Η Διάσκεψη του Παρισιού

Του Σίμου Ανδρονίδη

Η τελευταία Διάσκεψη για τη Λιβύη, που πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι, στις 12 Νοεμβρίου, στην οποία συμμετείχε και η Ελλάδα, επιτυγχάνοντας να συμμετάσχει σε Διεθνή Διάσκεψη για το Λιβυκό ζήτημα, για πρώτη φορά μετά το 2018, όταν είχε λάβει μέρος στη Διάσκεψη του Παλέρμο, ο τότε πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας[1] (συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-Ανεξαρτήτων Ελλήνων), όταν και συζητήθηκε, ίσως για πρώτη φορά επισταμένως, μετά την πτώση του καθεστώτος του Μουάμαρ Καντάφι, η ένοπλη σύρραξη στη χώρα και οι παράμετροι της.

Τότε που δεν είχε αναπτυχθεί στο εύρος που το γνωρίσαμε αργότερα, η παρουσία ξένων μαχητών στη χώρα, με την ανάπτυξη της παρουσίας τους να κλιμακώνεται όσο εξελίσσονταν και διευρύνονταν η σύρραξη, φθάνοντας στο σημείο τομής, που ήταν η μάχη μεταξύ των δυνάμεων της κυβέρνησης ‘Εθνικής Ενότητας’ του πρωθυπουργού Φαγέζ Αλ-Σάρατζ, και των δυνάμεων που υποστηρίζαν τον στρατιωτικό Χαλίφα Χάφταρ.

Μάχη που αφορούσε (άνοιξη του 2020), την πρωτεύουσα της χώρας Τρίπολη, με τις στρατιωτικές δυνάμεις του στρατάρχη να επιδιώκουν την κατάληψη τους, κάτι που τελικά δεν κατάφεραν να πετύχουν, με αποτέλεσμα να απωλέσουν και ερείσματα στο εσωτερικό της χώρας.

Ως ένα πρώτο συμπέρασμα, μπορούμε να πούμε πως, η παρουσία των ξένων, μισθοφορικών δυνάμεων στα εδάφη της Λιβύης, υπερέβη την αντίστοιχη παρουσία και δράση στη Συρία, όχι μόνο ποσοτικά, αλλά και ποιοτικά, στο βαθμό που στη Λιβύη η δράση τους ήταν τέτοια που συνέβαλλε στην τροφοδότηση της έντασης, καθιστώντας δυσδιάκριτα τα όρια μεταξύ επικουρίας ή αλλιώς, στη μάχη, και ενεργότερης εμπλοκής που τους έθετε στην εμπροσθοφυλακή, στο εγκάρσιο σημείο όπου οι ίδιοι διαχύθηκαν ουσιαστικά σε όλη τη χώρα.

Ως προς το επίδικο της δράσης, της συλλογικής δράσης μισθοφορικών δυνάμεων στη Λιβύη, η Διεθνής Διάσκεψη του Παρισιού, πέτυχε απτά και μετρήσιμα αποτελέσματα, με τις δυνάμεις του Λιβυκού Εθνικού Στρατού (ΛΕΣ), να ζητούν, μετά από Γαλλικές παραινέσεις, την αποχώρηση τριακοσίων μισθοφόρων που δραστηριοποιούνταν στα εδάφη της Ανατολικής Λιβύης, εκεί όπου, σημαντική επιρροή ασκούσαν και ασκούν οι δυνάμεις του Χαλίφα Χάφταρ.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο Λιβυκός Εθνικός Στρατός, και ουσιαστικά, ο Χαλίφα Χάφταρ, από την στιγμή όπου ο πρώτος στηρίζει τον δεύτερο, επιχειρούν το πρώτο βήμα, επιτυγχάνουν να κερδίσουν την υποστήριξη των χωρών που συμμετέχουν στη διάσκεψη, από την στιγμή όπου ένα από τα βασικά θέματα της ατζέντας, ήταν η παρουσία μισθοφορικών δυνάμεων στη Λιβύη, τη εξαιρέσει ίσως της Τουρκίας, που επιδιώκει ακόμη να προσαρμοσθεί στα νέα δεδομένα που έχει επιφέρει η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός του Οκτωβρίου του 2020, στέλνοντας μηνύματα με θέα την διεξαγωγή των εκλογών του προσεχούς Δεκεμβρίου. Οι οποίες πρέπει να διεξαχθούν μέσα σε ένα περιβάλλον σταθερότητας και ασφάλειας.

Ο Χάφταρ, που δεν υπήρξε και ο πιο ευέλικτος και ‘εύκολος’ δρων της Λιβυκής κρίσης, διευκόλυνε τις συζητήσεις στη Διάσκεψη, με το κοινό ανακοινωθέν που εκδόθηκε να αντανακλά το κλίμα συναίνεσης που είχε ήδη επιτευχθεί και καταγράφηκε στη Διάσκεψη. Όμως, οφείλουμε, αναλυτικά, να είμαστε προσεκτικοί: Κάτι που σημαίνει πως το μείζον θέμα το οποίο και σχετίζεται με τις μισθοφορικές δυνάμεις που δρουν στη Λιβύη, με πολλούς τρόπους, δεν αφορά ή αλλιώς, δεν εξαντλείται μόνο στην Τουρκία.

Είναι εσφαλμένη και επιφανειακή έως μηχανιστική μία τέτοια προσέγγιση, από την στιγμή που παραβλέπει τις βαθύτερες δυναμικές της Λιβυκής σύγκρουσης, καθώς και το ό,τι [2] μισθοφόροι που μετέβαλλαν τις ισορροπίες, τάχθηκαν και με το πλευρό άλλων δυνάμεων, κάτι που αποδεικνύει η απόφαση του Λιβυκού Εθνικού Στρατού, χωρίς να στρατεύονται μόνο για λογαριασμό της Τουρκίας.

Η επιμονή διαφόρων χωρών, με προεξάρχοντα τον ρόλο της Γερμανίας, που ήταν από τις πρώτες που έθεσαν το ζήτημα, όταν άλλες χώρες δεν αντιλαμβάνονταν πλήρως το τι εξελίσσεται στη χώρα της Βόρειας Αφρικής, η εντατική προεργασία και η στόχευση στην δράση των μισθοφόρων ως παράγοντα κλιμάκωσης των συγκρούσεων, επέφεραν ήδη αποτελέσματα, στο εγκάρσιο σημείο όπου η Διάσκεψη, λαμβάνει την σκυτάλη από την συμφωνία εκεχειρίας του περυσινού Οκτωβρίου, παράγοντας μία θετική είδηση.

Όμως, τα ζητήματα που άπτονται του Λιβυκού, δεν τελειώνουν εδώ, ούτε αυτή η καθ’ όλα θετική απόφαση (απομάκρυνση τριακοσίων μισθοφόρων),[3] επιτρέπει εφησυχασμούς και πανηγυρισμούς, ακριβώς διότι, η κατάσταση παραμένει ρευστή και οι δυναμικές αλληλεπιδρούν, με το βασικό διακύβευμα πλέον να είναι η απρόσκοπτη πραγματοποίηση των εκλογών του Δεκεμβρίου. Και εδώ, οι επαφές πρέπει να είναι γόνιμες και με στόχο την διεξαγωγή των εκλογών στην ώρα τους, διότι αυτές θα κρίνουν σε σημαντικό βαθμό, το τι χώρα θα προκύψει την επόμενη ημέρα.

Και είναι την επαύριον των εκλογών, όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα τους, που πρέπει να τεθεί επί τάπητος, το θέμα της απεμπλοκής τρίτων χωρών (περιφερειακών και μεγάλων δυνάμεων)[4] από την Λιβύη, ώστε η χώρα να προχωρήσει δίχως παρεμβάσεις.

 

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

[1] Για το κόμμα του Συνασπισμού της Ριζοσπαστικής Αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ), η Λιβύη (και η ενασχόληση με τις εκεί εξελίξεις, ιδίως σε μία περίοδο (2018), όπου μαίνονταν η ένοπλη σύρραξη, με την διεθνοποίηση της σύρραξης να έχει προχωρούσε), συνιστούσε μία ιδιαίτερη ‘terra incognita,’ με την συμμετοχή του Αλέξη Τσίπρα στη σύνοδο, να εντάσσεται μεν εντός των κατευθύνσεων του περιώνυμο δόγματος της πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής που ακολουθούσε ο τότε υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς, από την άλλη όμως δε, δεν απέκτησε βάθος και ήταν περισσότερο προϊόν συγκυρίας, με την ελληνική εξωτερική πολιτική, ήδη απασχολημένη σε διάφορα μέτωπα, να αποφεύγει να επενδύσει διπλωματικό κεφάλαιο για την Λιβύη και τις εκεί εξελίξεις.

[2] Εξίσου λανθασμένη είναι η προσέγγιση, που, την επαύριον της Διάσκεψης, βλέπει, για άλλη μία φορά, μία περιφερειακή-διπλωματική απομόνωση της Τουρκίας, δίχως μία τέτοια εκτίμηση να εδράζεται σε συγκεκριμένα γεγονότα, αποτελώντας, αντιθέτως, απλοϊκή γενίκευση η οποία και φέρει το πνεύμα της βάπτισης της ‘επιθυμίας’ σε πραγματικότητα. Οι εργασίες της Διάσκεψης, κατά των διάρκεια των οποίων τέθηκε επιτακτικά το ζήτημα των μισθοφόρων, καθώς και το κοινό ανακοινωθέν, δεν περιστρέφονται μόνο γύρω από την Τουρκία, η οποία εξακολουθεί να διατηρεί ερείσματα στη Λιβύη, όσο γύρω από το ευρύτερο πλαίσιο της παρουσίας μισθοφόρων στη χώρα και τις πολιτικές που πρέπει να ληφθούν για την απομάκρυνση τους. Μία απόφαση που αντιστρατεύεται τα Τουρκικά συμφέροντα, δεν συνεπάγεται απαραίτητα, την διπλωματική απομόνωση της Τουρκίας, την εξώθηση της στο περιθώριο των περιφερειακών-γεω-πολιτικών διεργασιών. Η ε

[3] Η διαδικασία της απομάκρυνσης τους πρέπει να ελεγχθεί εντατικά, ει δυνατόν και από εξωτερικούς παρατηρητές. Ευρωπαίους και μη. Και κατά την φάση της έναρξης, και κατά την φάση της οριστικής αποχώρησης του από την Λιβύη.

[4] Αν δεν αλλάξουν τα πράγματα, από την στιγμή όπου η συνθήκη είναι ρευστή και δυναμική, απρόβλεπτη, όπως απρόβλεπτη και κυμαινόμενη παραμένει η ιστορική εξέλιξη.

"google ad"