Η Ευρώπη μπροστά στον κίνδυνο υποβάθμισης και παρακμής

Του Γιώργου Καπόπουλου

Η Ομιλία της Προέδρου της Κομισιόν Φον ντερ Λάιεν στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου την Τετάρτη κινήθηκε μεταξύ της άρνησης της πραγματικότητας και της ενότητας της Ευρώπης στον ελάχιστο κοινό παρονομαστή.

Ήδη οι προσδοκίες ήσαν χαμηλές καθώς η ίδια η Κομισιόν αποδέχεται ότι δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις για ευρωπαϊκή ενεργειακή στρατηγική αλλά μόνο για τον συντονισμό εθνικών ενεργειακών στρατηγικών.

Προς το παρόν η Ε.Ε των 27 κλωτσάει το τενεκεδάκι καθώς ο συντονισμός των εθνικών ενεργειακών στρατηγικών δεν αναμένεται να προκύψει ούτε στην αρμόδια υπουργική σύνοδο στο τέλος του μήνα ούτε στην έκτακτη σύνοδο στην Πράγα στις 6/9 αλλά στην τακτική σύνοδο στα τέλη Οκτωβρίου.

Όλη αυτή την ωραία ατμόσφαιρα τη βλέπει αλλιώς η Πρόεδρος της Κομισιόν όχι ως μισογεμάτο ποτήρι αλλά ξεχειλισμένο! Η Λάιεν συνέκρινε την αντίδραση της Ε.Ε στην Παγκόσμια Χρηματοπιστωτική Κρίση μετά το 2008 και την Κρίση στην Ευρωζώνη μετά το 2010, αλλά και την Πανδημία μετά το 2020 με την αντίδραση στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Το 2008 και το 2010 η Ευρώπη άργησε να αντιδράσει, το 2020 αντέδρασε αποτελεσματικά, ενώ το 2022 η αντίδραση στην ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ήταν άμεση και αποτελεσματική και ομόφωνη.

Ποια βαρύτητα μπορεί να έχει η σκληρή ρητορική της Λάιεν απέναντι στην Ρωσία, ενώ την ίδια στιγμή ο Καγκελάριος της Γερμανίας Σολτς έχει τηλεφωνική επικοινωνία διάρκειας 90 λεπτών με τον Πούτιν.

Σε άλλες εποχές όταν δυναμική της εμβάθυνσης της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης διατηρούσε την αξιοπιστία της δίνονταν πραγματικές μάχες με χαρακτηριστικό παράδειγμα την διάσπαση της Ευρώπης απέναντι στην εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ την Άνοιξη του 2003.

Η ομοφωνία στην λήψη αποφάσεων για την επιβολή κυρώσεων στην Ρωσία προφανώς κατέστη δυνατή με την πεποίθηση και την προσδοκία ότι η εισβολή στην Ουκρανία δεν επρόκειτο να εξελιχθεί σε παρατεταμένο πόλεμο και συνεπώς ένα σημαντικό μέρος των αποφάσεων των 27 δεν θα χρειαζόταν να εφαρμοσθεί.

Αργά αλλά σταθερά η Κομισιόν και η Ε.Ε συνολικά υποβαθμίζονται καθώς οι Μεγάλες Δυνάμεις της Ευρώπης κινούνται κατά κύριο λόγο στο επίπεδο της εθνικής εξωτερικής πολιτικής για να προασπίσουν τα ζωτικά τους συμφέροντα με τις διαπραγματεύσεις στην Κομισιόν και το Συμβούλιο να προσπαθούν να διαμορφώσουν μια έστω προσχηματική ενότητα.

Αν δεν αντιστραφεί η παραπάνω δυναμική η Ε.Ε είναι καταδικασμένη σε αργή υποβάθμιση και παρακμή.

Η Ε.Ε δεν κινδυνεύει με διάσπαση και με αιφνίδιο θάνατο όπως η ΕΣΣΔ στα τέλη του 1991.

Η σταθερή υποβάθμισή της στην σύνθεση των γεωπολιτικών ισορροπιών της Γηραιάς Ηπείρου είναι πολύ πιθανόν να μοιάζουν με την Βρετανική Αυτοκρατορία που έγινε Βρετανική Κοινοπολιτεία και μετά σκέτη Κοινοπολιτεία ενώ σήμερα υπάρχει ως κέλυφος χωρίς περιεχόμενο.