Η σιωπή των χαπιών

Γράφει ο Ευάγγελος Πάλλας
Δημοσιογράφος

Φαρμακευτικές εταιρείες φιλτράρουν τις έραινες για την αποτελεσματικότητα των αντικαταθλιπτικών φαρμάκων και φροντίζουν να δημοσιεύονται μόνο οι ευνοϊκές γι’ αυτά.
Οι κατασκευαστές αντικαταθλιπτικών αποφεύγουν τη δημοσίευση μελετών που αμφισβητούν την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων τους, σύμφωνα με επιστημονική μελέτη που δημοσιεύθηκε πριν από μερικές εβδομάδες στη «New England Journal of Medicine». Η μελέτη βασίστηκε σε 74 πειράματα με 12 αντικαταθλιπτικά (ανάμεσα τους το Prozac της Eli Lilly, το Zoloft της Pfizer και το Effexor της Wyeth), που έγιναν σε 12.564 ασθενείς. Από τα 38 πειράματα που ο αμερικανικός οργανισμός φαρμάκων (FDA) έχει χαρακτηρίσει ως ευνοϊκά για την αποτελεσματικότητα των αντικαταθλιπτικών, τα 37 δημοσιεύθηκαν σε κάποια επιστημονική έκδοση απ’ αυτές που παρακολουθούν οι γιατροί ώστε να ενημερώνονται για τα νέα φάρμακα. Αντίθετα, από τα 36 πειράματα που ο FDA έκρινε ως αρνητικά, μόνο τα 14 έχουν δημοσιευθεί! Για τα 11 μάλιστα απ’ αυτά έγινε κατορθωτό, με μαγικό τρόπο, να παρακαμφθεί η ετυμηγορία του FDA και να παρουσιαστούν στις ιατρικές επιθεωρήσεις ως… θετικά! Έτσι, ενώ στην πραγματικότητα το ποσοστό των πειραμάτων που απέδιδαν θετική εικόνα για τα αντικαταθλιπτικά ήταν μόλις 51%, με βάση τα στοιχεία που είχαν στη διάθεση τους γιατροί και ασθενείς, το ποσοστό αυτό σκαρφάλωνε στο 94%!
Σύμφωνα με άρθρο των «New York Times», στα πειράματα που δημοσιεύθηκαν, το 60 % των ατόμων που πήραν τα φάρμακα ανέφεραν σημαντική ανακούφιση από την κατάθλιψη, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό των ασθενών που έπαιρναν χάπια placebo (ψεύτικα) ήταν 40%. Όταν όμως στον υπολογισμό συμπεριλήφθηκαν και τα αδημοσίευτα πειράματα, το πλεονέκτημα των αντικαταθλιπτικών μειώθηκε αισθητά: η διαφορά τους από τα placebo ήταν πλέον μικρή – μέχρι και 69% μικρότερη από εκείνη που είχε προηγουμένως εξαχθεί. Ο δρ Τζέφρι Μ. Ντρέιζεν, αρχισυντάκτης της «New England Journal of Medicine», επισημαίνει ότι η επιλεκτική δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων υποβαθμίζει τον ρόλο των γιατρών (που δεν έχουν έτσι σαφή εικόνα για την αποτελεσματικότητα των χαπιών που συνταγογραφούν), βλάπτει τη θεραπεία των ασθενών (που απογοητεύονται όταν τα αντικαταθλιπτικά δεν λειτουργούν), αλλά επίσης αναιρεί την προσφορά των ασθενών-πειραματόζωων, που βλέπουν το ρίσκο και την ταλαιπωρία τους να θυσιάζονται τελικά υπέρ του κέρδους των φαρμακευτικών εταιρειών!
Οι αρμόδιοι του ψυχιατρικού τμήματος του FDA παραδέχονται ότι γνώριζαν ήδη τα όσα αποκάλυψε η νέα μελέτη. «Χρόνια παλεύουμε μ’ αυτό το θέμα», δήλωσαν στους «Times». Οι εκπρόσωποι των εταιρειών, από την πλευρά τους, επισημαίνουν ότι τα στοιχεία της έρευνας προέρχονται από το… μακρινό 2004 κι ότι από τότε, η κυβέρνηση και οι εταιρείες έχουν καταρρίψει τον μύθο ότι οι φαρμακευτικές έχουν άπλυτα να κρύψουν.
Τα αντικαταθλιπτικά δεν είναι τα μόνα σκευάσματα που γίνονται αντικείμενο λαθροχειρίας. Η πριμοδότηση των ευνοϊκών ερευνών εφαρμόζεται για φάρμακα από όλο το φάσμα της βιομηχανίας. To Global έχει ήδη δημοσιεύσει ειδήσεις για εταιρείες όπως η Merck, η Schering-Plough (σκευάσματα Vytorin και Zetia κατά  της χοληστερίνης) και η Eli –Lilly (σκεύασμα Zyprexa για τη σχιζοφρένεια), οι οποίες έχουν αποκρύψει επίσης τα αποτελέσματα ερευνών που θα χάλαγαν το προφίλ τους.

ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΑΝ ΤΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ
«Τις τελευταίες μέρες έχουμε δηλητηριάσει περισσότερα από 250 μπουκάλια της αλοιφής Savlon, προϊόντος της εταιρείας Novartis. Οι καταναλωτές που θα αναγκαστούν να περάσουν μερικά βράδια στο νοσοκομείο, θα καταλάβουν τι περνούν τα ζώα στα εργαστήρια δοκιμών».
Οικολογική τρομοκρατία: σχετικά άγνωστος σε μας όρος, που έχει παίξει όμως αρκετές φορές στα διεθνή Μέσα. Τελευταίο κρούσμα, η ανακοίνωση της οικολογικής ακτιβιστικής οργάνωσης Animal Rights Militia (ARM) ότι δηλητηρίασε στην Αγγλία περίπου 25ο σωληνάρια της αντισηπτικής αλοιφής Savlon της εταιρείας Novartis, που χορηγείται ευρέως χωρίς συνταγή σε παιδιά. Σύμφωνα με την ίδια ανακοίνωση, δηλητηρίασαν επίσης στη Γαλλία 85 μπουκάλια υγρού καθα¬ρισμού φακών επαφής Solo Care Aqua, της ίδιας εταιρείας, τρυπώντας τις πλαστικές φιάλες με σύριγγα και διαχέοντας μέσα τους οξείδιο του υδρογόνου, δηλαδή ένα κοινό λευκαντικό. Ο λόγος; Οι δοκιμές που διενεργούνται σε ζώα από το εργαστήριο Huntigdon Life Sciences, συνεργάτη της Novartis.
Η ανακοίνωση δημοσιεύθηκε στο τεύχος Σεπτεμβρίου του οικολογικού περιοδικού «Bite Back». «To μήνυμα είναι ξεκάθαρο και αδια¬πραγμάτευτο. Πρέπει να σταματήσεις να σκοτώνεις ζώα μέσα στο Huntigdon Life Sciences, αλλιώς αυτό θα αποτελέσει μόνο την αρχή της καμπάνιας μας» ρίχνει το μπα¬λάκι στον πρόεδρο της Novartis Daniel Masella.
Η εταιρεία αναγκάστηκε να αντιδρά¬σει άμεσα, αποσύροντας χιλιάδες σωληνάρια Savlon στην Αγγλία και μπουκάλια Solo Care στη Γαλλία. Ταυτοχρόνως, ενημέρωσε την αστυνομία και στις δύο χώρες. «Πρόκειται για μέρος μιας πολύχρονης προσπάθειας εξτρεμιστικών οργανώσεων για τα δικαιώματα των ζώων, που πλήττει τόσο εμάς όσο και τους καταναλωτές μας» δήλωσε εκπρόσωπος της.
Η ακραία τακτική που ακολουθεί η ARM δεν αγκαλιάστηκε ακριβώς από το σύνολο της κοινότητας των οικολόγων. Το επιχείρημα είναι ότι ενέργειες που πιθανώς θέτουν σε κίνδυνο το καταναλωτικό κοινό στην περίπτωση του Savlon παιδιά αφενός στρέφει την κοινή γνώμη εναντίον των ίδιων των οικολογικών οργανώσεων και αφετέρου δίνει πάτημα σε εταιρείες όπως η Novartis να εμφανιστούν στη θέση του θύματος, βάζοντας σε δεύτερη μοίρα τις αμαρτίες τους. Πάντως, δεν υπάρχουν ενδείξεις αν πρόκειται για φάρσα ή για γνήσιο σαμποτάζ.
Η καμπάνια της ARM έχει πίσω της μεγάλη ιστορία: παρόμοιες ενέργειες εναντίον προϊόντων για τα οποία υπάρχουν υπόνοιες ότι δοκιμάζονται σε ζώα έχουν σημειωθεί από τη δεκαετία του ‘80, με πιο γνωστή τη μόλυνση των γνωστών σοκολατοειδών Mars. Αιτία ήταν τα πειράματα που πραγματοποιούσε η εταιρεία σε ζώα, για να δει τα αποτελέσματα της κατανάλωσης του προϊόντος στα δόντια. Λίγες εβδομάδες μετά την ανακοίνωση, η οργάνωση δήλωσε πως επρόκειτο για φάρσα, που είχε κάνει όμως τη δουλειά της: είχε κοστίσει στη Mars χιλιάδες δολάρια για την απόσυρση των προϊόντων της από τα ράφια. Επιπλέον, με τον φόβο ότι την επόμενη φορά ίσως να μην πρόκειται πλέον για φάρσα, εξανάγκασε την εταιρεία να πάψει τις δοκιμές σε ζώα.

DNA: ΜΕ ΚΟΛΠΟ ΣΕ ΛΑΘΟΣ ΧΕΡΙΑ
Τα δεδομένα 4.200.000 βρετανών έχουν κατά καιρούς παραχωρηθεί σε ιδιωτικές εταιρείες.
Σύμφωνα με την Daily Telegraph, από το 2004 μέχρι σήμερα, η κυβέρνηση έχει δώσει 5 φορές την έγκριση της σε ιδιωτικές εταιρείες να επεξεργαστούν τη βάση δεδομένων του DNA όλων των – προσωρινά έστω – συλληφθέντων βρετανών.
Η Βρετανία διαθέτει τη μεγαλύτερη βάση DNA στο κόσμο, η οποία κάθε μήνα εμπλουτίζεται με 30.000 νέα δείγματα. Τα στοιχεία αυτά δεν καταστρέφονται. Η κυβέρνηση απέσπασε αυτό το δικαίωμα σταδιακά, με διαδοχικούς νόμους. Ενώ αρχικά μπορούσε να κρατάει μόνο το DNA όσων καταδικάζονταν, από το 2003 διατηρεί τα DNA όλων των συλληφθέντων, ανεξαρτήτως αν τελικά τους απαγγελθούν κατηγορίες. Η βάση ξεκίνησε το 1995 και καλύπτει σήμερα το 5.8% του πληθυσμού της χώρας. To 2006 περιελάμβανε τα DNA 585.000 εφήβων ηλικίας κάτω των 16 ετών! Σήμερα, υπολογίζεται ότι το νούμερο αυτό έχει ξεπεράσει το εκατομμύριο. Τα ευαίσθητα αυτά δεδομένα έχουν φτά¬σει και στα χέρια ιδιωτικών εταιρειών. Από το 1999 έχουν υποβληθεί συνολικά 45 αιτήσεις για πρόσβαση στη βάση, 25 από τις οποίες ικανοποιήθηκαν. Οι περισσότερες ήταν από την Ιατροδικαστική Υπηρεσία, δύο όμως προέρχονταν από ιδιωτικές εταιρείες.
Η πρώτη έγινε από την εταιρεία Orchid Cellmark, εταιρεία ελέγχου DNA που πραγματοποιεί ελέγχους πατρότητας, απιστίας (αίμα και σωματικά υγρά για να εντοπιστεί αν έχουν πραγματοποιηθεί εξωσυζυγικές σχέσεις) και διάφορα βιομετρικά τεστ. Η δεύτερη εταιρεία είναι η LGC, η οποία πραγματοποιεί φαρμακευτικές και βιοτεχνολογικές έρευνες για λογαριασμό τρίτων, ενώ πειραματίζεται επίσης με τη δημιουργία εξατομικευμένων φαρμάκων με βάση το DNA του κάθε ασθενούς.
Οι δύο εταιρείες απέκτησαν το 2007 πρόσβαση στη βάση, προκειμένου να κατασκευάσουν ένα σύστημα που θα εντόπιζε τους συγγενείς υπόπτων! Τον Νοέμβριο του ίδιου χρόνου, η Orchid Cellmark παρέδωσε τα δεδομένα και σε άλλη εταιρεία, που κατασκεύαζε ένα αυτόματο σύστημα ανάλυσης DNA. Το άλλοθι των εταιρειών είναι ότι συνεργάζονται σε διάφορα έργα με τη βρετανική αστυνομία και επιπλέον ότι η πρόσβαση τους περιορίζεται σε ανώνυμα DNA. Μία απόφαση που αναμένεται να βγει αυτόν τον μήνα, ενδέχεται ν’ αλλάξει ριζικά το τοπίο. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα TimesOnline, ο Μάικλ Μάρπερ και ένας ανήλικος με το κωδικό όνομα «S» έχουν καταφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, ζητώντας να καταστραφούν από τις βρετανικές αρχές τα δεδομένα των DNA τους. Ο Μάρπερ είχε κατηγορηθεί ότι επιτέθηκε στη σύντροφο του, αλλά όταν το ζευγάρι επανασυνδέθηκε οι κατηγορίες αποσύρθηκαν. Ο ανήλι¬κος είχε συλληφθεί με την υποψία ότι λήστεψε ένα μαγαζί, αλλά ουδέποτε του απαγγέλθηκαν κατηγορίες.
Αν η απόφαση δικαιώσει τους δύο ενάγοντες, η βρετανική αστυνομία θα υποχρεωθεί να διαγράψει σημαντικό αριθμό δεδομένων, ενώ θα τροποποιηθεί και η σχετική νομοθεσία.