Στο πλαίσιο του «HorizonEurope», του βασικού χρηματοδοτικού προγράμματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για την έρευνα και την καινοτομία, ξεκίνησε το νέο ερευνητικό έργο Cure4Aqua που στοχεύει στην ενίσχυση της υδατοκαλλιέργειας της ΕΕ μέσω της βελτίωσης της υγείας και της ευζωίας των ιχθύων και στο οποίο συμμετέχει το ΙΘΑΒΒΥΚ.
Ερευνητές από 16 χώρες ενώνουν τις δυνάμεις τους για να προσφέρουν καινοτόμες λύσεις που στοχεύουν στη βελτιστοποίηση των διαδικασιών παραγωγής ψαριών, με γνώμονα την υγεία και την ευζωία των καλλιεργούμενων ειδών αλλά και την προστασία του περιβάλλοντος και του καταναλωτή.
Το έργο Cure4Aqua (https://cordis.europa.eu/project/id/101084204), διάρκειας 4,5 ετών, χρηματοδοτήθηκε με 4,8 εκατομμύρια Ευρώ από το Πρόγραμμα-Πλαίσιο «HorizonEurope» της ΕΕ. Το έργο θα διερευνήσει καινοτόμες προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση των ασθενειών των καλλιεργούμενων ιχθύων μέσω της πρόληψης και της εφαρμογής νέων τεχνολογιών έγκαιρης ανίχνευσης ασθενειών, ενώ παράλληλα θα υποστηρίξει την ανάπτυξη εναλλακτικών θεραπειών που θα αντικαταστήσουν τα φαρμακευτικά προϊόντα.
Τσιπούρες σε ιχθυοκλωβό εκτροφής
Οι εκτρεφόμενοι υδρόβιοι οργανισμοί αποτελούν σημαντική τροφή για τον άνθρωπο, με χαμηλό αποτύπωμα άνθρακα. Η βιωσιμότητα του κλάδου της υδατοκαλλιέργειας εξαρτάται από τον έλεγχο των παθογόνων μικροοργανισμών και τη διατήρηση καλού επιπέδου ευζωίας των εκτρεφόμενων οργανισμών. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για την Ευρώπη, όπου υπάρχει μεγάλη ποικιλία εκτρεφόμενων ειδών και συστημάτων παραγωγής, γεγονός που δυσχεραίνει την εφαρμογή ενός ενιαίου συστήματος ορθών πρακτικών εκτροφής.
Το Cure4Aqua φέρνει σε επαφή κορυφαίους επιστήμονες από διαφορετικούς επιστημονικούς τομείς για να αναλάβουν διάφορες βασικές δράσεις:
- Ανάπτυξη αποδοτικών εμβολίων για την πρόληψη ασθενειών στα εκτρεφόμενα ψάρια.
- Εφαρμογή προγραμμάτων γενετικής επιλογής για τη βελτίωση της διαχείρισης του στρες και των ασθενειών.
- Ανάπτυξη καινοτόμων, βιολογικών και βιώσιμων εναλλακτικών λύσεων αντί των αντιβιοτικών για τον έλεγχο των ασθενειών των ψαριών σε διάφορα στάδια της ζωής τους.
Βακρητιοφάγοι (ιοί) που καταπολεμούν παθογόνα βακτήρια - Ανάπτυξη νέων εργαλείων και τεχνολογιών που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη (ArtificialInteligence) για τη βελτίωση της υγείας και της ευζωίας των ψαριών.
- Βελτίωση της διάγνωσης των παθογόνων των ιχθύων.
- Τοποθέτηση της ευζωίας των εκτρεφόμενων οργανισμών ως προτεραιότητα της παραγωγής υδατοκαλλιέργειας με την ανάπτυξη υψηλών προτύπων ευζωίας που λαμβάνουν υπόψη τα διάφορα στάδια ζωής, τα συστήματα παραγωγής και τη γνώση των αναγκών ευζωίας του κάθε είδους.
Όπως δήλωσε η συντονίστρια του προγράμματος Cure4Aqua, Dr. Ivona Mladineo από το Ινστιτούτου Παρασιτολογίας (BCAS) της Ακαδημίας Επιστημών της Τσεχίας:
“Η έρευνα πρέπει να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των θετικών αλλαγών που θα εξασφαλίσουν ότι τα διατροφικά μας συστήματα θα είναι βιώσιμα, διασφαλίζοντας παράλληλα υψηλά πρότυπα υγείας και ευζωίας των ψαριών. Το Cure4Aqua θα αντιμετωπίσει αυτά τα ζητήματα με την οικοδόμηση μιας συνδημιουργικής προσέγγισης με άλλους φορείς που ενδιαφέρονται και εμπλέκονται στην υδατοκαλλιέργεια“.
Το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας και Υδατοκαλλιεργειών (ΙΘΑΒΒΥΚ) του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) συμμετέχει ενεργά στο έργο με την πραγματοποίηση πειραμάτων στα εργαστήριά του. Το Εργαστήριο Μικροβιολογίας Υδατοκαλλιεργειών με επιστημονικό υπεύθυνο τον Δρ. Παντελή Καθάριο συντονίζει τις ερευνητικές ομάδες του ΕΛΚΕΘΕ που συμμετέχουν στο έργο. Η ομάδα του Δρ. Καθάριου θα αναπτύξει καινοτόμες μεθοδολογίες ελέγχου παθογόνων μικροβίων σε εκκολαπτήρια ιχθύων χωρίς τη χρήση αντιβιοτικών. Παράλληλα, θα μελετήσει ασθένειες που οφείλονται σε ενδοκυτταρικά μικρόβια και δημιουργούν προβλήματα στις ελληνικές ιχθυοκαλλιέργειες. Τέλος, σε συνεργασία με την AquaticBiologicals, την εταιρεία τεχνοβλαστό του ΕΛΚΕΘΕ θα αναπτύξει νέα εμβόλια για μολυσματικές ασθένειες ψαριών.
Το Εργαστήριο Τεχνολογίας Υδατοκαλλιεργειών με επιστημονικό υπεύθυνο τον Δρ. Νίκο Παπανδρουλάκη θα αναπτύξει μεθοδολογίες και τεχνολογίες αιχμής με χρήση καμερών και τεχνητής νοημοσύνης που θα επιτρέπουν (α) τον έξυπνο εντοπισμό μορφολογικών χαρακτήρων στο σώμα των ψαριών καθώς και (β) την παρακολούθηση της συμπεριφοράς τους ανάλογα με τις εφαρμοζόμενες διαχειριστικές πρακτικές (τάισμα, χειρισμούς, κλπ.) κατά την εκτροφή σε ιχθυοκλωβούς τόσο λαβρακιού όσο και τσιπούρας. Οι παράμετροι αυτοί θα συνδεθούν με δείκτες εκτίμησης της ευζωίας των εκτρεφόμενων ατόμων και θα οδηγήσουν στη βελτίωση των συνθηκών/ πρακτικών εκτροφής.
Το Εργαστήριο Αναπαραγωγής και Φυσιολογίας Ιχθύων με επιστημονικό υπεύθυνο τον Δρ. Κωνσταντίνο Μυλωνά θα κατασκευάσει ένα σύγχρονο σύστημα διατήρησης γεννητόρων με συστήματα ανακύκλωσης (Recirculating Aquaculture System, RAS) και θα μελετήσει την επίδραση της απομάκρυνσης των αναπαραγωγικών στεροειδών ορμονών και των ορμονών καταπόνησης που εκκρίνουν τα ίδια τα ψάρια,στην υγεία, ευζωία και αναπαραγωγική απόδοση των ψαριών. Επίσης, θα αναπτύξει μέθοδο μη επεμβατικής παρακολούθησης της αναπαραγωγικής λειτουργίας με μετρήσεις των συγκεντρώσεων των ορμονών αυτών στο νερό των δεξαμενών.
Διαχείριση γεννητόρων κρανιού
Η ομάδα του Δρ. Γεωργίου Ρήγου από το Εργαστήριο Παθοβιολογίας & Φαρμακοκινητικής θα μελετήσει την επίδραση των επιπτώσεων της υπερθέρμανσης του πλανήτη στην παθογένεση σημαντικών ασθενειών των εκτρεφόμενων ψαριών και θα αξιολογήσει όλο το φάσμα των μοντέρνωνκαι εναλλακτικών αντιπαρασιτικών θεραπειών σε σύγκριση με συμβατικές μεθόδους.
Τέλος, το Εργαστήριο Γενετικής με επιστημονικό υπεύθυνο τον Δρ. Κώστα Τσιγγενόπουλο θα αναλύσει με σύγχρονες -ομικές μεθοδολογίες την απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος των ψαριών στις νέες προσεγγίσεις και στην εφαρμογή των νέων εργαλείων ελέγχου των ασθενειών.
Το έργο θα διαρκέσει έως τον Απρίλιο του 2027. Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα cure4aqua-project.eu ή ακολουθήστε το @Cure4Aqua_EU
Ερευνητές από τους φορείς που συμμετέχουν στο πρόγραμμα Cure4Aqua έπειτα από την εναρκτήρια συνάντηση στη Πράγα