Η ιατρική περίθαλψη στην επαρχία Σελίνου: Τα πρώτα 50 χρόνια από την Τουρκική απελευθέρωση (1900-1950) – Ευτύχιος Ι. Λαμπουσάκης

Με τη συγγραφή αυτού του μικρού βιβλίου εκπληρώνω ένα χρέος μου προς τη γενέθλια γη και τη μακρά ιστορία της. Επιπλέον, θέλω με το πόνημά μου αυτό να αποδώσω τον οφειλόμενο σεβασμό, την ευγνωμοσύνη και φόρο τιμής, έστω και ελάχιστο, στους συναδέλφους μου γιατρούς, αλλά και προς του πρακτικούς γιατρούς και μαίες, που με αυταπάρνηση και ανιδιοτέλεια αφιέρωσαν μέρος από τη ζωή τους για την περίθαλψη των κατοίκων της επαρχίας Σελίνου τα δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν την απελευθέρωση του νησιού μας από τους κατακτητές (1900-1950).

   Στο πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου γίνεται μια πολύ σύντομη ιστορική αναδρομή στη γενική κατάσταση (κοινωνική, οικονομική, υποδομών κ.λ.π.), που επικρατούσε στην επαρχία τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο και στις δυσκολίες, που αντιμετώπιζαν οι κάτοικοί της, όταν βρίσκονταν αντιμέτωποι με τον πόνο, την αρρώστια και τη φτώχεια. Η αναφορά μου αυτή πηγάζει από την επιθυμία μου να εκτιμηθεί όσο το δυνατόν καλύτερα το έργο και η προσφορά των ανθρώπων, που είχαν επωμισθεί την ευθύνη της περίθαλψης των κατοίκων εκείνα τα δύσκολα χρόνια.

    Στο δεύτερο κεφάλαιο του βιβλίου καταγράφω τα βιογραφικά στοιχεία των σπουδασμένων γιατρών καθώς και των εμπειρικών (πρακτικών) γιατρών και μαιών, που έζησαν και πρόσφεραν τις ιατρικές τους υπηρεσίες στους κατοίκους της επαρχίας Σελίνου, παρά τις δυσμενείς και αντίξοες συνθήκες που επικρατούσαν το πρώτο μισό του 20οθ αιώνα.

   Προς αποφυγή παρεξηγήσεων, διευκρινίζω ότι στην εργασία μου αυτή δε γίνεται καμιά αναφορά στους συναδέλφους μου γιατρούς, που γεννήθηκαν στο Σέλινο αυτή τη χρονική περίοδο, αλλά εργάστηκαν σε άλλα διαμερίσματα της χώρας. Φρόντισα να καταχωρίσω σ’ αυτό το κεφάλαιο όσα βιογραφικά στοιχεία ανακάλυψα κατά τη διάρκεια της μακράς, αλλά οπωσδήποτε ελλιπούς έρευνάς μου, χωρίς να υμνολογώ και να χαρίζομαι σε κανένα. Προσπάθησα να είμαι αντικειμενικός και δίκαιος στις αναφορές και κρίσεις μου. Παρά ταύτα είναι δυνατόν να διαπιστωθούν παραλείψεις και λάθη. Αυτό όμως οφείλεται, κυρίως στο ότι οι περισσότεροι των κατοίκων, που έζησαν εκείνα τα χρόνια, έχουν φύγει από τη ζωή, η μνήμη δε των επιζώντων έχει αρκετά εξασθενίσει λόγω ηλικίας. Δεν μπορώ να πω ότι με την εργασία μου αυτή το θέμα της περίθαλψης των κατοίκων της επαρχίας Σελίνου το πρώτο μισό του 20^ου αιώνα έχει εξαντληθεί. Πολλά έχει να προσθέσει στο μέλλον όποιος καταπιαστεί με αυτό το αντικείμενο.

   Στο τέλος του βιβλίου, τρίτο κεφάλαιο, έκρινα σκόπιμο να καταχωρίσω ένα κείμενο που πραγματεύεται το θέμα του Ασκληπιείου της Λισσού στην επαρχία Σελίνου. Το θέμα αυτό με απασχόλησε διεξοδικότερα κατά την εκπόνηση εργασίας μου με τίτλο «Τα Ασκληπιεία στην Αρχαία Ελλάδα (ιδιαίτερη  αναφορά στο Ασκληπιείο της Λισσού στ Ν. Χανίων)». Θα ήταν κατά τη γνώμη μου, παράλειψη, σε ένα βιβλίο που κατά κύριο λόγο έχει ως αντικείμενο την υγεία και τη περίθαλψη των κατοίκων της επαρχίας Σελίνου, να μην γινόταν αναφορά, έστω και συνοπτική, στο Ασκληπιείο (θεραπευτήριο) της Λισσού. Εξάλλου, η αναφορά αυτή έχει ως αιτία αφενός μεν την διαπίστωση ότι ακόμη και στην εποχή της επιστημονικής ιατρική διατηρούνται μέθοδοι και συνταγές της εποχής των Ασκληπιάδων και αφετέρου την καθολική παραδοχή ότι οι μνημονευόμενοι στο βιβλίο μου γιατροί – και οι εμπειρικοί και οι μαίες – ενστερνίστηκαν το ύψιστο ηθικό περιεχόμενο του ιπποκράτειου όρκου, «…Ιερή και αγνή θα κρατήσω και την επιστήμη και τη ζωή μου» και υπηρέτησαν το κάλλιστο μέρος της ανθρωπιστικής ιατρικής κάτω από οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές αντίξοες συνθήκες και στην περίοδο της ειρήνης και στους καιρούς των πολέμων.

   Τελειώνοντας, θεωρώ στοιχειώδη υποχρέωσή μου να εκφράσω τις θερμές ευχαριστίες μου σε όσους με κάθε τρόπο μου συμπαραστάθηκαν και βοήθησαν στη συγγραφή αυτού του βιβλίου, που μοναδικό σκοπό έχει τη διάσωση της ιατρικής ιστορικής μνήμης του τόπου που γεννήθηκα. Ιδιαίτερες ευχαριστίες οφείλω επίσης στο φίλο μου Γιάννη Μυριζάκη, φιλόλογο, για την ευγενή προσφορά του να επιμεληθεί την επεξεργασία του κειμένου. Ακόμη, ευχαριστώ θερμά τον πρόεδρο κ. Μιλτιάδη Καστανάκη και τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιατρικού Συλλόγου Χανίων, που δέχτηκαν να συμπεριλάβουν στις εκδόσεις του Συλλόγου το παρόν πόνημά μου.

Δρ. ΕΥΤΥΧΙΟΣ Ι. ΛΑΜΠΟΥΣΑΚΗΣ

Επίτιμος Πρόεδρος

Ιατρικού Συλλόγου Χανίων

"google ad"