O καθηγητής Βασίλειος Μαργαρίτης είναι ειδικός στα θέματα δημόσιας υγείας. Κατά την πρώτη περίοδο της πανδημίας τήρησε μία μετριοπαθή στάση τασσόμενος πολλές φορές ενάντια στα ακραία μέτρα καθώς και στις τρομοκρατικές φωνές περί κορωνοϊού. Σε χθεσινή του όμως ανάρτηση τάσσεται και ενάντια στον παρόντα εφησυχασμό και αυτό που κατονομάζει ως “τρέχουσα Covid παραπληροφόρηση”.
Όπως αναφέρει:
“Συνεχίζονται οι ενδείξεις ότι η Όμικρον όχι μόνο δεν είναι ηπιότερη,αλλά προκαλεί σοβαρές βλάβες,πχ νευρολογικές nature.com/articles/s4139 αλλά κ στο ανοσοποιητικό medrxiv.org/content/10.110 που πιθανά εξηγεί τις συχνές λοιμώξεις” από άλλα παθογόνα που βλέπουμε σήμερα.
Νέες μελέτες συνεχώς περιγράφουν την αυξημένη πιθανότητα νοσηλείας ατόμων με μυοκαρδίτιδα, περικαρδίτιδα, πνευμονική εμβολή,οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου κ εγκεφαλικό επεισόδιο μετά την COVID-19,ακόμη κ 90 μέρες μετά την μόλυνση,που ΔΕΝ σχετίζονται με τη διάδοση του προγράμματος εμβολιασμού όπως στη σημερινή μελέτη από την Αυστραλία: > mja.com.au/journal/2022/2
Υπενθύμιση ότι τα συστατικά των COVID εμβολίων όπως το mRNA κ η παραγόμενη ακίδα από αυτά εξαλείφονται σε μερικές βδομάδες από τον οργανισμό, όπως αναλυτικά περιγράφεται κ από το Πανεπιστήμιο της Νεμπράσκα όχι μόνο για τα mRNA COVID εμβόλια αλλά κ τα mRNA εμβόλια κατά της γρίπης: > nebraskamed.com/COVID/where-mr
Τέλος φυσικά οι εμβολιασμένοι (με πόσες δόσεις κ πότε παίζοντας επίσης σημαντικό ρόλο) θα είναι περισσότεροι στα νοσοκομεία βάση της base rate fallacy όπως έχει περιγράφει με λεπτομέρεια καιρό τώρα: thelancet.com/journals/lance
Η αποφυγή της μόλυνσης με χρήση μάσκας κ εμβολιασμό, κ ο άριστος αερισμός των κλειστών χωρών παραμένουν οι μόνες επιστημονικά τεκμηριωμένες συστάσεις.
Ακολουθεί μεταφρασμένο το άρθρο του Nature σχετικά με τις σοβαρές νευρολογικές βλάβες που προκαλεί η Όμικρον:
Η νόσος του κοροναϊού 2019 (COVID-19) σχετίζεται με μια ποικιλία νευρολογικών επιπλοκών, όπως η εγκεφαλοπάθεια, η εγκεφαλίτιδα, η άνοια και άλλες. 1
Ο παθογόνος μηχανισμός αυτών των νευρολογικών εκδηλώσεων παραμένει ατελώς κατανοητός αλλά μπορεί να οφείλεται σε παράγοντες όπως το πρόβλημα της πήξης, η απόκριση που προκαλείται από το ανοσοποιητικό σύστημα ή η άμεση εισβολή του ιού στο κεντρικό νευρικό σύστημα (ΚΝΣ). 2
Εμείς και άλλοι αναφέραμε προηγουμένως ότι ο προγονικός SARS-CoV-2 θα μπορούσε να μολύνει και να αναπαραχθεί σε οργανοειδή του ανθρώπινου εγκεφάλου. 3 , 4
Πιο πρόσφατα, ο SARS-CoV-2 Omicron BA.1 εμφανίστηκε στα τέλη του 2021 και έδειξε αλλοιωμένα ιολογικά χαρακτηριστικά, συμπεριλαμβανομένης της αυξημένης ανοσοδιαφυγής και της εξασθενημένης παθογένειας σε σύγκριση με τον άγριο τύπο SARS-CoV-2 (WT) και τις προηγούμενες παραλλαγές. 5
Ωστόσο, η νευροεπεμβατικότητα των υπογραμμών του Omicron παραμένει ανεξερεύνητη.
Εδώ, διερευνήσαμε τη νευροεισβολή και τη νευροτοξικότητα των Omicron BA.1 και BA.2 και συγκρίναμε τα ευρήματα με εκείνα του SARS-CoV-2 WT και Delta σε ανθρώπινο πρόσθιο και μεσεγκέφαλο οργανοειδή.
Τα αποτελέσματά μας έδειξαν ότι το BA.2 αναδιπλασιάστηκε πιο αποτελεσματικά ενώ πυροδότησε χαμηλότερα επίπεδα απόκρισης ιντερφερόνης τύπου Ι από αυτό των SARS-CoV-2 WT, Delta και BA.1 τόσο στον ανθρώπινο πρόσθιο εγκέφαλο όσο και στα οργανοειδή του μέσου εγκεφάλου.
Επιπλέον, ο BA.2 πυροδότησε σημαντικά υψηλότερα επίπεδα απόπτωσης στον μολυσμένο ανθρώπινο πρόσθιο και μεσεγκέφαλο οργανοειδή. Μαζί, αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι ο BA.2 μπορεί να διαφέρει από το SARS-CoV-2 WT και προηγούμενες παραλλαγές ως προς την ικανότητά του να στοχεύει και να προκαλεί ασθένειες στον ανθρώπινο εγκέφαλο.
Για να μοντελοποιήσουμε την ευαισθησία των ανθρώπινων εγκεφαλικών κυττάρων σε διαφορετικές παραλλαγές του SARS-CoV-2, δημιουργήσαμε οργανοειδή πρόσθιου και μεσεγκεφάλου από ανθρώπινα εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα ακολουθώντας τα πρωτόκολλα που περιγράφηκαν προηγουμένως (Εικ. 1α, β ). 6 , 7
Τα οργανοειδή του πρόσθιου εγκεφάλου μιμούνται την ανάπτυξη του ανθρώπινου εγκεφαλικού φλοιού και περιέχουν ραχιαίο τηληεγκεφαλικό ιστό μετά από 3 εβδομάδες διαφοροποίησης.
Οι στρωματοποιημένες νευροεπιθηλιακές δομές εκφράζουν δείκτες νευρικών βλαστικών/προγονικών κυττάρων (NSC/NPC) (SOX2 και NESTIN) και δείκτη πρόσθιου εγκεφάλου PAX6 μετά από χωρική διαμόρφωση (ημέρα 9) και δείκτες ώριμου φλοιού νευρώνα CTIP2 και SATB2 μετά από 30 ημέρες διαφοροποίησης (Εικ. 1c ).).
Τα οργανοειδή του μεσεγκεφάλου μιμούνται τη μεσεεγκεφαλική νευρογένεση και εκφράζουν ντοπαμινεργικούς (mDA) προγονικούς δείκτες του μεσεγκεφάλου (FOXA2 και LMX1A) μεταξύ 9ης και 19ης ημέρας. Τα οργανοειδή του μεσοεγκεφάλου την ημέρα 30 άρχισαν να εκφράζουν ώριμους νευρωνικούς δείκτες mDA (TH και DAT) (Εικ. 1c ).
Η ποσοτική ανάλυση PCR επιπρόσθετων δεικτών επιβεβαίωσε τις ταυτότητες πρόσθιου και μεσεγκεφάλου των παραγόμενων οργανοειδών (Εικ. 1δ ). Τόσο τα οργανοειδή του πρόσθιου εγκεφάλου όσο και του μέσου εγκεφάλου ημέρας 30 εξέφρασαν περισσότερες πρωτεάσες ACE2 και ενδοσωμικής εισόδου (καθεψίνη Β και καθεψίνη L), ενώ εξέφρασαν λιγότερη πρωτεάση εισόδου στη μεμβράνη πλάσματος (TMPRSS2), σε σύγκριση με τα αντίστοιχα της ημέρας 0 (Συμπληρωματικό Σχήμα 1a ).
Στη συνέχεια, αμφισβητήσαμε τα οργανοειδή του προσθίου και του μεσεγκεφάλου ημέρας 30 με SARS-CoV-2 για ιολογικές αξιολογήσεις.
Βρήκαμε ότι το BA.2 αναδιπλασιάστηκε πιο αποτελεσματικά στα οργανοειδή του πρόσθιου εγκεφάλου από αυτό των SARS-CoV-2 WT, Delta και BA.1.
Στους 96 hpi, ανιχνεύθηκε σημαντικά περισσότερο ιικό γονίδιο RdRp στο υπερκείμενο καλλιέργειας οργανοειδών πρόσθιου εγκεφάλου μολυσμένων με BA.2 από τα οργανοειδή πρόσθιου εγκεφάλου που έχουν μολυνθεί με SARS-CoV-2 WT, Δέλτα και BA.1 (Εικ. 1e ). Ο τίτλος μολυσματικού ιού που δημιουργήθηκε από μολυσμένα με BA.2 οργανοειδή πρόσθιου εγκεφάλου στους 96 hpi ήταν 3,7- ( p = 0,0002), 5,1- ( p < 0,0001) και 7,9 φορές ( p < 0,0001) υψηλότερος από αυτόν του SARS-CoV- 2 δείγματα μολυσμένα με WT, Delta και BA.1, αντίστοιχα (Εικ. 1στ).
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του υπερκειμένου, το BA.2 αναδιπλασιάστηκε επίσης σε υψηλότερα επίπεδα από άλλες αξιολογημένες παραλλαγές SARS-CoV-2 στα κυτταρολύματα (Εικ. 1g ).
Ομοίως, το BA.2 αναπαράχθηκε επίσης πιο αποτελεσματικά από άλλες παραλλαγές του SARS-CoV-2 στα οργανοειδή του μέσου εγκεφάλου (Εικ. 1h–j ) και στα οργανοειδή πρόσθιου εγκεφάλου/μέσου εγκεφάλου που προέρχονται από το iPSC (Συμπληρωματικό Σχήμα 2α, β ). Η πιο αποτελεσματική αντιγραφή του BA.2 δεν οφειλόταν στη διαφορική έκφραση των γονιδίων που σχετίζονται με την είσοδο του ιού κατά τη μόλυνση (Συμπληρωματικό Σχ. 1β). Για να διερευνήσουμε τον δυνητικό μηχανισμό πίσω από την πιο αποτελεσματική αντιγραφή του BA.2, αξιολογήσαμε την έκφραση του γονιδίου IFN τύπου Ι (IFN-α και IFN-β) και τύπου III (IFN-λ1) κατά την ιική πρόκληση.
Τα αποτελέσματά μας έδειξαν ότι το BA.2 προκάλεσε χαμηλότερα επίπεδα IFN τύπου Ι (IFN-α και IFN-β) και προφλεγμονωδών κυτοκινών (TNF-α και IL-6) από άλλες παραλλαγές SARS-CoV-2 σε οργανοειδή πρόσθιου εγκεφάλου (Εικ. 1k και Συμπληρωματικό Σχ. 3 ) .
Σε σύγκριση με την ομάδα που είχε μολυνθεί από ψευδή μόλυνση, η μόλυνση από SARS-CoV-2 WT, Delta, BA.1 και BA.2 ρύθμισε προς τα πάνω την έκφραση της IFN-α κατά 9,8- ( p = 0,0017), 7,9- ( p = 0,0086), 7,8- ( p = 0,0093) και 5,1 φορές ( p = ns), αντίστοιχα (Εικ. 1k).
Στη συνέχεια, αξιολογήσαμε την έκφραση της IFN σε οργανοειδή του μεσεγκεφάλου κατά τη μόλυνση από SARS-CoV-2 και διαπιστώσαμε ότι το BA.2 πυροδότησε επίσης τις λιγότερες αποκρίσεις IFN-α και IFN-β (Εικ. 1l ).
Παράλληλα με τις ιολογικές αξιολογήσεις, ρωτήσαμε εάν ο νευροτροπισμός του BA.2 είναι διαφορετικός από αυτόν των SARS-CoV-2 WT, Delta και BA.1. Για το σκοπό αυτό, πραγματοποιήσαμε ανοσοχρώση για τα μολυσμένα οργανοειδή πρόσθιου και μεσοεγκεφάλου. Τα αποτελέσματά μας έδειξαν ότι η πρωτεΐνη νουκλεοκαψιδίου (Ν) του SARS-CoV-2 WT, Delta, BA.1 και BA.2 ομοίως εντοπίστηκε με το MAP2 και το Nestin, αλλά όχι με το SOX2, τόσο στα οργανοειδή του πρόσθιου εγκεφάλου όσο και στα μεσοεγκεφαλικά (Εικ. 1m , n και Συμπληρωματικό Σχ. 4 ). Έτσι, τα δεδομένα μας δείχνουν ότι ο SARS-CoV-2 μπορεί να στοχεύσει MAP2 + ώριμους νευρώνες και νευρικά κύτταρα Nestin + αλλά όχι SOX2 +νευρικά βλαστοκύτταρα/προγονικά κύτταρα.
Επιπροσθέτως, αξιολογήσαμε τον τροπισμό των νευρώνων του BA.2 και βρήκαμε ότι το BA.2 είναι ικανό να στοχεύει τόσο τους νευρώνες TH + (DA στον μεσεγκέφαλο) και TBR1 + (φλοιώδης νευρώνας στον πρόσθιο εγκέφαλο), καθώς και τα γλοιοκύτταρα GFAP + . Επιπλέον, η μόλυνση με BA.2 σε οργανοειδή του εγκεφάλου φάνηκε να οδηγεί σε εκφύλιση του άξονα (Συμπληρωματικό Σχήμα 5 ). Στη συνέχεια, αξιολογήσαμε περαιτέρω τον αντίκτυπο της μόλυνσης από BA.2 στον πρόσθιο εγκέφαλο και στα οργανοειδή του μέσου εγκεφάλου. Βρήκαμε ότι η λοίμωξη από SARS-CoV-2 διατάραξε σημαντικά την έκφραση των μεταγραφικών παραγόντων NPC (TFs) στον πρόσθιο εγκέφαλο και στα οργανοειδή του μέσου εγκεφάλου, συμπεριλαμβανομένων των SOX2, FOXG1 και FOXA2 (Εικ. 1o, q και Συμπληρωματικό Σχ. 6), το οποίο μπορεί να διαμορφωθεί από τις ενεργοποιημένες IFN. Είναι σημαντικό ότι η μόλυνση των SARS-CoV-2 WT, Delta, BA.1 και BA.2 ρύθμισε προς τα πάνω την έκφραση των CHOP και PUMA, που είναι αντιπροσωπευτικοί προ-αποπτωτικοί δείκτες που ενεργοποιούνται μετά από λοίμωξη από κορωνοϊό υψηλής παθογονικότητας. 8
Σε συμφωνία με τον πιο ισχυρό πολλαπλασιασμό του ιού, το BA.2 πυροδότησε υψηλότερα επίπεδα αυτών των προ-αποπτωτικών γονιδίων τόσο στον πρόσθιο εγκέφαλο όσο και στα οργανοειδή του μέσου εγκεφάλου σε σύγκριση με τα SARS-CoV-2 WT, Delta και BA.1 (Εικ. 1p, r ) . 9Επιπλέον, αξιολογήσαμε την πρόκληση απόπτωσης στα μολυσμένα οργανοειδή πρόσθιου και μεσεγκεφάλου με ανοσοχρώση TUNEL και κασπάσης-3. Τα αποτελέσματά μας αποκάλυψαν ότι παρόλο που η μόλυνση όλων των αξιολογημένων παραλλαγών του SARS-CoV-2 προκάλεσε απόπτωση σε οργανοειδή πρόσθιου και μεσεγκεφάλου, το BA.2 πυροδότησε ένα σημαντικά υψηλότερο μέγεθος απόπτωσης σε σύγκριση με αυτό άλλων παραλλαγών SARS-CoV-2 (Εικ. 1s, t και Συμπληρωματικά Σχ. 7 , 8 και 10 ).
Κατά τη φάση της αναθεώρησης της μελέτης, αξιολογήσαμε επιπρόσθετα τα BA.4.1 και BA.5.2 που εμφανίστηκαν πιο πρόσφατα σχετικά με την αντιγραφή τους σε οργανοειδή πρόσθιου και μεσεγκεφάλου. Βρήκαμε ότι ενώ το BA.4.1 δεν αναδιπλασιάστηκε τόσο αποτελεσματικά όσο το BA.2, το BA.5.2 αναδιπλασιάστηκε σε υψηλότερα επίπεδα σε σύγκριση με το BA.2 (Συμπληρωματικό Σχ. 9 ). Ο πολλαπλασιασμός του ιού των υπογραμμών Omicron σε εγκεφαλικά οργανοειδή μπορεί να έχει κρίσιμη σημασία για την ιατρική και τη δημόσια υγεία και απαιτεί περαιτέρω διερεύνηση.
Μαζί, η μελέτη μας αποκάλυψε μια σειρά από ενδιαφέροντα ευρήματα που θα είναι σημαντικά για τις μετέπειτα μελέτες. Πρώτον, ο λόγος πίσω από την ενισχυμένη αντιγραφή του BA.2 σε οργανοειδή εγκεφάλου θα πρέπει να αναλυθεί. Δεύτερον, θα πρέπει να διερευνηθεί η σημασία και ο μηχανισμός πίσω από την προς τα κάτω ρύθμιση παραγόντων που σχετίζονται με την είσοδο σε οργανοειδή εγκεφάλου που έχουν μολυνθεί από SARS-CoV-2. Τρίτον, ο μηχανισμός του γιατί το BA.2 πυροδότησε τη χαμηλότερη απόκριση IFN σε οργανοειδές εγκεφάλου αξίζει περαιτέρω έρευνα. Τέταρτον, η αιτία και η φυσιολογική σημασία της επαγόμενης από BA.2 απόπτωσης στα εγκεφαλικά οργανοειδή θα πρέπει να ανατεθούν περαιτέρω.
Μέχρι σήμερα, πάνω από 620 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν μολυνθεί από τον SARS-CoV-2 με ένα σημαντικό ποσοστό από αυτούς να έχουν μολυνθεί κατά τη διάρκεια του κύματος Omicron. Ενώ οι περισσότεροι ασθενείς επέζησαν από τη λοίμωξη, τα επακόλουθα μετά τον COVID-19, συμπεριλαμβανομένων των νευρολογικών εκδηλώσεων είναι κοινά. 10
Η αυξημένη αποτελεσματικότητα του BA.2 να αναδιπλασιάζεται και να προκαλεί απόπτωση στα εγκεφαλικά οργανοειδή είναι ανησυχητική, υποδεικνύοντας ότι η μακροπρόθεσμη συνέπεια της λοίμωξης BA.2 στο ΚΝΣ θα πρέπει να παρακολουθείται στενά.