Η πανδημία «σαρώνει» μισθούς και εισοδήματα: Στοιχεία – σοκ και κριτική του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ στα προγράμματα στήριξης της κυβέρνησης

Στοιχεία – σοκ και κριτική του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ στα προγράμματα στήριξης της κυβέρνησης

Τις δραματικές συνέπειες της πανδημίας της Covid-19, αλλά και των «φτωχών» μέτρων στήριξης των εισοδημάτων που έλαβε έως τώρα η κυβέρνηση, σκιαγραφεί με μελανά χρώματα η ετήσια έκθεση του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ για την ελληνική οικονομία, χτυπώντας άλλο ένα «καμπανάκι» για το βάθος και το εύρος του υφεσιακού κύματος που έφερε ο SARS-CoV-2.

Στην ουσία τα στοιχεία της έκθεσης επιβεβαιώνουν αυτό που μέχρι και το ΔΝΤ έχει πλειστάκις υπογραμμίσει: ότι αν δεν υπάρξει ενεργή στήριξη των εισοδημάτων και της κατανάλωσης, ένα πολύ μεγάλο μέρος της κοινωνίας θα οδηγηθεί σε πάγια φτωχοποίηση, οι εισοδηματικές ανισότητες θα διευρυνθούν κι άλλο και το νέο «κύμα» ανέργων καταδικάζεται σε μακροχρόνια έξοδο από την αγορά εργασίας.

Δραματικά στοιχεία

Δυστυχώς τα στοιχεία που περιγράφει το ΙΝΕ-ΓΣΕΕ στην έκθεση είναι δραματικά, καθώς, σύμφωνα με αυτά, το δεύτερο τρίμηνο του 2020 ο μέσος μηνιαίος μισθός μειώθηκε κατά περίπου 10% σε σχέση με το ίδιο τρίμηνο του 2019, ήτοι μειώθηκε από τα 885 ευρώ το δεύτερο τρίμηνο του 2019 σε 802 ευρώ το δεύτερο τρίμηνο του 2020.

Το ίδιο διάστημα το ποσοστό των απασχολουμένων (σ.σ.: περιλαμβάνονται και όσοι βρίσκονται σε καθεστώς αναστολής) που λάμβανε από 0 έως 200 ευρώ αυξήθηκε από 1% σε περίπου 12%. Το ποσοστό των ατόμων που λάμβανε από 400 έως 600 ευρώ μειώθηκε από 16,3% σε 12,3%, ενώ το δεύτερο τρίμηνο του 2020 το 72,9% των απασχολουμένων είχε αποδοχές λιγότερες των 1.000 ευρώ.

Επίσης, παρά την αύξηση του κατώτατου μισθού τον Φεβρουάριο του 2019 το ύψος του βρίσκεται κάτω από το όριο φτώχειας και απέχει σημαντικά από το ύψος ενός μισθού αξιοπρεπούς διαβίωσης, ενώ το ΙΝΕ-ΓΣΕΕ υπογραμμίζει ότι το 83% όσων αμείβονται με τον κατώτατο μισθό βρίσκεται κάτω από το όριο της φτώχειας με συνέπεια να μην μπορούν να καλύψουν βασικές ανάγκες, καθώς και ότι το 31% των απασχολουμένων έχει αποδοχές χαμηλότερες του κατώτατου μισθού.

Παράλληλα εκτιμάται ότι μεταξύ Μαρτίου και Ιουνίου 2020 η έξοδος από το εργατικό δυναμικό κυμάνθηκε μεταξύ 100.000 και 180.000 ατόμων σε σχέση με τους αντίστοιχους μήνες του 2019. Ο μεγαλύτερος όγκος αυτών των ατόμων αφορά εργαζομένους που βρίσκονται σε αναστολή εργασίας για διάστημα μεγαλύτερο των τριών μηνών και λαμβάνουν εισόδημα λιγότερο από το 50% του μισθού τους, για τους οποίους ο κίνδυνος φτωχοποίησης είναι ιδιαίτερα υψηλός.

Βουλιάζουν νοικοκυριά και δείκτες

Το Ινστιτούτο, παράλληλα, υπογραμμίζει την απώλεια εισοδημάτων των νοικοκυριών, σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι «τα νοικοκυριά, που ουσιαστικά στηρίζουν την οικονομική δραστηριότητα, καθώς διατηρούν σημαντικό έλλειμμα στο ισοζύγιό τους, βρίσκονται σε δεινή χρηματοοικονομική θέση, με σημαντικές επιπτώσεις στις καταναλωτικές και χρηματοοικονομικές αποφάσεις τους.

Ενδεικτικό είναι ότι το δεύτερο τρίμηνο του 2020 η ιδιωτική κατανάλωση ήταν ίση με 28,8 δισ. ευρώ όταν το αντίστοιχο τρίμηνο του 2019 ήταν ίση με 32,6 δισ. ευρώ. Η διαχείριση της πανδημικής κρίσης με παρεμβάσεις που μειώνουν την απασχόληση και τις αμοιβές αναμένεται να επιδεινώσει περαιτέρω την ήδη εύθραυστη κατάσταση και το βιοτικό επίπεδο των νοικοκυριών».

Υπογραμμίζεται δε ότι «βραχυμεσοπρόθεσμα κλειδί για την επιστροφή της οικονομίας στη μεγέθυνση είναι η ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών. Αυτό προϋποθέτει στήριξη της απασχόλησης και των μισθών και μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης.

Ωστόσο οι τρέχουσες παρεμβάσεις οικονομικής πολιτικής δεν δημιουργούν προϋποθέσεις στήριξης της απασχόλησης και των μισθών, αλλά το αντίθετο. Η δραματική μείωση της απασχόλησης και η σημαντική περικοπή των αμοιβών έχουν οδηγήσει σε συρρίκνωση του διαθέσιμου εισοδήματος πολλών νοικοκυριών. Η εκτίμησή μας είναι ότι αυτή η εξέλιξη αναχαιτίζει την έξοδο της οικονομίας από την ύφεση».

ΙΝΕ-ΓΣΕΕ όπως… ΔΝΤ

Τα όσα αναφέρει η έκθεση του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, ιδίως δε ως προς την ανάγκη στήριξης των εισοδημάτων, δεν διαφέρουν και πολύ από τα όσα ανέφερε πριν από μερικές ημέρες η Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, γενική διευθύντρια του ΔΝΤ, η οποία προειδοποίησε ότι η διακοπή των δημόσιων δαπανών που έχουν ως στόχο τον περιορισμό της πανδημίας της Covid-19 και την άμβλυνση του οικονομικού αντίκτυπού της μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία.

Η Γκεοργκίεβα, η οποία σχεδόν από την αρχή της κρίσης του κορωνοϊού καλεί τις κυβερνήσεις να ξοδέψουν προκειμένου να κρατήσουν «ζωντανή» τη ζήτηση και τα εισοδήματα, είχε σημειώσει με πολύ ξεκάθαρο τρόπο ότι «ύστερα από εννιά μήνες με την πανδημία, δυσκολευόμαστε ακόμη με τα αρνητικά μίας κρίσης που έχει πάρει περισσότερο από ένα εκατομμύριο ζωές και έχει αντιστρέψει την πορεία της οικονομίας προκαλώντας πολύ υψηλότερη ανεργία, αύξηση της φτώχειας και τον κίνδυνο μίας “χαμένης γενιάς” στις χώρες χαμηλού εισοδήματος».

Το Ταμείο σε έκθεσή του υπογραμμίζει χωρίς περιστροφές ότι οι πολιτικοί στην Ευρώπη πρέπει να κάνουν ό,τι χρειαστεί για να περιορίσουν την πανδημία και την οικονομική ζημιά, τονίζοντας ότι τα προγράμματα στήριξης δεν πρέπει να διακοπούν, αλλά να κατευθυνθούν προς την υποστήριξη των εργαζομένων, συμπεριλαμβανομένων και των προγραμμάτων επανεκπαίδευσης και καλώντας τους πολιτικούς να αποφύγουν να επαναλάβουν τα λάθη που έκαναν με τη χρηματοπιστωτική κρίση.

«Δύσκολο τρίμηνο» κατά Μητσοτάκη

Στο πλαίσιο αυτό εντύπωση προκάλεσε μια αποστροφή του λόγου του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη κατά το τελευταίο μήνυμά του προς τους πολίτες, όταν και ανέφερε ότι «η κυβέρνηση θα συνεχίσει, ασφαλώς, να στηρίζει επιχειρήσεις και εργαζόμενους που δοκιμάζονται από την υγειονομική κρίση. […] Όμως, το οπλοστάσιό μας δεν είναι ανεξάντλητο. Και η εθνική οικονομία πρέπει να συνεχίσει να λειτουργεί για να τροφοδοτεί την κοινωνία, αλλά και την Υγεία», προσθέτοντας μάλιστα ότι «έχουμε μπροστά μας ένα δύσκολο τρίμηνο».

Η φράση αυτή προκάλεσε προβληματισμό, καθώς η αντιπολίτευση – και, κυρίως, ο ΣΥΡΙΖΑ – κατηγορεί την κυβέρνηση ότι δεν αξιοποιεί όλες τις δυνατότητες που έχει ώστε να ενισχύσει ενεργά τα εισοδήματα, για να αποτραπούν η εμβάθυνση των συνεπειών της κρίσης από την πανδημία και η φτωχοποίηση μεγάλων τμημάτων της κοινωνίας.

Επιπλέον ο ΣΥΡΙΖΑ είχε πιέσει για εμπροσθοβαρές πρόγραμμα στήριξης, ύψους περίπου 13 δισ. ευρώ, ενώ καταλογίζει στην κυβέρνηση ότι το πρόγραμμά της ήταν πολύ μικρότερο απ’ όσο η ίδια λέει.