“Η θεομηνία ξεγύμνωσε τους εργολάβους”: Ένα άρθρο της “Καθημερινής” από το 2003 που θα μπορούσε να είχε γραφτεί σήμερα

Το παρακάτω άρθρο – αναφορά στη μεγάλη κακοκαιρία τον Φεβρουάριο του 2003 είναι σα να γράφτηκε σήμερα. Και τότε, οι ζημιές ήταν τεράστιες. Κατεστραμμένες υποδομές, γέφυρες που γκρεμίστηκαν, οδικά δίκτυα που εξαφανίστηκαν. Μόνο στα Χανιά είχαν καταρρεύσει 11 γέφυρες. Στην Τήνο είχε εξαλειφθεί το 70% του οδικού δικτύου.

Διαβάστε τι ανέφερε η “Καθημερινή” για μια καταστροφή που δεν οφειλόταν στην κλιματική αλλαγή αλλά στις κακοτεχνίες:

Οι κακοτεχνίες, οι ελλιπείς μελέτες, τα έργα που έγιναν στο πόδι και τα άλλα που δεν έγιναν ποτέ, οι αυθαιρεσίες που κανείς δεν απέτρεψε, σε συνδυασμό με τα «ακραία καιρικά φαινόμενα», θα κοστίσουν τουλάχιστον 600 εκατομμύρια ευρώ που δεν θα πληρώσει κανείς από τους υπευθύνους, αλλά ο κρατικός προϋπολογισμός. Δηλαδή όλοι μας. Χωρίς να υπολογίζουμε την ταλαιπωρία τόσων χιλιάδων ανθρώπων και το κόστος της αποδιοργάνωσης του κράτους.

Μια χρονιά με βαρύ χειμώνα χρειαζόταν για να αποδειχθεί πως η Ελλάδα τόσα χρόνια στηνόταν πάνω σε… οδοντογλυφίδες. Εν ριπή οφθαλμού, υποδομές -οδικές και άλλες- πολλές εκ των οποίων θεωρούνταν από τις σημαντικότερες και υπήρξαν από τις πιο πολυδιαφημισμένες της χώρας, κατέρρευσαν σαν τραπουλόχαρτα. Την ίδια ώρα, τα πιο δημοφιλή από τα νησιά των Κυκλάδων, βασικός πόλος έλξης και προϋπόθεση για τη λειτουργία της σημαντικότατης για τη χώρα μας τουριστικής βιομηχανίας, «πιάστηκαν» απροετοίμαστα στις έντονες -ομολογουμένως- βροχοπτώσεις, αφού οι «υποδομές» τους τόσο χρόνια… υπολόγιζαν σε ξηρασία.

Μόνο για τις επισκευές του οδικού δικτύου για το οποίο είναι αρμόδιο το ΥΠΕΧΩΔΕ θα χρειαστούν 120 εκατ. ευρώ, χωρίς σε αυτά να υπολογίζονται τα χρήματα που θα απαιτηθούν για την αποκατάσταση του άξονα Κορίνθου-Τρίπολης-Καλαμάτας. Εκεί η καταστροφή είναι βιβλική. Στο τμήμα Τρίπολης-Καλαμάτας στην Τσακώνα, ο εθνικός δρόμος που υπέστη καθίζηση δεν επισκευάζεται και πρέπει το ΥΠΕΧΩΔΕ να στραφεί σε νέα χάραξη. Δηλαδή, θα δαπανηθούν τεράστια ποσά, πιθανότατα πολύ μεγαλύτερα από αυτά που προσπάθησε να γλιτώσει το υπουργείο, όταν κατάργησε τις τεχνικές προβλέψεις για κοιλαδογέφυρες και τις αντικατέστησε με φθηνά, αλλά επικίνδυνα και σε σαθρά εδάφη, επιχώματα. Μπορεί τα πράγματα στο τμήμα της Νεμέας να είναι καλύτερα, αλλά κι εκεί οι νέες μελέτες που θα χρειαστούν και η βελτίωση της παρακαμπτηρίου (η οποία για μεγάλο χρονικό διάστημα θα εξυπηρετεί την κυκλοφορία) θα κοστίσουν ακριβά. Ισως πολύ ακριβότερα από τα 2 εκατ. ευρώ που θα κόστιζε η εργολαβία επισκευής και ενίσχυσης του δρόμου η οποία ακυρώθηκε το 1999 λόγω έλλειψης κονδυλίων.

Οι πληγείσες περιοχές

Μερικές ημέρες κακοκαιρίας και η χώρα διαλύθηκε. Πιο εύκολα θα κατέγραφε κανείς τις περιοχές της χώρας που δεν επλήγησαν από την πρόσφατη κακοκαιρία διαρκείας. Οκτώ νησιά των Κυκλάδων (Πάρος, Νάξος, Τήνος, Ανδρος, Σίφνος, Μύκονος, Σέριφος και Σύρος) σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, Κρήτη, Εβρος, Εύβοια, Σάμος, Αχαΐα, Θεσπρωτία, Λάρισα, Αρκαδία, Καρδίτσα, Πιερία, Αργολίδα, Ζάκυνθος, Φθιώτιδα, Χίος, Λέσβος, Κέρκυρα, Πρέβεζα. Ολες αυτές οι περιοχές έζησαν το μένος του καιρού και τις επιπτώσεις των κακοτεχνιών ή των ελλείψεων στις υποδομές τους. Οι κάτοικοι ακόμα δεν πιστεύουν στα μάτια τους: είδαν βουνά να μετακινούνται ολόκληρα, δρόμους να… αλλάζουν κατεύθυνση και να «σκίζονται» σαν τσιγαρόχαρτα κάτω από το «βάρος» της βροχής, χωριά να εξαφανίζονται κάτω από τα ορμητικά νερά… Σήμερα ζητούν επειγόντως τη βοήθεια του κράτους για να επουλώσουν τις πληγές τους. Μόνο ο νομός Εβρου έχει ζητήσει από το υπουργείο Οικονομικών παραπάνω από 16 εκατομμύρια ευρώ, η Κρήτη άλλα 23 εκατ. ευρώ, ενώ δεν έχουν υπολογιστεί ακόμα τα ποσά που θα χρειαστούν για την αποκατάσταση των Κυκλάδων και της Εύβοιας που χτυπήθηκαν τελευταία.

Ο νομός Αχαΐας ήταν από τους πρώτους που επλήγησαν από το σφοδρό κύμα κακοκαιρίας. Αμέσως κηρύχθηκε σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και αυτό επέτρεψε την υπερπήδηση γραφειοκρατικών εμποδίων και την άμεση και χωρίς καθυστερήσεις πραγματοποίηση των εργασιών διευθέτησης ποταμών και χειμάρρων.

Ομως, στην εικόνα βομβαρδισμένου τοπίου που παρουσιάζει η χώρα, οι Κυκλάδες είναι το «σημείο μηδέν». Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η Τήνος «αποχαιρέτισε» σε αυτή την κακοκαιρία το 70% του οδικού της δικτύου. Οι συνεχείς κατολισθήσεις διέκοψαν την κυκλοφορία σε πολλά σημεία του νησιού, διακόπτοντας και την επικοινωνία των χωριών με την πόλη. Στη Νάξο, εκτός από το οδικό δίκτυο, οι καταστροφές επεκτάθηκαν και στο δίκτυο αποχέτευσης και ύδρευσης, ενώ τα πιο προσοδοφόρα λιβάδια του νησιού μετατράπηκαν σε λιμνοθάλασσες.

Η ίδια εικόνα και στην Εύβοια. Προχθές, οκτώ δήμοι και μία κοινότητα του νομού κηρύχθηκαν σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Μεταξύ αυτών, η Αιδηψός, όπου οι κάτοικοι είδα το βουνό να «τσουλάει» δέκα ολόκληρα μέτρα, συμπαρασύροντας φυσικά τον δρόμο που περνούσε από εκεί.

Την ίδια ώρα, ο χιονιάς φαίνεται ότι έχει εγκατασταθεί για τα καλά στη χώρα. Δεκάδες ορεινά χωριά παραμένουν αποκλεισμένα από τα χιόνια και συνεργεία των δήμων και των νομαρχιών εργάζονται νυχθημερόν προκειμένου να «ανοίξουν» τους δρόμους. Σε αρκετές περιπτώσεις, διακοπές ρεύματος συμπλήρωναν τη δυσάρεστη εικόνα.

Ζημιές σε γεωργία και κτηνοτροφία

Ανυπολόγιστες είναι όμως οι καταστροφές και στη γεωργία και την κτηνοτροφία. Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, οι αποζημιώσεις για τις καταστροφές των δύο τελευταίων μηνών θα κοστίσουν 53 εκατομμύρια ευρώ, χωρίς, όμως, σε αυτό το ποσό να περιλαμβάνονται οι ζημιές του τελευταίου δεκαημέρου, οι οποίες δεν έχουν ακόμα εκτιμηθεί.

Οι καταστροφές που οφείλονται σε παγετούς, πλημμύρες και ανεμοθύελλες σε καλλιέργειες εσπεριδοειδών στους νομούς Αργολίδας, Αρτας, Ηλείας, Χανίων, Αιτωλοακαρνανίας, Λακωνίας, Αχαΐας, εκτιμάται ότι θα φτάσουν τα 18 εκατ. ευρώ. Ανάλογες ζημιές σε καλλιέργειες ελιάς στους νομούς Αιτωλοακαρνανίας, Ηλείας, Αχαΐας, Ηρακλείου, Χανίων, εκτιμάται ότι θα κοστίσουν 3 εκατ. ευρώ. Επίσης στους νομούς Εβρου, Ροδόπης, Κιλκίς, Κοζάνης και Φλώρινας σημειώθηκαν καταστροφές σε χειμερινά σιτηρά, οι αποζημιώσεις των οποίων θα κοστίσουν 15 εκατ. ευρώ. Οι καταστροφές των κηπευτικών σε όλη τη χώρα θα αποζημιωθούν με 3 εκατομμύρια ευρώ, ενώ οι ζημιές στο ζωικό κεφάλαιο από πλημμύρες και ασθένειες θα κοστίσουν 1,5 εκατ. ευρώ.

Ζημιές σημειώθηκαν και στην ιχθυοπαραγωγή της Δυτικής Ελλάδας, της Μακεδονίας και της Θράκης, σε αγροτικές εγκαταστάσεις και εξοπλισμό σε όλη τη χώρα. Οι καταστροφές αυτές, μαζί με την υπερβολική καρποπτώση που παρατηρήθηκε σε εσπεριδοειδή στην Ηλεία, Λακωνία, Αχαΐα υπολογίζεται ότι θα κοστίσουν 12,5 εκατομμύρια ευρώ εφόσον η E.E. εγκρίνει την αίτηση της Ελλάδας να καταβληθούν αυτά τα κονδύλια. Ωστόσο, πολλά είναι τα χρήματα που ακόμα οφείλονται σε αποζημιώσεις από τις καταστροφές των προηγούμενων μηνών. Σύμφωνα με στοιχεία του ΕΛΓΑ, οι αποζημιώσεις από τις καταστροφές που υπέστη η γεωργία το 2002 μπορεί να φτάσουν και τα 270 εκατομμύρια ευρώ από τα οποία μεγάλο ποσοστό δεν έχει ακόμη καταβληθεί. Από το πρόγραμμα αποζημιώσεων για τα ακραία καιρικά φαινόμενα Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2002 (Frogy) συνολικού ύψους 297 εκατομμυρίων ευρώ έως σήμερα έχουν καταβληθεί τα 60 εκατομμύρια ευρώ.

Ως αποτέλεσμα όλων αυτών, ήδη οι τιμές των οπωροκηπευτικών έχουν ανέβει στα ύψη…

Τα πρώτα μέτρα προβλέπουν αποκατάσταση των δικτύων

Σε ευρεία διυπουργική σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή υπό τον πρωθυπουργό και με τη συμμετοχή των υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών, Εσωτερικών, ΠΕΧΩΔΕ, Γεωργίας και Υγείας αποφασίστηκε η λήψη κάποιων πρώτων άμεσων μέτρων.

Τα χρήματα, εκταμιεύσεις των οποίων ξεκίνησαν από χθες κιόλας, θα διατεθούν στην αποκατάσταση του οδικού δικτύου και των δικτύων ύδρευσης, αποχέτευσης, εσωτερικής οδοποιίας, στην αποζημίωση των γεωργικών καταστροφών και στην άμεση βοήθεια σε νοικοκυριά, σπίτια, επιχειρήσεις. Οσον αφορά την τελευταία κατηγορία αποφασίσθηκε να εφαρμοστούν στις περιοχές που κηρύσσονται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, τα μέτρα που ελήφθησαν και στην περίπτωση του Κηφισού και μάλιστα μέσω κεντρικού σχεδιασμού ώστε εντός μηνός να έχουν δοθεί οι πρώτες ενισχύσεις.

Πιο συγκεκριμένα προβλέπεται:

– διάθεση του έκτακτου βοηθήματος σε όσους υπέστησαν ζημιές τα σπίτια τους ή οι μικρές επιχειρήσεις τους

– δανειοδότηση για την αποκατάσταση ζημιών στις επιχειρήσεις με 30% του δανείου δωρεάν και το 70% άτοκα

– άμεση χρηματοδότηση νομαρχιών και δήμων για την αντιμετώπιση του κόστους των ζημιών

– διευκόλυνση από τράπεζες, εφορίες και δημόσιους οργανισμούς των αποδεδειγμένα πληγέντων

– πρόσληψη έκτακτου προσωπικού για να ανταποκριθούν οι δήμοι στις έκτακτες ανάγκες

– για όσους παραμένουν άστεγοι μετά την ολοσχερή καταστροφή των σπιτιών τους, η κυβέρνηση αποφάσισε να εφαρμόσει τα μέτρα που λαμβάνονται για τους σεισμοπαθείς.

Σχέδιο έκτακτης ανάγκης εφαρμόστηκε για τα νησιά των Κυκλάδων, προκειμένου να αποκατασταθούν το συντομότερο δυνατόν οι καταστροφές στις βασικές υποδομές τους. Ηδη αρματαγωγό του Πολεμικού Ναυτικού μεταφέρει μηχανήματα οδοποιίας στα νησιά που επλήγησαν.