στην αντίστοιχη δική της ζημιά. Με βάση, πάντως, τα ποσά και ποσοστά των υπολοίπων, η ζημιά αυτή για την Alpha αναμένεται να είναι πάνω-κάτω της τάξεως των 2,5 δις ευρώ. Αν και, το γεγονός, ότι η Alpha είναι η μόνη που αποφεύγει να δώσει νούμερα, ίσως πρέπει να μας προβληματίζει, μήπως το ποσό είναι αισθητά μεγαλύτερο…
Εν πάση περιπτώσει… Η δημιουργική λογιστική πήγε σύννεφο (και) αυτή τη φορά… κατά τη συνήθη προσφιλή τακτική ωραιοποίησης (για την ακρίβεια απόκρυψης) της δραματικής οικονομικής τους κατάστασης.
Κρατικές τράπεζες
Ας δούμε και τα νούμερα για τις δύο τράπεζες που ελέγχει το Κράτος, για να έχουμε την πλήρη εικόνα:
Για την Αγροτική οι κεφαλαικές ανάγκες μετά το PSI εκτιμώνται σε -4 δις και για το Ταχ. Ταμιευτήριο σε -2,8 δις. Τόσα θα είναι τα κεφάλαια που τους λείπουν. Ασχέτως αν θα τα αποτυπώσουν αυτούσια στο σύνολό τους, ή υποπέσουν και αυτές σε λογιστικούς «χειρισμούς» τύπου Alpha, Eurobank και Πειραιώς (κάτι που οι κρατικές τράπεζες πάντως δε συνηθίζουν).
Σημειωτέον, η Αγροτική (αν και η μόνη αμιγώς κρατική τράπεζα της χώρας), είναι και η μόνη που πορεύεται αυτή τη στιγμή χωρίς… κρατική ενίσχυση μέσω προνομιούχων μετοχών. Καλό; Όλες οι τράπεζες έχουν από 0,8-1,4 δις ευρώ κρατική βοήθεια έκαστη, από τα κεφάλαια του νόμου Αλογοσκούφη. Όλες… εκτός της κρατικής!! (ακόμα και το ημι-κρατικό Ταχ.Ταμιευτήριο έχει μια αμελητέα ενίσχυση 0,2 δις).
Καταλάβατε και πως εννοούν τον «υγιή ανταγωνισμό»;
Το Κράτος να παρεμβαίνει στην αγορά, νοθεύοντας τον ανταγωνισμό, για να ενισχύει… όχι τις κρατικές τράπεζες (που ανήκουν στους φορολογούμενους οι οποίοι πληρώνουν το λογαριασμό), αλλά τους ιδιώτες ανταγωνιστές τους (και μόνον αυτούς!!) με τα λεφτά των φορολογουμένων… εις βάρος των (δικών τους) κρατικών τραπεζών… που πλήττονται από τον αθέμιτο ανταγωνισμό και τον (εις βάρος τους) κρατικό προστατευτισμό. Καλό;
Αντί δηλαδή για την πλήρη κατάργηση του κρατικού προστατευτισμού, που ζητούν οι θιασώτες των ελεύθερων αγορών και του νεοφιλελευθερισμού, ο κρατικός προστατευτισμός επανέρχεται δριμύτερος και εντονότερος από ποτέ, αλλάζοντας απλά… δικαιούχους!! Πλέον ο κρατικός προστατευτισμός και παρεμβατισμός νοείται (μόνο) υπέρ των ιδιωτικών μονοπωλίων και ολιγοπωλιακών καρτέλ.
Για να το παίζουν τραπεζίτες ο Λάτσης, ο Κωστόπουλος και ο Σάλλας, με τα χρήματα των φορολογουμένων. Και οι διάφοροι κρατικοδίαιτοι (εθνικοί και πολυεθνικοί) προμηθευτές νταβατζήδες, που δεν εκλέξαμε και που δεν ελέγχουμε.
Η Αγροτική είναι επίσης η μόνη τράπεζα που (όπως αποδείχτηκε) αποτύπωνε ορθά τις ζημιές επισφαλειών, επί των δανειακών χαρτοφυλακίων, που έλεγξε η Blackrock. Από τον έλεγχο προέκυψε επάρκεια προβλέψεων (για την ακρίβεια, υπερεπάρκεια 0,4 δις ευρώ) για ολόκληρη την επόμενη τριετία. Και που στην περίπτωση του δυσμενούς (στρεσαρισμένου) σεναρίου, η τυχόν πρόσθετη επιβάρυνση δεν ξεπερνά τα 190 εκατ. (0,2 δις) σε ορίζοντα τριετίας.
Κι όμως, αντί η Αγροτική να πάρει τα εύσημα γι αυτό (ως πρότυπο ειλικρινούς και ορθής παρουσίασης των οικονομικών καταστάσεων, χωρίς αλχημείες και παραποιήσεις), κατηγορήθηκε γι αυτό και εντάχθηκε σε πρόγραμμα εξυγίανσης (βλ. συρρίκνωσης)… Μέσω μείωσης εργασιών, προσωπικού και καταστημάτων, εκποίησης θυγατρικών (ακόμα και των κερδοφόρων), πώλησης επενδυτικών συμμετοχών (σε συμβολικές σχεδόν μηδενικές τιμές, επί ζημία της τράπεζας), περικοπών δαπανών και αποδοχών (που φτάνουν ήδη το 30%, κατά μέσο όρο) κλπ κλπ.
Την ίδια ώρα, οι μεγάλες ιδιωτικές τράπεζες πέρναγαν (πλασματικά) τα stress tests… χάρη στα κρατικά κεφάλαια (του νόμου Αλογοσκούφη) και στα δικά τους εικονικά κεφάλαια (τα οποία σκοπίμως δεν απομείωναν με τις τεράστιες ζημιές επισφαλειών που απέκρυπταν και που ξετρύπωσε ο έλεγχος της Blackrock). Οι εν λόγω τράπεζες, φυσικά, ούτε τιμωρήθηκαν ούτε κατηγορήθηκαν ποτέ για τις αθέμιτες αυτές πρακτικές τους… ούτε τέθηκαν βεβαίως σε πρόγραμμα «εξυγίανσης» όπως η Αγροτική.
Περιέργως αυτά τα ζήτημα δεν αναδείχθηκαν ποτέ από τα διαπλεκόμενα παρασιτικά επιχειρηματικά συγκροτήματα που ελέγχουν τα ΜΜΕ… Περιέργως ούτε κανένας Οικονομικός Εισαγγελέας, ή το Υπουργείο Οικονομικών, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, η Τράπεζα της Ελλάδος, δεν αναζήτησαν ευθύνες…
Ούτε για τη ζημιά του Ελληνικού Δημοσίου από τον συναφή (επί διετία) διασυρμό της Αγροτικής και την απαξίωση και εκποίηση των περιουσιακών της στοιχείων (στα πλαίσια του δήθεν προγράμματος εξυγίανσης)… Ούτε για την παραπλάνηση των ελληνικών και ευρωπαϊκών Αρχών από τις ανωτέρω ιδιωτικές τράπεζες-ζόμπι, καθώς και των μετόχων τους (που έχασαν όλα τους τα λεφτά συμμετέχοντας στις αυξήσεις κεφαλαίων τους).
Σε ότι αφορά το Ταχ.Ταμιευτήριο, τέλος, το ποσό που έχει λάβει μέσω προνομιούχων είναι όπως είπαμε 0,2 δις, ενώ οι ζημιές από τον έλεγχο της Blackrock αναμένεται να είναι της τάξεως των 0,5 δις περίπου.
Άρα, οι συνολικές κεφαλαιακές ανάγκες της ΑΤΕ και του ΤΤ υπολογίζονται σε 4,2 και 3,5 δις ευρώ, αντιστοίχως.
Πραγματικές κεφαλαιακές ανάγκες
Λαμβάνοντας υπόψη όλες τις ανωτέρω κεφαλαιακές επιβαρύνσεις στην καθαρή θέση των τραπεζών, βλέπουμε την πραγματική κεφαλαιακή τους κατάσταση, σε δίκαια και συγκρίσιμη βάση:
Κεφαλαιακά ελλείμματα (ανάγκες) των τραπεζών, σε δις ευρώ
Διαπίστωση 1η:
Είναι ξεκάθαρο πως οι πραγματικές κεφαλαιακές ανάγκες των τεσσάρων μεγάλων ιδιωτικών τραπεζών (Εθνική, Eurobank, Alpha, Πειραιώς), σε καμία περίπτωση δεν είναι τα 18 δις ευρώ που παρουσίασαν. Το πραγματικό έλλειμμα ξεπερνά τα 32 δις ευρώ.
Κι αυτό, για να καλυφθεί δυνητικά μόνο το ελάχιστο όριο κεφαλαιακής επάρκειας. Αν συνυπολογίσουμε κι ένα «μαξιλάρι» (capital buffer) δηλ. επιπρόσθετα κεφάλαια (τουλάχιστον άλλα 5 δις) ώστε να βρίσκονται και λίγο πάνω απ’ το όριο, φτάνουμε στα 37 δις ευρώ.
Συν τα νέα ελλείμματα που θα προκύπτουν στο ενδιάμεσο (καθώς η ύφεση επιδεινώνεται) και τα πιθανά επιπλέον ελλείμματα που εξακολουθούν να κρύβουν (πχ. από επιχειρηματικά δάνεια που δεν εξυπηρετούνται εδώ και χρόνια, τα οποία ρυθμίζονται, μεταβιβάζονται ή τροποποιούνται καλλιτεχνικά, για να φαίνονται συνεχώς ενήμερα), φτάνουμε στα 40 δις…
Το 90% (!!!) δηλαδή, των 50 δις ευρώ που έχουν προβλεφθεί συνολικά για την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών… Μόνο οι τέσσερις αυτές τράπεζες.
Συμπεριλαμβανομένων και των κεφαλαιακών αναγκών της Αγροτικής (4,2 δις) και του Ταχ.Ταμιευτηρίου (3,5 δις), καθώς και των υπολοίπων μικρότερων τραπεζών (Αττικής, FBBank, Probank, Proton, που για οικονομία χώρου δεν αναλύονται εδώ), φτάνουμε αισίως στα 50 δις ευρώ που έχουν προϋπολογιστεί συνολικά για τις τράπεζες.
Διαπίστωση 2η:
Συναφώς, βεβαίως, η (υποτιθέμενη) «θετική» καθαρή θέση της Alpha (1,4 δις) και της Eurobank (0,9 δις) που εξεθείαζε ο οικονομικός τύπος, είναι στην καλύτερη περίπτωση… ανέκδοτο.
Με 1 δις κρατικά κεφάλαια έκαστη (που προσμετρούν ως δικά τους), με 1 και 1,2 δις ευρώ μη εγγεγραμμένες ζημιές PSI αντίστοιχα (που μεταθέτουν στο μέλλον) και με 2,5-3,1 δις ευρώ μη εγγεγραμμένες ζημιές επισφαλειών (που εντόπισε ο έλεγχος της Blackrock), η καθαρή θέση της Alpha και της Eurobank είναι τουλάχιστον -3 δις και -4,4 δις αντίστοιχα… Στην καλύτερη περίπτωση.
Και χωρίς να γνωρίζουμε επακριβώς πόσες άλλες τέτοιες μαύρες τρύπες κρύβουν ακόμα κάτω από το χαλί οι συνήθεις ύποπτοι, κατά τη συνήθη (και αποδεδειγμένη πλέον, λόγω και Blackrock) προσφιλή τακτική τους, να ωραιοποιούν την οικονομική τους κατάσταση.
Διαπίστωση 3η:
Τα κεφάλαια που απαιτούνται για τη ανακεφαλαίωση της Αγροτικής και του Ταχ.Ταμιευτηρίου είναι περίπου τα μισά από εκείνα που απαιτούνται για κάθε μία από τις Εθνική, Eurobank, Alpha, Πειραιώς, που πήραν ήδη τα πρώτα 18 δις που ζητήσανε. Δηλ. η ανακεφαλαιοποίηση των κρατικών τραπεζών είναι κατά πολύ φθηνότερη για το Ελληνικό Κράτος από ότι των εν λόγω ιδιωτικών τραπεζών.
Παρατηρούμε επίσης, ότι τα κεφάλαια που χρειάζεται η Αγροτική Τράπεζα (και δευτερευόντως το ΤΤ) αφορούν αποκλειστικά απώλειες από το κούρεμα των κρατικών ομολόγων, σε αντίθεση με τις τέσσερις μεγάλες ιδιωτικές τράπεζες που για να επιβιώσουν απαιτείται κάλυψη… και των τεράστιων λειτουργικών ζημιών τους !!
Γνωρίζουμε επίσης, ότι η Αγροτική Τράπεζα παρουσιάζει λειτουργικά κέρδη της τάξεως των 400 εκατ. ευρώ ετησίως, που δεν θα αναλωθούν σε ζημιές επισφαλειών (όπως στις τέσσερις μεγάλες ιδιωτικές τράπεζες), καθώς η ΑΤΕ , έχει ήδη, όπως είδαμε, υπερεπάρκεια προβλέψεων επισφαλειών για όλη την επόμενη τριετία. Δηλ. η Αγροτική είναι κερδοφόρος και βιώσιμη, τουλάχιστον σε ορίζοντα τριετίας. Σε αντίθεση με το κλαμπ των τεσσάρων όπου η βιωσιμότητα είναι μεγάλο ερωτηματικό.
Η βιωσιμότητα άλλωστε της ΑΤΕ έχει εξεταστεί και διαπιστωθεί επισήμως και από τις Ευρωπαϊκές Αρχές, όταν αποφασίστηκε το πρόγραμμα της λεγόμενης εξυγίανσης (βλ. συρρίκνωσης), με έγκριση της ΕΕ, του οποίου μάλιστα η τράπεζα προπορεύεται των στόχων. Καμία άλλη ελληνική τράπεζα (πόσω δε, οι τέσσερις μεγάλες, που πήραν ήδη τα 18 δις που ζητούσαν) δεν έχει επίσημα εξεταστεί και κριθεί βιώσιμη από τα ευρωπαϊκά όργανα μέσω αξιόπιστης παρόμοιας διαδικασίας.
Είναι επίσης δεδομένο, τέλος, πως η ΑΤΕ (με 500 καταστήματα, διεσπαρμένα απ’ άκρη σ’ άκρη στην επικράτεια της χώρας) και το ΤΤ (με 750 σημεία παρουσίας μέσω των ΕΛΤΑ), έχουν σαφώς εντονότερη συστημική παρουσία (απ’ ότι πχ. η Alpha ή η Πειραιώς με μόλις 350 καταστήματα – τα οποία μάλιστα είναι συγκεντρωμένα σε πολύ λιγότερες περιοχές (αστικές κυρίως) σε σχέση με των ΑΤΕ και ΤΤ που είναι διεσπαρμένα σε όλη την χώρα.
Υπό το βάρος αυτών των δεδομένων, αποτελεί μείζον ερώτημα το πως και με ποιά κριτήρια επελέγησαν κατά προτεραιότητα (αν όχι κατ’ αποκλειστικότητα) οι τέσσερις ιδιωτικές τράπεζες που επελέγησαν για να ανακεφαλαιοποιηθούν; Σίγουρα όχι με κριτήρια βιωσιμότητας, ούτε κόστους διάσωσης. Και απ’ ότι φαίνεται ούτε και με κριτήρια συστημικότητας.
Και, κυρίως, πως γίνεται η Αγροτική εξαναγκάζεται εδώ και μια διετία σε δραστική συρρίκωση της παρουσίας της στην αγορά (τώρα που η ελληνική οικονομία την έχει περισσότερο ανάγκη από ποτέ)… με πρόσχημα την αποτυχία της στα stress tests (λόγω των μεγάλων ζημιών επισφαλειών που έγραψε το 2009)…
Τα οποία stress tests οι μεγάλες ιδιωτικές τράπεζες τα «πέρασαν» ψευδώς, χάρη στην απόκρυψη των αντίστοιχων τεράστιων δικών τους ζημιών (που ξετρύπωσε η Blackrock) και χάρη στις κρατικές κεφαλαιακές ενισχύσεις (που προσμέτρησαν ως δικά τους κεφάλαια)… έκαναν δηλαδή ζαβολιά, για την οποία ποτέ δεν τιμωρήθηκαν… ενώ η Αγροτική που έπαιξε τίμια τιμωρείται…
Επίλογος
Το τραπεζικό σύστημα είναι η αρτηρία της οικονομίας και, ως εκ τούτου, είναι λογικό και εύλογο να παρεμβαίνει το κράτος για να διασώσει, αν μη τι άλλο, τις καταθέσεις των ελλήνων πολιτών. Ίσως να είναι επίσης θεμιτό (αν και άδικο ως προς τους άλλους κλάδους της οικονομίας) εκτός από τις καταθέσεις, να διασώζονται και οι ίδιες οι τράπεζες (ως οντότητες) για να διασφαλιστούν οι θέσεις εργασίας των τραπεζουπαλλήλων που απαριθμούν περί τις 60.000 άτομα.
Είναι όμως απολύτως αδιανόητο, να διασώζονται μαζί και οι χρεωκοπημένοι μεγαλοτραπεζίτες και να διατηρούν την ιδιοκτησία των τραπεζών (που με την κακοδιαχείριση, την απληστία τους και τις ανόητες επιλογές τους οι ίδιοι χρεωκόπησαν). Τραπεζών που εξακολουθούν να υπάρχουν και να λειτουργούν μόνο χάρη στους ωκεανούς δημοσίου χρήματος που έχουν λάβει από την αρχή της κρίσης.
Και είναι επίσης αδιανόητο να εξαιρούνται από όλη αυτή τη διαδικασία οι κρατικού ενδιαφέροντος τράπεζες. Τράπεζες που ανήκουν στο Κράτος (δηλ. στους ίδιους τους φορολογούμενους που πληρώνουν το λογαριασμό), θα περίμενε κανείς (στη βάση του ορθολογισμού) να είναι οι πρώτες (αν όχι οι μόνες) που θα ανακεφαλαιοποιηθούν. Κι όμως, κατά παγκόσμια (ελληνική) πατέντα, που παραβιάζει κάθε ένοια καπιταλισμού, είναι οι μόνες που… εξαιρέθηκαν (!!) έως τώρα από την όλη διαδικασία της ανακεφαλαιοποίησης…
Αυτό φαντάζει ακόμα πιο παράδοξο, αν αναλογιστούμε πως οι ιδιωτικές τράπεζες χρεωκόπησαν με δική τους ευθύνη, λόγω της (συνειδητής) υπερβολικής τους έκθεσης στα κρατικά ομόλογα… που είχαν ποντάρει (από επιλογή) για σκοπούς κερδοφορίας/κερδοσκοπίας… και από το οποία απεκόμισαν δεκάδες δις ευρώ κέρδος έως πρότινος.
Σε αντίθεση με τις κρατικές τράπεζες, που δεν φορτώθηκαν τα ομόλογα από επιλογή αλλά εξαναγκάστηκαν απ’ το Κράτος. Και οι οποίες στη συνέχεια κουρεύτηκαν, χωρίς δημοσιονομικό όφελος για τη χώρα, αφού τα λεφτά αυτά το Ελληνικό Κράτος τα χρώσταγε στον εαυτό του (δηλ. ουσιαστικά δεν τα χρώσταγε) και οι τόκοι που πλήρωνε επέστρεφαν πίσω σ’ αυτό…
Τι σχέση έχουν αυτά θα πείτε, αφού τελικά και οι μεν και οι δε χρεωκόπησαν; Κι όμως, έχει πολύ μεγάλη σημασία ποιος χρεωκόπησε από την κακή διαχείριση και την απληστία του, και ποιος απλά… ληστεύτηκε. Πολύ περισσότερο δε, όταν αυτός που ληστεύτηκε, παραμένει υγιής και βιώσιμος (σε αντίθεση με τους ιδιώτες ανταγωνιστές του, που η βιωσιμότητά τους είναι τουλάχιστον αμφίβολη).
Υ.Γ. Αλήθεια, αφού οι τραπεζίτες θέλουν τόσο πολύ την ιδιοκτησία των τραπεζών τους (κρίνοντας από τις συνεχείς πολιτικές πρεμβάσεις με εκθέσεις τους), γιατί δεν τις διασώζουν οι ίδιοι με δικά τους λεφτά; …με αυτά που πήραν πίσω επί δεκαετίες ως bonus, αμοιβές και μερίσματα; …και που πιθανότατα τα έχουν βγάλει στο εξωτερικό; …Αν είναι υγιή και βιώσιμα τα μαγαζιά τους, γιατί οι ίδιοι δεν επενδύουν σε αυτά; …Γιατί κύριε;
Ξέρουν μήπως και κάτι άλλο που δεν ξέρουμε; …Μήπως περιμένουν έξοδο απ’ το ευρώ, για να φέρουν τα λεφτά τους στη χώρα με πολλαπλάσια αγοραστική αξία; …Η’ επαφίενται απλώς στα κορόιδα (τους φορολογούμενους) να πληρώνουν εκείνοι το λογαριασμό με τα χαράτσια και τις περικοπές των μισθών τους;