Η «Γκρίζα Ζώνη» του Αριθμού των Κρουσμάτων Covid-19 στην Ελλάδα

Η σύμβαση 770.000 ευρώ του ΕΟΔΥ με ιδιωτική εταιρεία και οι καταγγελίες για «διπλό σύστημα καταγραφής» που ερευνά η Εισαγγελία Αθηνών.

Στις 7 Μαΐου, τέσσερις μέρες μετά τη λήξη του πρώτου lockdown, ο ΕΟΔΥ δημοσίευσε μια κατεπείγουσα προκήρυξη. Αφορούσε την προμήθεια ενός ηλεκτρονικού συστήματος για τη διαχείριση των δεδομένων που θα κατέγραφαν οι 500 Κινητές Μονάδες Υγείας, δηλαδή τα βανάκια που έκαναν τεστ Covid19 σε ολόκληρη την Ελλάδα.

Η εκτιμώμενη δαπάνη υπολογίστηκε στις 900.000 ευρώ μαζί με το ΦΠΑ και η σύμβαση θα ήταν σε πρώτη φάση τρίμηνη. Ο νικητής του διαγωνισμού έπρεπε να καταθέσει έναν πλήρη φάκελο δικαιολογητικών και την καλύτερη οικονομική προσφορά. Η προκήρυξη αναρτήθηκε στη «Διαύγεια» και ως τελική προθεσμία για την κατάθεση των προσφορών ορίστηκε η 14η Μαΐου. Η Ελλάδα είχε ξεπεράσει το πρώτο κύμα της πανδημίας και όλοι ήταν αισιόδοξοι για τη συνέχεια.

Ο παραπάνω διαγωνισμός βρίσκεται τα τελευταία 24ωρα στο επίκεντρο πολιτικής θύελλας μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, καθώς επίσης στο μικροσκόπιο της Εισαγγελίας Αθηνών. Την εισαγγελική έρευνα προκάλεσαν δημοσιεύματα στον κυριακάτικο Τύπο («Το Βήμα» και «Δημοκρατία»), σύμφωνα με τα οποία υπάρχει ένα «διπλό σύστημα καταγραφής» των κρουσμάτων κορονοϊού και ως εκ τούτου οι κυβερνητικές αποφάσεις για τα μέτρα της πανδημίας λαμβάνονται περίπου στα τυφλά.

Η συμβολή των Κινητών Μονάδων του ΕΟΔΥ στην ιχνηλάτηση των κρουσμάτων είναι σημαντική. Μόνο εως τα μέσα Ιουλίου τα «βανάκια» είχαν κάνει περισσότερα από 75.000 τεστ σε δομές Πρόνοιας και Δήμους.

Στη συνέντευξη Τύπου της Δευτέρας, ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ Παναγιώτης Αρκουμανέας διέψευσε κατηγορηματικά τα δημοσιεύματα – τα χαρακτήρισε «απαράδεκτα και κακόβουλα» – επιμένοντας ότι υπάρχει ένα και μοναδικό εθνικό μητρώο ασθενών Covid19. Επιπλέον, ο ίδιος δήλωσε ότι βρίσκεται από τις 2 Ιουνίου αναρτημένη στη «Διαύγεια» η σύμβαση του ΕΟΔΥ με ιδιωτική εταιρεία για την προμήθεια του λογισμικού που χρησιμοποιούν οι Κινητές Μονάδες. Αυτό είναι ανακριβές, το έγγραφο δεν υπάρχει στη «Διαύγεια».

Το VICE ζήτησε με γραπτό αίτημα προς τον ΕΟΔΥ τη σύμβαση, χωρίς να υπάρξει απάντηση έως αργά χθες. Από την περαιτέρω έρευνα, ωστόσο, προέκυψε ότι η σύμβαση είχε αναρτηθεί στις 26 Ιουνίου στην ηλεκτρονική πλατφόρμα της Κομισιόν για τις δημόσιες συμβάσεις. Όσα περιγράφονται σε αυτή, φωτίζουν περισσότερο την υπόθεση.

Τον διαγωνισμό κέρδισε η εταιρεία MainSys με έδρα την Αθήνα, η οποία κατέθεσε πρόταση συνολικού ύψους 770.000 ευρώ (καταβλήθηκαν με δύο εντάλματα πληρωμής στις 23/7 και 29/10). Το έργο περιλαμβάνει τρία βασικά πράγματα: Πρώτον, ένα κεντρικό λογισμικό καταγραφής και διαχείρισης των συμβάντων που αναφέρονται στο τηλεφωνικό κέντρο του ΕΟΔΥ. Δεύτερον, μια κινητή εφαρμογή για τις ειδικές συσκευές θερμομέτρησης, οι οποίες βρίσκονται στα 500 βαν και συνδέονται με το κεντρικό λογισμικό μέσω δικτύου κινητής τηλεφωνίας. Και φυσικά τρίτον, τις 500 ασύρματες φορητές συσκευές με αισθητήρα θερμομέτρησης, με οθόνη 4-7,5 ιντσών.

Στη διευκρινιστική δήλωση του ΕΟΔΥ προς τους υποψήφιους αναδόχους του έργου, διαβάζουμε περισσότερα για τον τρόπο λειτουργίας των Κινητών Μονάδων Υγείας. Πάνω σε κάθε συσκευασία βιολογικού δείγματος τοποθετείται ένα barcode, που σκανάρεται για την αντιστοίχιση δείγματος και ύποπτου ασθενούς. Ο τελευταίος θερμομετράται κι έπειτα λαμβάνεται ένα σύντομο ιστορικό του.

Το δεύτερο 15μερο του Ιουλίου βανάκια με το συγκεκριμένο λογισμικό έκαναν ελέγχους σε τουρίστες στις πύλες εισόδου της χώρας, μειώνοντας στο μισό τον χρόνο διάρκειας της διαδικασίας που ακολουθούσαν έως τότε τα κλιμάκια δειγματοληπτικού ελέγχου.

Σε δεύτερη διευκρινιστική οδηγία για τον διαγωνισμό υπάρχει μία ακόμη σημαντική λεπτομέρεια. Το λογισμικό που θα αγοραζόταν από τον ΕΟΔΥ για τις Κινητές Μονάδες έπρεπε να εγκατασταθεί στις κεντρικές υποδομές του κυβερνητικού νέφους (G-cloud) που διαχειρίζεται η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων.

Εκτός από τον τρόπο διάγνωσης, το ζητούμενο είναι αν τα δεδομένα που συλλέγουν τα βανάκια του ΕΟΔΥ μετά τον Ιούλιο, μεταφέρονται σε πραγματικό χρόνο στο κεντρικό μητρώο ασθενών Covid19 ή αν αυτά ενσωματώνονται μεταγενέστερα. Η κυβέρνηση δηλώνει κατηγορηματικά το πρώτο.

Το VICE καταλαβαίνει ότι ο ΕΟΔΥ διαθέτει μια δική του βάση δεδομένων που προκύπτει από τις Κινητές Μονάδες, στην οποία όμως φέρεται ότι δεν έχουν πρόσβαση όλα τα μέλη της επιτροπής εμπειρογνωμόνων για την πανδημία -μεταξύ των οποίων υπάρχουν έτσι κι αλλιώς ανταγωνισμοί.

To VICE επικοινώνησε με την εταιρεία MainSys, ζητώντας περισσότερες λεπτομέρειες για την τεχνολογία και τις δυνατότητες του λογισμικού που διαχειρίζεται τα δεδομένα των Κινητών Μονάδων. Έως αργά χθες δεν υπήρξε κάποια απάντηση στο αίτημα.

Η MainSys δεν είναι άγνωστη στην ελληνική διοίκηση. Από το 2018 έχει, μεταξύ άλλων, αναλάβει τη διαδικτυακή εικόνα του Ζαππείου, ήταν σύμβολος σχεδιασμού του ηλεκτρονικού εισιτηρίου, ενώ πρόσφατα κατέθεσε προσφορά στον διαγωνισμό του Ειδικού Διαβαθμιδικού Συνδέσμου Νομού Αττικής (ΕΔΣΝΑ) σχετικά με την προμήθεια ψηφιακής πλατφόρμας για τη διαχείριση των προγραμμάτων ανακύκλωσης απορριμμάτων.

Η υπόθεση έχει πυροδοτήσει πολιτική κόντρα. Η αντιπολίτευση ζήτησε να δοθούν στη δημοσιότητα τα πρακτικά των συνεδριάσεων της επιτροπής εμπειρογνωμόνων. Την Τρίτη ο ΣΥΡΙΖΑ ζήτησε επιπλέον την έκτακτη σύγκληση της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, ώστε να κλήθούν σε αυτή τα κυβερνητικά στελέχη που χειρίζονται την πανδημία – οι κ. Κικίλιας, Χαρδαλιάς και Αρκουμανέας – καθώς και ο καθηγητής κ. Τσιόδρας.

«Γεννιούνται ερωτήματα για το αν οι επιστήμονες που συμμετείχαν στην επιτροπή εμπειρογνωμόνων του Υπουργείου Υγείας αφέθηκαν μέσα σε κρίσιμες στιγμές να αποφασίζουν στα τυφλά», σημειώνει σε ανακοίνωση η αξιωματική αντιπολίτευση.

VICE – 02.12.2020