Του Άλκη Κόκκινου
Βάσιμες αποδεικνύονται οι αιτιάσεις της «Συνέλευσης της Κατάληψης Rosa Nera» περί συμμετοχής της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας σε μη σύννομες διαδικασίες που λαμβάνουν χώρα στο λόφο Καστέλλι των Χανίων, όπου και εκκενώθηκε την 1η Απριλίου το κατειλημμένο διατηρητέο κτίριο της πρώην V Μεραρχίας.
Κατάληψη των γραφείων της Εφορείας
Η καταγγελία διανεμήθηκε κατά την διάρκεια της συμβολικής κατάληψης των γραφείων που στεγάζουν την Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων (ΕΦΑΧ), στην οποία προχώρησε η Συνέλευση στις 11 Απρίλη.
Σύμφωνα με αυτήν, «στις 10 Απριλίου, υπό την εποπτεία της υπεύθυνης αρχαιολόγου, από την Εφορεία Αρχαιοτήτων, Ευτυχίας Πρωτοπαπαδάκη γίνονται εργασίες δειγματοληψίας από την εταιρεία-φάντασμα Belvedere ΕΠΕ στην αυλή της Rosa Nera, στον Λόφο Καστέλλι που τελεί από την 1η Απρίλη υπό αστυνομική κατοχή. Για να γίνουν οι εργασίες εκκενώθηκε με συλλήψεις η Rosa Nera, όπως εκκενώθηκε και η κατειλημμένη Πρυτανεία».
«Στόχος των εργασιών», συνεχίζει η Rosa Nera «είναι η ιδιωτικοποίηση, μέσω εκμίσθωσης από το Πολυτεχνείο Κρήτης, των τριών κτηρίων του Λόφου (ένα εκ των οποίων παρεμπιπτόντως, αυτό της Rosa Nera, έχει κηρυχτεί ήδη νεώτερο μνημείο από το ΚΑΣ) για την δημιουργία πολυτελούς ξενοδοχείου και πισίνας στον Λόφο Καστέλλι».
Μάλιστα, τα μέλη της συνέλευσης, κατά τη διάρκεια της κατάληψης, κρέμασαν από το μπαλκόνι των γραφείων της Εφορείας πανό που έγραφε: «Ποιος έχει την ευθύνη για τη ξενοδοχοποίηση του Λόφου», ενώ στην είσοδο των γραφείων, δίπλα στην ταμπέλα της Εφορείας, κόλλησαν ένα χαρτί που γράφει: «κλειστό λόγω εργασιών παράνομης δειγματοληψίας για την παραχώρηση άδειας ανέγερσης ξενοδοχείου».
Ο περίεργος ρόλος της ΕΦΑΧ
Η προϊσταμένη της ΕΦΑΧ, Ελένη Παπαδοπούλου, συναντήθηκε με τους διαμαρτυρόμενους και (σύμφωνα τουλάχιστον με τα «Χανιώτικα Νέα») αναφέρθηκε σε εισήγηση της Εφορείας από τις 11 Ιανουαρίου 2022, όταν κατατέθηκε η μελέτη από την εταιρεία, ότι για εννέα λόγους είναι αρνητική ως προς την αλλαγή χρήσης των κτηρίων.
Σημείωσε δε πως από τις υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού διαπιστώθηκε θέμα στατικότητας του βυζαντινού τείχους. Είπε επίσης ότι για τα δύο κτήρια πάνω στο βυζαντινό τείχος ζητήθηκε γεωτεχνική έρευνα από το υπουργείο για να ελεγχθεί η στατικότητα. Τόνισε, τέλος, ότι όλα γίνονται με την εποπτεία της Εφορείας και ότι η Αρχαιολογία θα προχωρήσει σε ανασκαφή.
Μπορεί η κ. Παπαδοπούλου να εμφανίστηκε ως θεματοφύλακας της νομιμότητας και της προστασίας των μνημείων στο λόφο Καστέλλι, πλην όμως, ενώ έκανε μνεία του από 11/1/2022 εγγράφου της ΕΦΑΧ, απέφυγε να αναφερθεί σε πιο πρόσφατο έγγραφο της ίδια υπηρεσίας που δείχνει και τις πραγματικές της κινήσεις.
Πρόκειται για το αρ. πρωτ. ΥΠΠΟ/31780/2-2-2024 έγγραφο της ΕΦΑΧ, με το οποίο απαντά θετικά στο αίτημα χορήγησης άδειας δειγματοληψίας πυρήνων υπεδάφους στο πλαίσιο γεωτεχνικής έρευνας για τις ανάγκες του έργου «Αποκατάσταση των κτιρίων των παλαιών στρατώνων, των παλαιών φυλακών και του διατηρητέου κτιρίου της πρώην V Μεραρχίας στον λόφο Καστέλλι και αλλαγή χρήσης σε παραδοσιακό ξενοδοχείο Α ́ τάξης» του Πολυτεχνείου Κρήτης.
Από ποιον, λοιπόν, ζητήθηκε η άδεια για γεωτεχνική έρευνα; Από το υπουργείο Πολιτισμού, όπως φέρεται να λέει η κ. Παπαδοπούλου ή από τον πολιτικό μηχανικό κ. Χ. Χιώνη, εκπρόσωπο της «Τεχνικής Εταιρείας Χ. Χιώνης Σύμβουλοι Μηχανικοί Α.Ε.», που εργάζεται για λογαριασμό της Belvedere ΕΠΕ, αυτής της εταιρείας αγνώστου ιδιοκτήτη με το πολυδαίδαλο σύστημα εξωχώριων εταιρειών πίσω της (όπως η Cydon Group LtD, η Cyproliaison LtD, η BH Boutique Holdings Cyprus LtD του ξενοδοχείου Ambassador’s Residence, η GreekHouse LtD της Κένυας κ.ο.κ).
Γιατί η κ. Παπαδοπούλου επικαλείται αίφνης για την «γεωτεχνική έρευνα» προβλήματα στατικότητας του βυζαντινού τείχους και δύο κτηρίων, ενώ γνωρίζει πολύ καλά το περιεχόμενο τόσο του προαναφερθέντος εγγράφου της ίδιας της υπηρεσίας στην οποία προΐσταται, όσο και του εγγράφου με αρ. πρωτ. 34711/13-3-2024 της Διεύθυνσης Έρευνας και Τεχνικής Υποστήριξης Μελετών και Έργων Αναστήλωσης (ΔΕΤΥΜΕΑ) του υπουργείου Πολιτισμού;
Δεν γνωρίζει η κ. Παπαδοπούλου πως το τελευταίο αυτό έγγραφο έχει κοινοποιηθεί στην ΕΦΑΧ, φέρει τον τίτλο «Χορήγηση άδειας: Α) Δειγματοληψίας και Ανάλυσης δομικών υλικών και Β) Διερευνητικών εργασιών στο διατηρητέο κτίριο της πρώην V Μεραρχίας και τα συνοδά κτίρια των Παλαιών Στρατώνων και των Φυλακών, στον λόφο Καστέλλι, φερόμενης ιδιοκτησίας Πολυτεχνείου Κρήτης» και ρητά χορηγεί την παραπάνω αναφερόμενη άδεια στον αιτούντα πολιτικό μηχανικό Χ. Χιώνη «εκπρόσωπο της Τεχνικής Εταιρείας Χ. Χιώνης Σύμβουλοι Μηχανικοί Α.Ε., στο πλαίσιο εκπόνησης μελέτης αποκατάστασης των κτιρίων των παλαιών Στρατώνων, των παλαιών Φυλακών και του διατηρητέου Μνημείου της πρώην V Μεραρχίας στο λόφο Καστέλλι, στην παλιά πόλη Χανίων, ιδιοκτησίας Πολυτεχνείου Κρήτης και με ανάδοχο φορέα την Belvedere ΕΠΕ»;
Δεν πρόσεξαν οι υπεύθυνοι της ΕΦΑΧ πως το έγγραφο της ΔΕΤΥΜΕΑ έχει ημερομηνία έκδοσης 13/3/2024, αλλά τους κοινοποιήθηκε και επί το ορθόν στις 3/4/2024, δηλαδή μετά την αστυνομική επιχείρηση για την έξωση της κατάληψης της Rosa Nera από το κτήριο της πρώην V Μεραρχίας και τον σάλο που προκλήθηκε εκ νέου από την αναθέρμανση των σχεδίων για δημιουργία ξενοδοχείου, με την εξής σημαντική και ταυτόχρονα περίεργη προσθήκη στους όρους χορήγησης της άδειας: «Σε ότι αφορά την αλλαγή χρήσης σε παραδοσιακό ξενοδοχείο Α΄ τάξης, αυτό δεν είναι αρμοδιότητα της υπηρεσίας μας και θα πρέπει να απευθυνθείτε στις αρμόδιες υπηρεσίες»;
Δεν αναρωτήθηκε η κ. Παπαδοπούλου (η οποία, ειρήσθω εν παρόδω, θα έχει μεγάλο φόρτο εργασιών το τελευταίο έτος, καθώς διορίστηκε από την υπουργό Πολιτισμού και μέλος του Δ.Σ. του ΝΠΔΔ Αρχαιολογικού Μουσείου Ηράκλειου, ως πρόσωπο υποδεικνυόμενο από την εντελώς ανυπόληπτη ομοσπονδία εργαζομένων στο υπουργείο Πολιτισμού η οποία διοικείται από τον υπόδικο για κακουργήματα και προσωπικό φίλο της Λίνας Μενδώνη, Γιάννη Τσακοπιάκο) σε ποιον πετάει το μπαλάκι η ΔΕΤΥΜΕΑ με αυτήν την διατύπωση στην προσθήκη της ανακοινοποίησης του εγγράφου;
Δεν γνωρίζουν οι υπεύθυνοι της ΕΦΑΧ πως από 1/4/2024 είναι αυτοδικαίως δεσμευτικές οι διατάξεις του ισχύοντος Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου (νόμος 4178/2013, άρθρο 51, παράγραφος 15), σύμφωνα με τις οποίες στην δημόσια περιουσία ιδιοκτησίας του Πολυτεχνείου Κρήτης στον λόφο Καστέλλι επιτρέπεται μόνο χρήση εκπαίδευσης και επομένως οποιαδήποτε εργασία διεξαχθεί με εργοδότη την εταιρεία Belvedere ΕΠΕ δεν μπορεί να θεωρηθεί σύννομη, καθώς η εταιρεία έχει αιτηθεί στις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού την αλλαγή της χρήσης σε τουριστική και μετατροπή των ιστορικών κτιρίων σε ξενοδοχείο, σκοπό για τον οποίο, εξάλλου, νοίκιασε το ακίνητο από το Πολυτεχνείο;
Δεν κατανοούν οι αρμόδιοι της Εφορείας πως η προσπάθεια κατευνασμού του χανιώτικου λαού με την διατύπωση πως «όλα γίνονται με την εποπτεία της Εφορείας» (αυτό δα έλειπε, να κάνει αρχαιολογικές εργασίες ένας ιδιώτης χωρίς καν την εποπτεία της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας…) γίνεται κατανοητή από τους πάντες ως προπέτασμα καπνού και, τελικά, ως συνενοχή στην πράξη σε μια παρανομία;
Πάνδημη αντίδραση
Θα πρέπει να τονιστεί πως στην υπόθεση αυτή η κατάληψη της Rosa Nera κάθε άλλο παρά μόνη είναι. Η χανιώτικη κοινωνία, στο σύνολό της, καταδικάζει την προοπτική ξενοδοχοποίησης του λόφου Καστελλίου, ανεξάρτητα από τις επιμέρους διαφοροποιήσεις που υπάρχουν σχετικά με την ίδια την κατάληψη.
Ο δήμαρχος Χανίων Παναγιώτης Σημανδηράκης, σε συνέντευξή του στην ΕΡΤ Χανίων, σημείωσε πως «όταν το μεγαλύτερο µέρος της τοπικής κοινωνίας αλλά και το δημοτικό συμβούλιο Χανίων θεωρεί ότι τα κτήρια στο λόφο Καστέλλι πρέπει να έχουν δημόσια χρήση, η άποψη αυτή πρέπει να είναι σεβαστή».
Σε ανακοίνωσή του (12/4), το Τοπικό Παράρτημα Κρήτης του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων επισημαίνει πως τα κτήρια στο λόφο του Καστελλίου «αποτελούν τον τελευταίο δημόσιο ελεύθερο χώρο στα τείχη, αποτέλεσαν πόλο πολιτισμού, συζητήσεων και ελεύθερης έκφρασης των ιδεών, ακόμα και κατά τη διάρκεια της κατάληψης της Rosa Nera» και καλεί «την υπουργό Πολιτισμού κ. Λίνα Μενδώνη, την Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων και τους συνάδελφους αρχαιολόγους να μην συμμετέχουν σε καμία πράξη που νομιμοποιεί τη μη εγκεκριμένη αλλαγή χρήσης των κτηρίων της Μεραρχίας, συμβάλλοντας στην προστασία και τη διάσωση των διαχρονικών μνημείων του λόφου Καστελίου Χανίων».
Από την πλευρά της η Πρωτοβουλία ενάντια στην ξενοδοχοποίηση των Μνημείων στον Λόφο Καστέλλι σημειώνει στην ανακοίνωσή της (12/4) πως ότι «οι εργασίες που επιχειρεί ο επονομαζόμενος “επενδυτής”, η Belvedere, για να μετατρέψει τα Ιστορικά Κτίρια σε Ξενοδοχείο πρέπει να σταματήσουν άμεσα», ενώ τονίζει πως «η οποιαδήποτε ανασκαφική έρευνα πρέπει να γίνει ΜΟΝΟ από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων χωρίς την άμεση ή έμμεση εμπλοκή της Belvedere. Εν ολίγοις η ανασκαφή και όλες οι απαιτούμενες εργασίες στον Λόφο Καστέλι δεν πρέπει να τελούν “υπό την εποπτεία” της Εφορείας Αρχαιοτήτων Χανίων και με εργοδότη την Belvedere αλλά να διεξαχθούν από την ίδια την εν λόγω δημόσια υπηρεσία».
Το Εργατικό Κέντρο Χανίων, σε ανακοίνωσή του αναφέρει ότι «σε σχέση με τα κτίρια ιδιοκτησίας του Πολυτεχνείου Κρήτης στον λόφο Καστέλλι στην Παλιά Πόλη των Χανίων, το Εργατικό Κέντρο Ν. Χανίων σε συνεδρίασή του αποφάσισε ομόφωνα και απερίφραστα ότι καταδικάζει οποιαδήποτε εξέλιξη παρέμβασης του κεντρικού κράτους, που θα επιδιώξει να επιβάλει τη λειτουργία των ιστορικών κτιρίων με εμπορευματικά κριτήρια, κόντρα στις αποφάσεις και τη θέληση της τοπικής κοινωνίας και ζητούμε από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς αυτά να αξιοποιηθούν προς όφελος του χανιώτικου λαού, με δημόσιο χαρακτήρα και για κοινωφελείς χρήσεις».
Ο βουλευτής Χανίων του ΣΥΡΙΖΑ Παύλος Πολάκης δήλωσε: «Ο κ. ∆ιγαλάκης ως πρύτανης του real estate δροµολόγησε κάποια πράγµατα, τα οποία πρέπει να ακυρώσει η δηµοκρατική χανιώτικη κοινωνία. Ο Λόφος Καστέλλι πρέπει να µείνει δηµόσιος χώρος µε πρόσβαση από όλους τους πολίτες των Χανίων, µε ανάπλαση χρηµατοδοτούµενη από το ∆ηµόσιο για την ανακατασκευή των κτηρίων και τη λειτουργικότητά τους και όχι να εκχωρηθεί σε οποιαδήποτε ξένη εταιρεία για να αναπτύξει άλλο ένα ξενοδοχείο. ∆εν µας λείπει ξενοδοχείο στο Λόφο Καστέλλι. Μας λείπει δηµόσιος χώρος σε αυτή την πόλη».
Δηλώσεις εναντίον της δημιουργίας ξενοδοχείου στον λόφο Καστελλίου και υπέρ του δημόσιου χαρακτήρα του χώρου έκαναν επίσης η δήµαρχος Γαύδου Λίλιαν Στεφανάκη, ο δήµαρχος Αποκορώνου Χαράλαµπος Κουκιανάκης, ο δήµαρχος Πλατανιά Γιάννης Μαλανδράκης, ο δήµαρχος Κισσάµου Γιώργος Μυλωνάκης, ο δήµαρχος Σφακίων Γιάννης Ζερβός, ο δήµαρχος Καντάνου-Σελίνου Αντώνης Περράκης, ο Μητροπολίτης Κισσάµου και Σελίνου Αµφιλόχιος, ο πρόεδρος του ∆ηµοτικού Συµβουλίου Χανίων Μανώλης Καραγιαννάκης, ο Αντιπεριφερειάρχης Χανίων Νίκος Καλογερής, ο γραµµατέας του ∆ηµοτικού Συµβουλίου Χανίων Μιλτιάδης Κλωνιζάκης, ο πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής Εκλογικής Περιφέρειας Χανίων της Νέας ∆ηµοκρατίας Μανώλης Φραγκάκης, η Γραµµατέας του ΣΥΡΙΖΑ Χανίων Μαρία Χίνου, ο γραµµατέας της Τ.Ε. ΚΚΕ Χανίων Σπύρος Αγριµάκης, η συντονίστρια της οργάνωσης Χανίων της Νέας Αριστεράς Ζωή Γεωργούλα, το µέλος της Πολιτικής Γραµµατείας του ΜέΡΑ25 Αθηνά Γιαννουλάκη, ο πρόεδρος της Αντιπροσωπείας του ΤΕΕ ∆υτικής Κρήτης Φώτης Καζάσης, ο πρόεδρος του Οικονοµικού Επιµελητηρίου ∆υτικής Κρήτης Παντελής Πετσετάκης, ο επικεφαλής της µείζονος µειοψηφίας στο Περιφερειακό Συµβούλιο Κρήτης Σπύρος ∆ανέλλης, ο επικεφαλής της Λαϊκής Συσπείρωσης Κρήτης Αλέκος Μαρινάκης, ο
προϊστάµενος του Ιστορικού Αρχείου Κρήτης Κωστής Φουρναράκης, ο πρόεδρος του Συλλόγου Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθµιας Εκπαίδευσης Ν. Χανίων Αντώνης Τσαλαπάκης, ο πρόεδρος της ΕΛΜΕ Χανίων Χρήστος Μπέλµπας και η πρόεδρος της Ιστορικής Λαογραφικής Αρχαιολογικής Εταιρείας (ΙΛΑΕΚ) και ανασκαφέας του λόφου του Καστελλιού Μαρία Βλαζάκη.