Κίνδυνος «Grexit» για το “μεγάλο καλώδιο” της Κρήτης

Κίνδυνο «Grexit» από κοινοτικά κονδύλια ύψους 335 εκατ. ευρώ, αλλά ακόμη και να μη γίνει ποτέ το εμβληματικό έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Αττικής – Κρήτης, με ό,τι αυτό σημαίνει για την ενεργειακή ασφάλεια του νησιού, αντιμετωπίζει η Ελλάδα αν δεν προχωρήσει ως διευρωπαϊκό project με φορέα υλοποίησης την κυπριακή κοινοπραξία Eurasia Interconnector.

Το δια ταύτα της επιστολής που απέστειλε στο υπουργείο Ενέργειας ο Κλάους Μπόρχαρτ, ο ισχυρός άνδρας της Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας (DG Energy) της Κομισιόν, και την οποία αποκάλυψε η εφημερίδα «Φιλελεύθερος»*, είναι ότι το έργο είτε θα προχωρήσει όπως ορίζουν οι Βρυξέλλες, είτε θα συνεχίσει να σέρνεται, με κίνδυνο να μην υλοποιηθεί ποτέ, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις ευθύνες που θα επωμισθεί η ελληνική κυβέρνηση.

Στην επιστολή, οι Βρυξέλλες προειδοποιούν την ελληνική πλευρά ότι αν επιμείνει να κατασκευάσει ως εθνικό έργο τη διασύνδεση Αττικής – Κρήτης, προϋπολογισμού 900 εκατ. ευρώ, τότε η χώρα απειλείται για μια ακόμη φορά με απώλεια κονδυλίων, δηλαδή κινδυνεύει να στερηθεί την πρόσβαση σε διευκολύνσεις αδειοδότησης και χρηματοδότησης που ισχύουν για τα διευρωπαϊκά project υποδομών, τα οποία εντάσσονται στο καθεστώς των αποκαλούμενων «Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος». Σε μια τέτοια περίπτωση είναι προφανές ότι, εκτός από τη στέρηση κοινοτικών πόρων, θα προκύψουν και άλλες παρενέργειες με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, και το έργο θα εμπλακεί σε μια ατέρμονη διελκυστίνδα με αβέβαιη έκβαση.

Στην ουσία, η επιστολή Μπόρχαρτ κινείται στο ίδιος ύφος με εκείνες που είχε παραλάβει επίσης από την Κομισιόν η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, ότι η διασύνδεση Αττικής – Κρήτης θα απενταχθεί από τα επιχορηγούμενα Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος και θα μπορεί να κατασκευαστεί μόνο ως εθνικό έργο, εφόσον η ελληνική πλευρά επιμείνει να εφαρμόζει την απόφαση της ΡΑΕ, που το 2018, παρά τις κοινοτικές ενστάσεις, είχε προχωρήσει σε απευθείας ανάθεση του project στην Ariadni Interconnector, 100% θυγατρική εταιρεία του ΑΔΜΗΕ.

«Θέλω να τονίσω ότι σε περίπτωση που το έργο γίνει με εθνική προσέγγιση, σαν αυτή που προωθεί η ΡΑΕ, έχοντας εγκρίνει τον διαγωνισμό Αττική – Κρήτη, τότε άλλοι φορείς, όπως η Ariadne Interconnector, δεν είναι επιλέξιμοι από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό και δεν μπορούν να διεκδικήσουν τη λειτουργία τους κάτω από το καθεστώς των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος», αναφέρει χαρακτηριστικά η επιστολή του κοινοτικού αξιωματούχου, την οποία έχει στα χέρια του ο «Φ».

Στην πράξη ο Κλάους Μπόρχαρτ καλεί την ελληνική πλευρά να εγκαταλείψει την επιλογή της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και να καθίσει στο τραπέζι με την κυπριακή κοινοπραξία προκειμένου να βρεθεί η καλύτερη δυνατή λύση, διασφαλίζοντας την έγκαιρη κατασκευή του σκέλους Αττική – Κρήτη, επικαλούμενος τον περίφημο Οδικό Χάρτη για το έργο. Το ίδιο μήνυμα είχε μεταφέρει και η Eurasia Interconnector στη συνάντηση που είχε την περασμένη εβδομάδα στη Λευκωσία με τον Κ. Χατζηδάκη, δηλαδή ότι είναι έτοιμη να συνεργαστεί με την ελληνική πλευρά, υπό την προϋπόθεση ότι εκείνη θα αποδεχτεί τον Οδικό Χάρτη των Βρυξελλών.

Είναι το κοινοτικό πλαίσιο που είχε εκδώσει τον Οκτώβριο του 2018 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με όλα τα τεχνικά, χρηματοδοτικά και θέματα διασυνδεσιμότητας μεταξύ των διαφορετικών τμημάτων του έργου, δηλαδή των Αττικής – Κρήτης, Κρήτης – Κύπρου και Κύπρου – Ισραήλ, συνολικού προϋπολογισμού 3,5 δισ. ευρώ. Τα διάφορα δηλαδή σκέλη του έργου (Αττική – Κρήτη, Κρήτη – Κύπρος και Κύπρος – Ισραήλ) πρέπει να έχουν ενιαία χαρακτηριστικά και να είναι μεταξύ τους απολύτως συμβατά ως προς τις τεχνικές προδιαγραφές, με τις οποίες ωστόσο είχε διαφωνήσει τόσο ο ΑΔΜΗΕ όσο και η προηγούμενη κυβέρνηση.

Εκεί βρίσκεται και το κλειδί της πολυετούς διένεξης, αφού οι προδιαγραφές που έχει θέσει για το τμήμα Αττική – Κρήτη η «Αριάδνη», ο φορέας δηλαδή που έχει συστήσει ο ΑΔΜΗΕ, είναι διαφορετικές από εκείνες της Κομισιόν και επομένως η ελληνική εταιρεία αποκτά προβάδισμα και για τα υπόλοιπα σκέλη, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. H διαφωνία ως προς τις τεχνικές προδιαγραφές είναι εξάλλου και ο λόγος για τον οποίο τα έχουν «σπάσει» Eurasia Interconnector και ΑΔΜΗΕ, που κατόπιν παρότρυνσης των Βρυξελλών είχαν υπογράψει τον Οκτώβριο του 2017 μνημόνιο συνεργασίας, το οποίο όμως ποτέ δεν προχώρησε.

Η Eurasia παραμένει φορέας του έργου

Σε αυτό το μήκος κύματος κινείται και η επιστολή του Κλάους Μπόρχαρτ. «Έχει ήδη γίνει σαφές στις ελληνικές αρχές ότι η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεν δίνει το δικαίωμα στη ΡΑΕ να αλλάξει τον προτιμητέο φορέα του Έργου Κοινού Ενδιαφέροντος», σημειώνει ο κοινοτικός αξιωματούχος, προσθέτοντας ότι «ο Οδικός Χάρτης της Κομισιόν θα επέτρεπε στην Ariadne Interconnector να αποτελέσει το ειδικό όχημα για το Κρήτη – Αττική, ως τμήμα του ευρύτερου έργου», δηλαδή του διευρωπαϊκού project Ελλάδα – Κύπρος – Ισραήλ.

Σε κάθε περίπτωση, ο κ. Μπόρχαρτ κάνει σαφές ότι «αν δεν δεν υπογραφεί ο Οδικός Χάρτης, τότε η Eurasia παραμένει ο επίσημος φορέας του Έργου Κοινού Ενδιαφέροντος και ο μοναδικός επιλέξιμος φορέας στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού μηχανισμού Connecting Europe Facility», προσθέτοντας ότι «σε περίπτωση που γίνει το έργο με εθνική προσέγγιση, όπως αυτή που προωθεί η ΡΑΕ, τότε άλλοι φορείς όπως η Ariadne Interconnector, δεν είναι επιλέξιμοι από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό», με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την κοινοτική χορηγία, ύψους 335 εκατ. ευρώ, που συνοδεύει το project.

«Είμαι έτοιμος να συνεργαστώ περαιτέρω με τα εμπλεκόμενα μέρη, μαζί με το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, τη ΡΑΕ, τον ΑΔΜΗΕ, την Ariadne Interconnector και την Eurasia, προκειμένου να οριστικοποιηθεί μια συμφωνία με βάση τον Οδικό Χάρτη και να διασφαλισθεί η έγκαιρη κατασκευή του σκέλους Αττική – Κρήτη», καταλήγει η επιστολή Μπόρχαρτ.

Και επισημαίνει ότι ενώ η κυπριακή πλευρά έχει συμφωνήσει στον Οδικό Χάρτη, η ελληνική πλευρά έχει ζητήσει περαιτέρω τροποποιήσεις, οι οποίες, όπως εξηγεί ο κ. Μπόρχαρτ, δεν χρειάζονται, καθώς: «Ο Οδικός Χάρτης που παρουσίασε η Κομισιόν είναι ο καλύτερος δυνατός τρόπος για να προχωρήσει το έργο. Τηρεί τη σωστή ισορροπία μεταξύ των συμφερόντων όλων των εμπλεκομένων μερών. Ευθυγραμμίζει την απόφαση της ΡΑΕ με τον ευρωπαϊκό κανονισμό. Κάνει σεβαστό το μνημόνιο συνεργασίας που είχαν υπογράψει οι ΑΔΜΗΕ και Eurasia και εκλαμβάνει το Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος ως ένα συνολικό project, καθιστώντας δυνατή την επιτάχυνση της κατασκευής του Αττική – Κρήτη».

Οι προσφορές στον διαγωνισμό

Είναι προφανές ότι η παραπάνω εξέλιξη επηρεάζει τον διαγωνισμό που τρέχει -παρά τις κοινοτικές αντιρρήσεις- η Ariadne Interconnector για τα καλώδια της ηλεκτρικής διασύνδεσης Αττική – Κρήτη, και στον οποίο χθες υποβλήθηκαν τέσσερις προσφορές.

Για το πρώτο τμήμα του διαγωνισμού, ύψους 255 εκατ. ευρώ, που αφορά τη μελέτη, προμήθεια και εγκατάσταση του ενός από τα δύο υποβρύχια καλώδια που θα συνδέουν την Κρήτη με την Αττική (δυτικό κύκλωμα) και των σταθμών ηλεκτροδίων σε Κρήτη και Αττική, προσφορές κατέθεσαν η ιταλική Prysmian και η γαλλική Nexans. Οι ίδιες εταιρείες υπέβαλαν προσφορές και για το δεύτερο τμήμα του διαγωνισμού, που αφορά το δεύτερο υποβρύχιο καλώδιο (ανατολικό κύκλωμα), ύψους 225 εκατ. ευρώ. Για το τρίτο τμήμα του διαγωνισμού, ύψους 115 εκατ. ευρώ, που αφορά τα υπόγεια καλωδιακά τμήματα της διασύνδεσης που θα συνδέσουν τους Σταθμούς Μετατροπής (σε Κρήτη και Αττική) με τα υποβρύχια καλωδιακά τμήματα, προσφορές κατατέθηκαν από τις Prysmian, Nexans και την ΝΚΤ που συνεργάζεται με τα Ελληνικά Καλώδια. Τέλος, για το τέταρτο τμήμα, ύψους 20 εκατ. ευρώ, που αφορά τη μελέτη, προμήθεια και εγκατάσταση καλωδίων οπτικών ινών, προσφορές κατέθεσαν οι εταιρείες Prysmian και Elettra.

(* Του Φιντικάκη – Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο της Τρίτης, 6 Αυγούστου)