Η Exxon Mobil βάζει στο στόχαστρο τα κοιτάσματα της Κρήτης

Του Χάρη Φλουδόπουλου | Η μεγαλύτερη εταιρεία πετρελαίου στον κόσμο, ένας οικονομικός γίγαντας τα μεγέθη του οποίου προκαλούν δέος, βάζει στο στόχαστρό του τα πιθανά κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου της Κρήτης. Ο λόγος για την αμερικανική ExxonMobil, που όπως αποκάλυψε η εφημερίδα Κεφάλαιο είναι η τρίτη εταιρεία που αγόρασε το σεισμικό πακέτο των δεδομένων της PGS, αξίας άνω των 5 εκατομμυρίων δολαρίων.

Έχουν προηγηθεί η γαλλική Total αλλά και ο όμιλος των Ελληνικών Πετρελαίων, οι οποίοι είχαν προαγοράσει τα πακέτα ήδη από πέρυσι. Όμως η απόκτηση των πακέτων από το παγκόσμιο νούμερο ένα του κλάδου πετρελαίου και φυσικού αερίου, διαφέρει καθώς έγινε μετά τη δημοσιοποίηση μεμονωμένων στοιχείων από τις μελέτες που διενέργησε η νορβηγική εταιρεία PGS. Δηλαδή οι ειδικοί γεωλόγοι και γεωφυσικοί της Exxon αφού αξιολόγησαν τα δεδομένα που δημοσιοποιήθηκαν στα πετρελαϊκά συνέδρια που έγιναν τους προηγούμενους μήνες στην Αθήνα, το Λονδίνο και το Χιούστον, αποφάσισαν να δώσουν το πράσινο φως και να αγοραστεί το συνολικό πακέτο των ερευνών. Υπογραμμίζεται ότι η αγορά των δεδομένων αποτελεί προϋπόθεση για να συμμετάσχει μια εταιρεία στον ελληνικό γύρο παραχωρήσεων που αναμένεται να ξεκινήσει και τυπικά τις αμέσως επόμενες ημέρες. 

Κυβερνητικά στελέχη έχουν ήδη προϊδεάσει για τη σημασία αλλά και τις υψηλές προσδοκίες ενόψει του νέου γύρου παραχωρήσεων, αφήνοντας να εννοηθεί ότι τουλάχιστον 3 μεγάλες εταιρείες πετρελαίου (oilmajors) ενδιαφέρονται να επενδύσουν στον τομέα της έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων. 

Η ExxonMobil εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα τον περασμένο Σεπτέμβριο όταν συμμετείχαν εκπρόσωποί της στο συνέδριο EuropeanOil&Gas ενώ στη συνέχεια στελέχη της παρέστησαν στην επίσημη παρουσίαση που έγινε την Άνοιξη στο Λονδίνο. Στο τελευταίο συνέδριο που ολοκληρώθηκε χθες στην Αθήνα, η αμερικανική εταιρεία εκπροσωπήθηκε από τον διευθυντή του τμήματος ανάλυσης υδρογονανθράκων και τον εμπορικό διευθυντή από τα γραφεία της πολυεθνικής στο Λονδίνο. Υπογραμμίζεται ότι η ExxonMobil αυτή τη στιγμή δεν έχει παρουσία στον τομέα παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου εντός της Ευρωπαϊκή Ένωσης. 

Όπως εξηγούν στο «Κ» πηγές της αγοράς στο στόχαστρο της αμερικανικής εταιρείας, όπως συμβαίνει και με όλους τις υπόλοιπους ομίλους που ανήκουν στο κλειστό club των oilmajors, μπαίνουν πιθανά κοιτάσματα μεγάλου μεγέθους, που ξεκινούν τουλάχιστον από τα 500 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου. 

Μνηστήρες 

Προ ημερών έγινε γνωστό ότι ο πρωθυπουργός Α. Σαμαράς συναντήθηκε στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν με τον επικεφαλής της BP BobDudley, ο οποίος και μετέφερε το ενδιαφέρον για τους ελληνικούς διαγωνισμούς. Η BP είναι η δεύτερη μεγάλη εταιρεία που φέρεται να παρακολουθεί τον ελληνικό γύρο και μαζί με την Total συμπληρώνει την τριάδα των «μεγάλων». Πληροφορίες αναφέρουν ότι μεταξύ των σοβαρών εταιρειών που έχουν εκδηλώσει αρχικό ενδιαφέρον για τον ελληνικό γύρο περιλαμβάνονται επίσης δύο σημαντικές αμερικανικές εισηγμένες με έδρα το Τέξας η AnadarkoOil (τζίρος 13,9 δις δολάρια, πάγια 51,9 δις και δραστηριότητα σε Αφρική, Κίνα, Ασία, ΗΠΑ) και η MarathonOil (τζίρος 14,9 δις, πάγια 35,62 δις και δραστηριότητα σε ΗΠΑ, Ευρώπη, Αφρική και Ασία).
 
Σύμφωνα με πηγές της αγοράς, το ζητούμενο πλέον είναι να πειστούν οι εταιρείες αυτές να συμμετάσχουν στο μεγάλο ελληνικό γύρο παραχωρήσεων, όπου θυμίζουμε θα εκμισθωθούν συνολικά 20 θαλάσσια οικόπεδα στο Ιόνιο και νοτίως της Κρήτης. Πέρα από τις ξένες εταιρείες, δεδομένο θα πρέπει να θεωρείται το ενδιαφέρον και από δύο ελληνικές εταιρείες την EnergeanOil&Gas και τα Ελληνικά Πετρέλαια. 

Όπως επισημαίνουν ειδικοί της αγοράς πετρελαίου, πετρελαϊκές εταιρείες που ανήκουν στη μεγάλη κατηγορία των oilmajors, μέχρι πριν λίγα χρόνια πολύ δύσκολα θα μπορούσαν να δώσουν το παρόν σε έναν ελληνικό γύρο παραχωρήσεων, υπό την έννοια ότι η χώρα μας από πετρελαϊκής άποψης είναι πρακτικά μια ανεξερεύνητη περιοχή. Και αυτό διότι οι μεγάλες εταιρείες απέφευγαν να διαθέσουν σημαντικά κεφάλαια σε περιοχές “frontier”και επικεντρώνονταν στην αξιοποίηση του δυναμικού που ήδη διέθεταν ή σε «ώριμα» νέα πεδία. Ωστόσο από το 2010, οι oilmajors άρχισαν να αυξάνουν τα επενδυτικά τους budget για τον τομέα της νέας έρευνας, υπό το φόβο ότι μπορεί να απωλέσουν σημαντικές νέες ευκαιρίες. 

Ένας… «Λεβιάθαν» στο Λιβυκό πέλαγος 

Στελέχη του Δημοσίου, που είναι επιφορτισμένα με το επίπονο έργο της εποπτείας των διαδικασιών για την αξιοποίηση των πιθανών αποθεμάτων υδρογονανθράκων, αναφέρουν στο «Κ» ότι παρά τις επικρίσεις που διατυπώθηκαν από κάποιες πλευρές για την ποιότητα των σεισμικών καταγραφών στην Κρήτη, η πραγματικότητα είναι ότι η PGS έχει κάνει εξαιρετική δουλειά και οι εταιρείες μπορούν να δουν με ακρίβεια εάν υπάρχει προοπτική για να επενδύσουν περισσότερο. 

Σύμφωνα με ανεξάρτητες πηγές, οι νορβηγοί της PGS εξηγούν στις μελέτες τους ότι η περιοχή νοτίως της Κρήτης εμφανίζει παρεμφερή γεωλογία με τη λεκάνη της Λεβαντίνης, δηλαδή μια περιοχή που περιέχει 3,5 τρις κυβικά φυσικού αερίου και 2 δις βαρέλια πετρελαίου. Σε δημόσιες παρουσιάσεις που έχουν γίνει σε συνέδρια από την PGS, αναφέρεται ότι τα δεδομένα από τις έρευνες δείχνουν ποικιλία τύπων λεκανών, την ύπαρξη ενεργών συστημάτων υδρογονανθράκων, ανακαλύψεις και ευρήματα, και δομικές παγίδες (traps) που αποτελούν προϋπόθεση για την ύπαρξη κοιτασμάτων. 

«Υπάρχουν γεωλογικά και γεωχημικά στοιχεία που δείχνουν ότι νότια της Κρήτης υπάρχουν υδρογονάνθρακες», αναφέρει στο «Κ» ο ομότιμος καθηγητής του Πολυτεχνείου της Κρήτης Αντώνης Φώσκολος, που τα τελευταία χρόνια είχε επικριθεί για τις αισιόδοξες απόψεις που είχε διατυπώσει για τα κοιτάσματα της Κρήτης. Όσο προχωρούν οι έρευνες πάντως, εκείνος που επιβεβαιώνεται είναι ο κ. Φώσκολος και όχι οι επικριτές του. 

Σε κάθε περίπτωση για την περιοχή της Κρήτης, φαίνεται ότι κοινή είναι η διαπίστωση πως για να προχωρήσει η έρευνα και εκμετάλλευση θα χρειαστούν τεράστια επενδυτικά κεφάλαια. Σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις για να γίνει γεώτρηση σε αυτά τα βάθη, το κόστος ξεπερνά τα 100 εκατ. δολάρια. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι για να ερευνηθεί η Κρήτη, είναι εκ των ων ουκ άνευ η παρουσία μιας μεγάλης πετρελαϊκής εταιρείας, η οποία θα μπορεί να χρηματοδοτήσει ένα τόσο σοβαρό εγχείρημα. 

Πάντως το momentum για την Κρήτη είναι ιδανικό, αφού ως γνωστόν έχει ήδη αποδειχθεί η ύπαρξη ενεργού συστήματος υδρογονανθράκων στην ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, με τις αποκαλύψεις μεταξύ άλλων στο κοίτασμα Λεβιάθαν του Ισραήλ και το οικόπεδο 12 της Κύπρου. 

Ο ελληνικός γύρος παραχωρήσεων ξεκινά επίσημα εντός του επόμενου 10ημέρου, με τη δημοσίευση της προκήρυξης στην εφημερίδα της ΕΕ. Οι ενδιαφερόμενες εταιρείες έχουν χρονικό περιθώριο 6 μηνών για να αξιολογήσουν τα δεδομένα και να καταθέσουν προσφορές, μέχρι τον Απρίλιο του 2015. Θα ακολουθήσει ένα τρίμηνο για την αξιολόγηση και ένα ακόμη τρίμηνο για τις διαπραγματεύσεις υπογραφής των συμβάσεων, που αναμένονται εκτός απροόπτου τον Οκτώβριο του 2015. 

Το … δισέγγονο του J.D. Rockefeller 

Το 2013 ήταν μια κακή χρονιά για την ExxonMobil, την εταιρεία που δηλώνει ότι στα κεντρικά της γραφεία ζει ο τομέας της ενέργειας. Τα συνολικά έσοδα της εταιρείας έφτασαν μόλις τα 32,6 δις δολάρια, αισθητά μειωμένα από τα 44,9 δις δολάρια του 2012. Ωστόσο οι μέτοχοί της είχαν κάθε λόγο να αισθάνονται ευχαριστημένοι αφού μαζί με τα μερίσματα και τις επαναγορές μετοχών έλαβαν συνολικά 25,9 δις δολάρια. 

Εάν αυτά τα νούμερα θυμίζουν μάλλον τον προϋπολογισμό ενός κράτους και όχι μιας πολυεθνικής, αυτό δεν είναι τυχαίο. Η ExxonMobil άλλωστε είναι η μεγαλύτερη ιδιωτική εταιρεία στον τομέα της ενέργειας παράγοντας περίπου το 3% του πετρελαίου παγκοσμίως. Από την εταιρεία προέρχεται το 2% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας σε όλο τον κόσμο. Υπό τον έλεγχο της έχει 37.661 γεωτρήσεις, εκ των οποίων 31.823 είναι παραγωγικές. 

Και μπορεί ως όμιλος στην παρούσα του μορφή να δημιουργήθηκε στις 30 Νοεμβρίου του 1999 με την ιστορική συγχώνευση των εταιρειών Exxon και Mobil, ωστόσο η ιστορία της ξεκινά από το 19ο αιώνα αφού αποτελεί τον φυσικό διάδοχο της πάλαι ποτέ κραταιάς Standard Oil του μυθικού αμερικανού μεγιστάνα J.D. Rockefeller. 

Σήμερα η εταιρεία έχει παρουσία στις ΗΠΑ, τον Καναδά, τη Νότια Αμερική, την Ευρώπη, την Αφρική, την Ασία και την Αυστραλία/ Ωκεανία, ενώ ορισμένα από τα πιο γνωστά νέα project της στον τομέα της έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων αφορούν στη Μαύρη Θάλασσα, το Ιρακινό Κουρδιστάν, την Αρκτική Ρωσία, την Αφρική όπου εκτός από τις χώρες που ήδη δραστηριοποιείται (Νιγηρία, Αγκόλα, Κονγκό, Τανζανία, Μαγαδασκάρη) έκανε νέες εισόδους σε Λιβερία, Γκαμπόν και Νότια Αφρική. 

Τα συνολικά αποδεδειγμένα αποθέματα που έχει υπό τον έλεγχό της η εταιρεία φτάνουν τα 25,2 δις ισοδύναμα βαρέλια πετρελαίου, ενώ επί 20 συνεχόμενα χρόνια αντικαθιστά το 100% των πόρων της. Το 2013 το ποσοστό υποκατάστασης έφτασε το 103% (76% υγρά καύσιμα). Σημειώνεται ότι η υποκατάσταση αποθεμάτων που καταναλώθηκαν αποτελεί το νούμερο ένα πρόβλημα για τις μεγάλες πετρελαϊκές. 

*Αναδημοσίευση από την εφημερίδα «Κεφάλαιο» της 4ης Οκτωβρίου