Tο έθιμο της βασιλόπιτας υπάρχει σε όλο τον ελληνικό χώρο.. Της Αικατερίνης Πολυμέρου-Καμηλάκη*
Η βασιλόπιτα (κουλούρα) παρασκευαζόταν παραδοσιακά όπως και σήμερα σε όλη την Ελλάδα. Είτε έφτιαχναν χωριστά τη μαντική πίτα από τον εορταστικό άρτο είτε τα συνδύαζαν. Στη Θεσσαλία για παράδειγμα έφτιαχναν μια πίτα με φύλλα. Έβαζαν μέσα ένα κέρμα, κλήμα, τριφύλλι, καλαμπόκι, σιτάρι, φασόλι και άχυρο σύμβολα της κύριας ασχολίας των μελών της οικογένειας. Π.χ. ο αμπελουργός έβαζε μικρό κομμάτι από κλίμα, ο γεωργός σιτάρι ή άχυρο κ.λπ.
Το μεσημέρι ύστερα από το φαγητό ο πατέρας ή ο μεγαλύτερος της οικογένειας έκοβε την πίτα με τελετουργικό τρόπο. Μερίδιο είχαν όλα τα μέλη, κατά σειράν ηλικίας, καθώς και οι ξενιτεμένοι, οι φιλοξενούμενοι, το σπίτι. Σε πολλές περιοχές κόβεται πρώτο το κομμάτι του Χριστού, δεύτερο της Παναγίας τρίτο του αι Βασίλη και ακολουθούν τα μέλη της οικογένειας. Ο πατέρας γύριζε την πίτα πάνω στο τραπέζι, ώστε το τυχερό του καθενός να έρθει μπροστά του. Όταν έπαιρνε το κομμάτι του το παιδί φιλούσε το χέρι του γονέα. Το κέρμα έφερνε λεφτά, το κλήμα κρασιά, το τριφύλλι πρόβατα κ.ο.κ. Επίσης πίστευαν ότι ανάλογα με το είδος του φυτού που έβρισκε το κάθε μέλος της οικογένειας θα έπρεπε να μεριμνά ιδιαίτερα για τη συγκεκριμένη καλλιέργεια κατά την διάρκεια της νέας χρονιάς.
Η βασιλόπιτα στη Θεσσαλία, τη Μακεδονία κ.α. είναι τυρόπιττα ή κρεατόπιτα, ενώ στους πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία γλύκισμα ή γλυκό ψωμί ζυμωμένο με διάφορα μυρωδικά. Οι Σαρακατσάνοι έφτιαχναν την πίτα το πρωί της παραμονής ανακατώνοντας μέσα στο ζυμάρι γάλα, βούτυρο και μέλι ή ζάχαρη και την έτρωγαν ανήμερα του Αγίου Βασιλείου για να πάει καλά η χρονιά.
Στο αστικό πλαίσιο η πίτα είναι γλύκισμα, ενώ εμφανίζεται και το κομμάτι του φτωχού. Από τις αρχές του 20ου αιώνα η κοπή της πίτας αρχίζει να γίνεται και στα Σωματεία, τα Ιδρύματα και τους οργανισμούς καθ’ όλη τη διάρκεια του Ιανουαρίου. Σήμερα είναι πλέον μια καθιερωμένη εορταστική εκδήλωση στα πλαίσια της ελληνικής κοινωνίας.
*Διευθύντρια του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών
Όμορφες στιγμές μοιράστηκαν μικροί και μεγάλοι στην καθιερωμένη πια χριστουγεννιάτικη γιορτή για τα παιδιά της…
Η Πρωτοβουλία Αντίστασης καταγγέλλει, μέσω ανακοίνωσής της, τις "εκδικητικές απολύσεις εργαζομένων και εκλεγμένων μελών του…
Η Ένωση Αστυνομικών Υπαλλήλων Νομού Ρεθύμνης, με ανακοίνωσή της, συγχαίρει το Τμήμα Δίωξης Ναρκωτικών της…
«Καμπάνες» άνω του 1 εκατ. ευρώ επέβαλε η Επιτροπή Ανταγωνισμού. Η υπόθεση αφορά αντι-ανταγωνιστικές πρακτικές νόθευσης διαγωνισμών.…
Ανακοίνωση εξέδωσαν τα μέλη της τέως βασιλικής οικογένειας για την ανάκτηση της ιθαγένειας και την υιοθέτηση του επωνύμου “Ντε Γκρες”, στην οποία…
Αυξημένα είναι τα κρούσματα της mpox (Ευλογιάς των Πιθήκων) διεθνώς. Για το διάστημα μεταξύ Νοεμβρίου και Δεκεμβρίου τα επιβεβαιωμένα…
This website uses cookies.