Η απορρύθμιση …του πολίτη

Του Βαγγέλη Πάλλα *

Αυτά τα τελευταία χρόνια κοντεύω να απορυθμίσω τον εγκέφαλο μου, αλλά παράλληλα έχω την ευκαιρία να σκεφτώ τα πράγματα, τα καθημερινά γεγονότα, που σε διαφορετικές κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες, μάλλον δεν θα με απασχολούσαν.

Eκατομμύρια άνθρωποι στην χώρα μας και εκατοντάδες εκατομμύρια σε όλον τον κόσμο, αναζητούν εργασία και διαπιστώνουν πώς είναι περιττοί. Δεν τους χρειάζεται κανείς.

Άνθρωποι που μέχρι χθες μάχονταν ενάντια στην εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο αναζητούν εναγωνίως κάποιο να τους εκμεταλλευτεί. Υπάρχει λοιπόν κάτι χειρότερο από το να σε εκμεταλλεύονται, να μην θέλει να σε εκμεταλλευτεί κανείς. Είναι τραγικό να διαπιστώσεις πως είσαι περιττός και πως δεν υπάρχει κανείς να σε εκμεταλλευτεί.

Υπάρχει μια γνωστή φράση του Νίκου Καζαντζάκη από την ασκητική:

«Δεν ελπίζω τίποτα δεν φοβούμαι τίποτα, λυτρώθηκα από τον νου κι από την καρδιά ανέβηκα πιο πάνω, είμαι λεύτερος».

Δεν μπόρεσα να κατανοήσω απόλυτα όμως γιατί ο Νίκος Καζαντζάκης έβαλε στην ίδια μοίρα την ελπίδα και τον φόβο. Δεν είναι η ελπίδα ένα θετικό συναίσθημα; Για πολλούς ανθρώπους δεν είναι.

Από την άλλη είναι φοβερή ικανοποίηση για την οικονομική νομενκλατούρα, την αληθινή εξουσία, να βλέπει να σέρνονται εκλιπαρώντας στα πόδια της άνθρωποι που μέχρι χτες αγωνίζονται για τα δικαιώματα τους. Βλέποντας γύρω μου όλους αυτούς τους τσακισμένους και ηττημένους ανθρώπους που δεν έχουν ούτε σήμερα, ούτε αύριο, σκέφτομαι πως η ελπίδα μπορεί να είναι ένα τρομακτικό συναίσθημα. Το σύστημα υπόσχεται αόριστα νέες θέσεις εργασίας, ενώ ξέρουν πως δεν πρόκειται να υπάρξουν. Στατιστικά τρικ και ναού όροι παρουσιάζουν τους ανέργους ως εργαζόμενους. Πολλές φορές δεν κατανοούμε την ιστορία. Δεν εννοώ τις μάχες και τις ιστορικές συνθήκες.

Εννοώ τα πρόσωπα των ανθρώπων από διαφορετικές ιστορικές περιόδους.

Πρόσωπα αιχμαλώτων, προσφύγων, πρόσωπα πεινασμένων παιδιών, τρομοκρατημένων ανδρών τρομοκρατημένων γυναικών, πρόσωπα νέων, πρόσωπα γέρων. Τα έχετε προσέξει αυτά τα πρόσωπα; Έχετε δει τα βλέμματα τους; Αν όχι κακώς. Όμως δεν υπάρχει δρόμος πια για αυτούς.

Πως φτάσαμε ως εδώ;

Αποδεχόμενοι ως δεδομένα αυτά που έπρεπε να αμφισβητήσουμε κατασκευάσαμε νέους εχθρούς για να κρύψουμε τους φόβους μας. Διαστρεβλώσαμε τις έννοιες για να ταιριάξουν με την δειλία μας. Πουλήσαμε συνειδήσεις για να αγοράσουμε τις αλυσίδες μας.

Νομιμοποιήσαμε το δικαίωμα στην ξευτίλα, μην μπορώντας να κοιταχτούμε στους καθρέφτες μας. Αν αποδεχτούμε ότι ο άνθρωπος είναι μια οικονομική ύπαρξη και έχει λόγο να ζει μόνο αν προσφέρει κέρδος, όλα αυτά μοιάζουν λογικά. Ο άνθρωπος όμως δεν έρχεται στη ζωή με οικονομικούς όρους.

…Άπλωσα το χέρι μου για να γαντζωθώ και δεν βρήκα παρά το κενό. Άλλα με το να απλώσω το χέρι μου, στην προσπάθεια μου να αρπαχτώ, να γαντζωθώ, όσο κι αν έμεινα μετέωρος, ανακάλυψα εκείνο που δεν είχα αναζητήσει… τον εαυτό μου… Χένρι Μίλλερ

Πως ένας λαμπρός νέος με μνήμη και ιστορία, έγινε άβουλος και παθητικός δέκτης συνθημάτων; Πως έγινε αχόρταγος καταναλωτής, καταπατητής, αδιάφορος, απογοητευμένος, φοβισμένος; Γιατί έχει χάσει την αυτοεκτίμηση του, αρνείται κι αποδέχεται τα πάντα με ευκολία και χειραγωγείται με άνεσης ανέχεται τον εμπαιγμό;

Πως φτάσαμε ως εδώ; Και υφιστάμεθα καθημερινά την πιο άγρια βία, με κίνδυνο πολλές φορές ακόμη και την ζωή του; Η βία της αδιαφορίας

"google ad"