Το γύρο του διαδικτύου κάνει αυτές τις ημέρες η ιστορία για το «Φάντασμα του Κιέβου», έναν Ουκρανό πιλότο μαχητικού «MiG-29» που υποτίθεται ότι κατέρριψε έξι ρωσικά αεροπλάνα και σύντομα έγινε λαϊκός ήρωας, αν και κανείς δεν γνωρίζει την πραγματική του ταυτότητα…
Η ιστορία κυκλοφόρησε κυρίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με βίντεο και φωτογραφίες που φαίνεται να δείχνουν τον πιλότο σε δράση. Τα βίντεο και οι φωτογραφίες δημοσιεύτηκαν από κατοίκους του Κιέβου, τον πρώην πρόεδρο Πέτρο Ποροσένκο, αλλά και το ουκρανικό υπουργείο Άμυνας. Η είδηση αναπαράχθηκε και από πολλά ελληνικά site.
Σε ένα από τα πιο γνωστά βίντεο, που κοινοποιήθηκε ευρέως, το «Φάντασμα του Κιέβου» κυνηγά ένα ρωσικό αεροπλάνο και στη συνέχεια το χτυπά με πύραυλο. Ακούγεται μάλιστα μια φωνή να λέει στα ουκρανικά: «Υπάρχει ένα αεροπλάνο. Υπάρχει κι ένα άλλο. Είναι έτοιμο να συντριβεί».
Στιγμιότυπο από το βίντεο που δείχνει το «χτύπημα» στο ρωσικό αεροσκάφος (πηγή φωτό: Twitter)
Στην πραγματικότητα, το βίντεο είναι ένα απόσπασμα από το βιντεοπαιχνίδι «Digital Combat Simulator World». Μάλιστα, το πρόσωπο που το ανέβασε στο youtube αναφέρει ότι «αυτό το βίντεο είναι από το DCS», κάτι που δεν εμπόδισε αρκετούς να το αναπαραγάγουν ως «πραγματικό ντοκουμέντο» της δράσης του «Φαντάσματος του Κιέβου».
Εκπρόσωπος της εταιρείας που έφτιαξε το παιχνίδι επιβεβαίωσε στο πρακτορείο ειδήσεων «Reuters» ότι το υλικό είναι πράγματι από το παιχνίδι.
Η αναπαραγωγή του fake news συνεχίστηκε και στο πλέον υψηλό επίπεδο. Ο Πέτρο Ποροσένκο, ο πρόεδρος τη Ουκρανίας από το 2014 έως το 2019, δημοσίευσε στο Twitter μια φωτογραφία ενός πιλότου με κράνος σε ένα πιλοτήριο, προσδιορίζοντας το άτομο ως το «Φάντασμα του Κιέβου». «Με τόσο δυνατούς υπερασπιστές», έγραψε, «η Ουκρανία σίγουρα θα κερδίσει!».
Η φωτό που ανέβασε ο Ποροσένκο
Στην πραγματικότητα, η φωτογραφία δημοσιεύτηκε πριν από σχεδόν τρία χρόνια από το υπουργείο Άμυνας της Ουκρανίας. Ο πιλότος της φωτογραφίας κάνει δοκιμαστική πτήση με νέο κράνος. Έτσι, ακόμα κι αν αυτός είναι στην πραγματικότητα ο μυστηριώδης πιλότος, η φωτογραφία είναι παλιά.
Στη συνέχεια εμφανίστηκε το όνομα Βλαντιμίρ Αμπντόνοφ, ως ο μυστηριώδης πιλότος, ενώ κυκλοφόρησαν και διάφορες φωτογραφίες που υποτίθεται ότι τον έδειχναν.
Φωτογραφίες που «δείχνουν» τον Αμπντόνοφ
Μερικές από τις φωτογραφίες σαφώς δεν είναι γνήσιες. Μάλιστα η …δουλειά έγινε τόσο χοντροκομμένα που ακόμη και «δυτικά» ΜΜΕ, όπως η «Deutche Welle», εξανέστησαν. Το γερμανικό δίκτυο, σε σχετικό του ρεπορτάζ, έλεγξε ορισμένες φωτογραφίες με ένα πρόγραμμα επεξεργασίας εικόνας, χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της «ανάλυσης θορύβου». O ψηφιακός θόρυβος είναι ένα πρόβλημα-παρενέργεια που εμφανίζεται με τη μορφή «χιονιών» στη φωτογραφία.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, φαίνεται ότι ο ψηφιακός θόρυβος στο κεφάλι του πιλότου, στο διακριτικό που έχει στο δεξί χέρι του και στην ουκρανική σημαία στο βάθος είναι πολύ πιο έντονος (τα λευκότερα τμήματα) από ό,τι στην υπόλοιπη φωτογραφία, κάτι που δικαιολογείται μόνο αν έχουν επικολληθεί κομμάτια από άλλες φωτογραφίες με διαφορετικό ψηφιακό θόρυβο.
Τα ίχνη της επεξεργασίας της φωτογραφίας
Σύμφωνα με την DW, η ίδια φωτογραφία εμφανίστηκε στο διαδίκτυο πριν από χρόνια, αλλά με διαφορετικό κεφάλι, διαφορετικό σήμα στο χέρι και χωρίς σημαία στο βάθος. Η εικόνα προερχόταν από τη Βασιλική Αεροπορία του Καναδά.
Με τον ίδιο τρόπο αποδεικνύεται ότι το κεφάλι έχει αντικατασταθεί στην παρακάτω φωτογραφία. Η αρχική εικόνα διανεμήθηκε από το Γενικό Επιτελείο των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας. Δείχνει τον πεσόντα πεζοναύτη Βιτάλι Σκακούν, στον οποίο απονεμήθηκε μετά θάνατον ο τίτλος «Ήρωας της Ουκρανίας» από τον Ζελένσκι, επειδή ανατίναξε μια γέφυρα για να σταματήσει την προέλαση ενός ρωσικού κομβόι αρμάτων μάχης.
Η ίδια φωτογραφία δύο φορές με δύο διαφορετικά κεφάλια
Φαίνεται ξεκάθαρα ότι το κεφάλι στα δεξιά έχει κολληθεί στην αυθεντική εικόνα. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για το πρόσωπο ενός δικηγόρου από το Μπουένος Άιρες, ο οποίος μάλιστα, όταν διαπίστωσε την λαθροχειρία, έσπευσε να διακωμωδήσει την κατάσταση, δημοσιεύοντας στο Twitter σχετική φωτογραφία από τα νιάτα του.
Εν κατακλείδι, όπως αποφαίνεται το δημοσίευμα της DW, η ύπαρξη του «Φαντάσματος του Κιέβου», του Ουκρανού πιλότου μαχητικών που κατέρριψε έξι ρωσικά αεροσκάφη, δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να επιβεβαιωθεί.
(Με πληροφορίες από «Deutche Welle», «Reuters») – Από 902.gr – Στην κεντρική φωτογραφία: Ψηφιακή απεικόνιση του «Φαντάσματος του Κιέβου»