Της Γεωργίας Λινάρδου
Αργά το απόγευμα. Είχε βάρδια στο τηλεφωνικό κέντρο. Κάποια στιγμή τον καλεί κάποιος και του ζητά ένα ασθενοφόρο για να τον μεταφέρει στον Ευαγγελισμό. Ο εργαζόμενος προσπαθεί μέσα από ερωτήσεις να καταλάβει αν πρόκειται για επείγον περιστατικό, ώστε αναλόγως να το διαβαθμίσει. Δεν υπάρχουν πια οι παλιές «πολυτέλειες» να καλείς το ασθενοφόρο κι εκείνο να έρχεται. Ο άγνωστος άντρας του λέει: «Άκου φίλε μου, δεν έχω άλλον τρόπο να πάω στο νοσοκομείο. Δεν έχω φράγκο στην τσέπη».
Μου το περιγράφει συγκινημένος, ενώ βρισκόμαστε με άλλους συναδέλφους του και τον πρόεδρο του Συλλόγου Εργαζομένων ΕΚΑΒ, Γ. Μαθιόπουλο, στις εγκαταστάσεις του Εθνικού Κέντρου Άμεσης Βοήθειας.
Στο προαύλιο στέκονται καμιά πενηνταριά ασθενοφόρα τα οποία χρήζουν ελέγχου και συντήρησης από το συνεργείο. Τα υπόλοιπα στους δρόμους, δεν είναι περισσότερα. Για την ακρίβεια, λιγότερα είναι. Ο στόλος που διαθέτει αυτή τη στιγμή το ΕΚΑΒ για την εξυπηρέτηση όλης της Αττικής είναι γύρω στις 70 κινητές μονάδες. «Για ένα νομό πέντε εκατομμυρίων ανθρώπων», επισημαίνει ο πρόεδρος των εργαζομένων, Γ. Μαθιόπουλος.
Υπάρχει ένας διαγωνισμός που κυριολεκτικά «σέρνεται» από το 2012 για την απόκτηση 180 ασθενοφόρων. Από αυτά στην Αττική αναλογούν τα 30, τα υπόλοιπα θα μοιραστούν στην υπόλοιπη Ελλάδα. Από τη μία οι προσφυγές των εταιρειών στη δικαιοσύνη και η απίστευτη γραφειοκρατία και από την άλλη οι συνεχείς αλλαγές προέδρων, αντιπροέδρων και μελών του Διοικητικού Συμβουλίου έχουν καταστήσει επικίνδυνα αργή την όλη διαδικασία. Όπως με πληροφορούν, αυτήν την περίοδο ανοίγουν οι προσφορές και αν όλα πάνε καλά, ίσως μέχρι το καλοκαίρι το ΕΚΑΒ να έχει αποκτήσει αυτά τα καινούργια ασθενοφόρα που καίνε πετρέλαιο, και τόσο έχει ανάγκη. Σίγουρα, όμως, δε θα λύσουν το πρόβλημα. Επίσης, έτσι για την ιστορία να αναφέρουμε ότι από το 2012 έχουν αλλάξει τέσσερις πρόεδροι και γύρω στους έξι αντιπροέδρους…
Σύμφωνα με τα διεθνή standard, μόνον η Αττική θα έπρεπε να διαθέτει στόλο 140 έως 180 κινητών μονάδων. Η πλειοψηφία των αυτοκινήτων, έχει καταγεγραμμένα στο κοντέρ περισσότερα από 400.000 χιλιόμετρα και καίει βενζίνη.
«Έχει συμβεί να έχει χαλάσει ασθενοφόρο με ασθενή μέσα», περιγράφει ο Γ. Μαθιόπουλος.
«Έχουμε κατά μέσον όρο 50 ασθενοφόρα με βλάβες στην Αττική κάθε μέρα. Για να λειτουργήσει σωστά η υπηρεσία πρέπει όσα έχεις έξω, να έχεις αντίστοιχο αριθμό εφεδρικών μέσα. Όταν παρουσιάζεται βλάβη, δεν κλείνει το ασθενοφόρο, αντικαθίστανται», μου λένε οι εργαζόμενοι.
«Θα μπορούσαν να είχαν προβλέψει ανά δύο ή τρία χρόνια να παίρνουν κάποια ασθενοφόρα ώστε να ανανεώνεται ο στόλος και να μην υπάρχει αυτό το κόστος. Διότι όσο περνούν οι δεκαετίες, φτιάχνεις το ένα και χαλάει το άλλο. Επιπλέον είναι τα περισσότερα βενζινοκίνητα (τα πετρελαιοκίνητα ανήκουν στη δωρεά των εφοπλιστών). Τα καινούργια ούτε βλάβες θα βγάζουν και το καύσιμο τους θα είναι στη μισή τιμή», εξηγεί ο Γ. Μαθιόπουλος.
Είναι τόσο λογικό, απλό και ρεαλιστικό αυτό που περιγράφει που καταλαβαίνει κάποιος τη δυσκολία να το κατανοήσει ο δυσκίνητος κρατικός μηχανισμός. Με τη διαφορά ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με ανθρώπινες ζωές.
Ο πρόεδρος του Συλλόγου Εργαζομένων ΕΚΑΒ στην Αιτωλοακαρνανία, Ευάγγελος Σιαφάκας, επισημαίνει με τη σειρά του: «Αυτός ο διαγωνισμός έχει γίνει σίριαλ. Δεν προχωράει. Οι εταιρείες με τους νομικούς τους συμβούλους κολλάνε τους διαγωνισμούς». Αναφέρει και κάτι άλλο: «Είμαστε σε μία εποχή που οι κυβερνώντες κόπτονται για οικονομία. Χάνονται λεφτά δεξιά και αριστερά χωρίς λόγο και αιτία. Πριν από δύο μήνες τα ασθενοφόρα δεν είχαν λάστιχα. Το κράτος δεν ενδιαφέρεται. Οι συνάδελφοι έπαιρναν περιστατικά να τα πάνε Αθήνα και στο δρόμο τα λάστιχα γίνονταν κομμάτια. Αυτή η αναλγησία με έχει συγκλονίσει. Απίστευτο χάος».
Από την Κρήτη, ο πρόεδρος του Συλλόγου Εργαζομένων εκεί, Νίκος Καλογιαννάκης, μου εξηγεί ποια είναι η κατάσταση στο νησί: «Πολλές φορές έχουμε έλλειψη από γάντια, από απινιδωτές. Σεντόνια να αλλάξουμε, δεν είχαμε κουβέρτα να δώσουμε!»
Δραματική η κατάσταση και με τον στόλο που υπάρχει στην Κρήτη: «Τα αυτοκίνητα έχουν ξεπεράσει τις πεντακόσιες χιλιάδες χιλιόμετρα. Οι άνθρωποι εδώ κάνουν φοβερές προσπάθειες για τη συντήρησή τους. Τα ανταλλακτικά είναι πανάκριβα». Το μεγαλύτερο πρόβλημα στην Κρήτη το αντιμετωπίσει το Νότιο τμήμα του νησιού. «Η Σητεία, η Ιεράπετρα και γενικά η Νότια Κρήτη, εκτός από τις Μοίρες, έχει πρόβλημα με στελέχωση. Το οδικό δίκτυο είναι κακό, οι αποστάσεις είναι μεγάλες και η προσέγγιση στα χωριά γίνεται εξαιρετικά δύσκολα με αυτά τα αυτοκίνητα που έχουμε».
Ανάλογη είναι η κατάσταση στα νησιά του Αιγαίου και στο Ιόνιο. «Για να λειτουργήσει αξιοπρεπώς το ΕΚΑΒ εκεί χρειάζονται τουλάχιστον 500 άτομα», λέει ο Γ. Μαθιόπουλος. Τώρα, ούτε τα αυτοκίνητα μπορούν, αλλά ούτε και οι διασώστες φτάνουν. Σε πολλές περιπτώσεις βοηθάνε σε μία διακομιδή και εθελοντές!
Τριπλασιάστηκαν οι διακομιδές…
Στην εποχή του Μνημονίου, οι διακομιδές σχεδόν τριπλασιάστηκαν σε όλη την Ελλάδα. Μόνον το ΕΚΑΒ της Αθήνας δέχεται 5.000 κλήσεις καθημερινά και πραγματοποιεί περί τις 850 με 900 διακομιδές το εικοσιτετράωρο. Τον χρόνο μόνον στην Αθήνα πραγματοποιούνται πάνω από τριακόσιες χιλιάδες διακομιδές, λένε τα στοιχεία του ΕΚΑΒ.
Αυτό οφείλεται σε διάφορους λόγους. Ένας από αυτούς είναι ότι από τον περασμένο Μάϊο εντάχθηκαν 552 οδηγοί νοσοκομείων στο ΕΚΑΒ. Η δουλειά αυτών μετακυλίστηκε στο ΕΚΑΒ. Και μαζί και το κόστος κάλυψης. Για όλα τα υπόλοιπα υπήρξε… πρόβλεψη, αλλά φυσικά όχι για το κόστος. Ένα μεγάλο ποσοστό οδηγών που έφτασαν στο ΕΚΑΒ από τα Νοσοκομεία, συνταξιοδοτήθηκαν και άλλοι ζήτησαν απόσπαση. Διότι άλλο να δουλεύεις σε ένα νοσοκομείο και άλλο στο ΕΚΑΒ.
Ο Ευάγγελος Σιαφάκας είναι πρόεδρος εργαζομένων στο ΕΚΑΒ Αιτωλοακαρνανίας. Μου περιέγραψε: «Εγώ που είμαι μέσα στη δουλειά, βλέπω ότι η κατάσταση είναι τραγική. Από τη μία οι οδηγοί των Νοσοκομείων έχουν έρθει στο ΕΚΑΒ. Αυτοί είχαν ένα μεγάλο κομμάτι διακομιδών: εξιτήρια προς το σπίτι, ραντεβού κτλ. Ενώ έχει έρθει η δουλειά τους στο ΕΚΑΒ και έχει μετακυλιστεί το κόστος λειτουργίας, το ΕΚΑΒ δεν έχει λάβει τα απαραίτητα κονδύλια. Πριν από λίγες ημέρες πληρώθηκε το επίδομα της στολής. Οι άνθρωποι εδώ δούλευαν με τα δικά τους ρούχα. Υπερωρίες και νυχτερινά, δεν υπάρχουν. Το κόστος των αυτοκινήτων που έχουν έρθει σε εμάς από τα νοσοκομεία και αυτό έχει επιβαρύνει το ΕΚΑΒ. Αφού ήρθαν οι οδηγοί σε εμάς, κάποια άτομα τραβήχτηκαν πίσω στα Νοσοκομεία και κάνουν τον σοφέρ του Διοικητή του Νοσοκομείου, τον οδηγό ταξί των αγροτικών γιατρών που καλύπτουν τα Κέντρα Υγείας κτλ. Δηλαδή, υποστελεχωνόμαστε εμείς και; Τα άτομα που θα έπρεπε να είναι εδώ και να είναι μάχιμα, δεν ήρθαν…»
Ο Γ. Μαθιόπουλος μου δίνει μια εικόνα για το τι συμβαίνει στην επαρχία: «Στα νοσοκομεία μειώνονται οι ειδικότητες ή κλείνουν κλινικές οπότε αναγκαστικά όταν ένα περιστατικό θέλει νευροχειρουργό, για παράδειγμα στο Νοσοκομείο Καλαμάτας, θα φύγει το ασθενοφόρο από εκεί για να τον φέρει στην Αθήνα, διότι νευροχειρουργός εκεί δεν υπάρχει. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει στην Κόρινθο, στο Ναύπλιο κτλ. Ό,τι τροχαίο βγαίνει στην Πελοπόννησο, εκτός από την πλευρά της Πάτρας που πηγαίνουν στο Πανεπιστημιακό, θα μεταφερθεί στην Αθήνα. Ό,τι συμβεί από Θήβα, Λιβαδειά, Χαλκίδα ή Εύβοια και αυτό θα μεταφερθεί στην Αθήνα». Είναι και αυτός ένας λόγος τριπλασιασμού των διακομιδών που πρέπει να κάνει το ΕΚΑΒ.
Στην Αιτωλοακαρνανία συμβαίνει επίσης το εξής, όπως υποστηρίζει ο Ε. Σιαφάκας: «Υπάρχει υποστελέχωση Νοσοκομείου Μεσολογγίου και Αγρινίου. Η καρδιολογική του κλινική εξαιτίας των ελλείψεων σε γιατρούς, ανά τρεις ημέρες κλείνει. Είμαστε υποχρεωμένοι να παίρνουμε τα περιστατικά και να τα πηγαίνουμε σε ιδιωτικές κλινικές, δηλαδή φθηνοί στο λάδι και ακριβοί στο ξύδι. Από την άλλη έχουμε ένα καινούργιο νοσοκομείο που επειδή δεν υπάρχουν γιατροί, οι νοσηλευτές κάθονται. Χαμένες εργατοώρες. Από την άλλη τρέχει το κόστος μεταφοράς με τα ασθενοφόρα, οι εργατοώρες, τα καύσιμα κτλ. Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή η καρδιολογική του Νοσοκομείου Αγρινίου ήταν κλειστή. Τα περιστατικά μεταφέρονταν κυρίως στο Μεσολόγγι. Σήμερα ενημερώθηκα ότι κλείνει και η καρδιολογική Μεσολογγίου, οπότε τα περιστατικά τα ξαναγυρίζουμε πίσω στο Αγρίνιο. Αυτό συμβαίνει εδώ και τρεις μήνες»!
Στη Θεσσαλονίκη από την άλλη, μου περιγράφουν διασώστες πως: «Έχουμε πολλές απόπειρες αυτοκτονίας (άλλες τις προλαβαίνουμε και άλλες όχι). Επίσης, αυξήθηκαν οι ανακοπές και τα εγκεφαλικά σε μικρές ηλικίες (40 έως 50)».
Σύστημα επικοινωνίας ΕΚΑΒ ή αλλιώς… «Μ’ ακούει… όβερ!»
Η επικοινωνία του Κέντρου στο ΕΚΑΒ με τα ασθενοφόρα γίνεται μέσω VHF και όχι δεν κάνουμε πλάκα. Το σύστημα Tetra που είχε τοποθετηθεί το 2003 -ενόψει φυσικά των Ολυμπιακών Αγώνων- σώπασε στις 31 του περασμένου Ιουλίου. Κι από κείνη την ημέρα το ΕΚΑΒ επέστρεψε στην παλιά του… νιότη. Επικοινωνία μέσω VHF.
Τι κακό μπορεί να σημαίνει αυτό στην πράξη;
Οι εργαζόμενοι μου το εξηγούν όσο πιο παραστατικά γίνεται: «Έχει τύχει να φωνάξει το ασθενοφόρο Β10 σε περιστατικό και να πάει το Α10, να πηγαίνουν σε άλλο δρόμο, ακόμη και σε άλλη περιοχή. Κι όλα αυτά γιατί δε γίνεται σωστά η επικοινωνία. Κάθε ώρα και στιγμή μπορεί να γίνει λάθος διαχείρισης περιστατικών και σίγουρα δεν θα έχει ευθύνη κανένας από τους εργαζόμενους. Η βάρδια στο Κέντρο είναι μαρτύριο. Είναι τόσα τα παράσιτα που δε μπορεί να υπάρξει συνεννόηση».
Το ΕΚΑΒ βρίσκεται σε ένα στενό δίπλα από το νοσοκομείο «Γ. Γεννηματάς» στη Λεωφόρο Μεσογείων. Στην οδό «Υγείας». Και μου ‘ρχεται να γελάσω.
Πάντως, η επικοινωνία μέσω συστήματος Tetra σταμάτησε διότι όπως πληροφορούμαι το κόστος λειτουργίας και συντήρησης ανέρχονταν σε μερικά εκατομμύρια ευρώ. Και αυτό, βέβαια, δεν αφορά μόνον στο ΕΚΑΒ, αλλά και στην Αστυνομία και την Πυροσβεστική. Καταλαβαίνει, λοιπόν, κάποιος τι μπορεί να σημαίνει αυτό.
Η μήπως δεν καταλαβαίνει; Οκ. Χρησιμοποιώ ένα παράδειγμα. Αληθινό παράδειγμα, όπως ακριβώς μου το μετέφερε ο Γ. Μαθιόπουλος και οι διασώστες: «Παρεμβάλλονται στην επικοινωνία μέχρι και γραφεία τελετών για να ακούν αν υπάρχει κάποιος νεκρός στις διακομιδές που κάνουμε»!!!
Ρώτησα δύο και τρεις φορές αν μου κάνουνε πλάκα. Φυσικά με κοιτάγανε σαν ούφο. This is real life. Ναι συμβαίνει…
Ο Ν. Καλογιαννάκης από την Κρήτη σκέφτεται: «Αν γίνει σεισμός, το σύστημα επικοινωνία είναι σίγουρο ότι θα πέσει. Πρέπει οπωσδήποτε να έχουμε ψηφιακό σύστημα. Για να λειτουργήσει το Tetra στην Κρήτη απαιτούνται γύρω στις 40.000 ευρώ. Υπάρχουν σημεία στο νησί που το παλιό σύστημα με τον ασύρματο που έχουμε δεν πιάνει. Ούτε κινητό δεν πιάνει».
Τον ρωτώ: όταν αναγκάζεστε να χρησιμοποιείται τα κινητά σας για να επικοινωνήσετε με το κέντρο, η υπηρεσία σας το πληρώνει;
Γελάει: «Όχι φυσικά. Άσε που υπάρχουν φορές που το κεντρικό λέει στον διασώστη: “Πάρε με τηλέφωνο”»…
Οι μοναχικοί, η αλληλεγγύη, τα επικίνδυνα «γκέτο» και το «κίτρινο ΕΚΑΒ»
Στο γραφείο του ισογείου όπου είχα την τύχη να συναντήσω ορισμένους διασώστες της Αθήνας, παρατήρησα στον τοίχο έναν χάρτη με τα «επικίνδυνα» σημεία για την ασφάλεια τους.
Η πιο hot περιοχή το Ζεφύρι, τα Νεόκτιστα, κάποιοι οικισμοί στο Μενίδι. Ορισμένες φορές που έχουν κληθεί για κάποια διακομιδή από εκεί έχουν επιστρέψει χτυπημένοι και με ασθενοφόρο λεηλατημένο. Όμως, πρέπει να πάνε και πάνε. Έχουν ζητήσει προστασία. Για σκέψου να ζητάς προστασία για να βοηθήσεις κάποιον άνθρωπο. Any way, ο εισαγγελέας υπηρεσίας την τελευταία φορά που προσέφυγαν σε αυτόν παρέα με έναν συνάδελφο τους ο οποίος μόλις είχε «προσγειωθεί» από κείνα τα μέρη, σήκωσε τα χέρια ψηλά, ξεκαθαρίζοντάς τους ότι δε μπορεί να κάνει τίποτα.
«Ούτε ασφάλεια, ούτε προστασία υπάρχει. Έχουμε πάρα πολλές επιθέσεις σε συναδέλφους. Έχουν σπάσει και οχήματα. Ούτε η αστυνομία δεν μπαίνει μέσα σε ορισμένους καταυλισμούς. Όμως, αν υπάρχει ένα περιστατικό που κινδυνεύει εμείς πρέπει να πάμε. Πρέπει να καταλάβουν αυτοί οι άνθρωποι ότι πηγαίνουμε για να προσφέρουμε βοήθεια. Εκείνοι, βλέπουν ένα κρατικό αυτοκίνητο με δημόσιους υπαλλήλους μέσα και ξεσπούν. Δεν είναι λογική αυτή. Μπορεί εκεί που πας να πάρεις έναν ασθενή, να σου πεταχτούν δέκα για να σου επιτεθούν. Το πρόβλημα είναι τεράστιο», μου περιγράφει ο Γ. Μαθιόπουλος.
Και στο κέντρο της Αθήνας υπάρχουν ανάλογα σημεία επικινδυνότητας. Στην Κουμουνδούρου και πέριξ αυτής, στον Άγιο Παντελεήμονα και αλλού, αναφέρουν οι διασώστες. «Μπαίνουμε μέσα σε ακατοίκητα κτίρια, στα σκοτάδια, δεν ξέρουμε τι θα συναντήσουμε. Καλούν το ασθενοφόρο, πηγαίνει το πλήρωμα μέσα και οι υπόλοιποι κλέβουν το ασθενοφόρο».
Πέρα, όμως, από τις στιγμές φόβου, που έτσι κι αλλιώς τις έχει αυτή η δουλειά, υπάρχουν και οι στιγμές που τους ραγίζει η ψυχή. Όταν κάποιος μοναχικός άνθρωπος καλεί το κέντρο έτσι για να πει μια κουβέντα με τη βάρδια του τηλεφωνικού κέντρου ή όταν πηγαίνουν σε ένα περιστατικό και διαπιστώνουν την απόλυτη φτώχεια. Ακόμη και από την τσέπη τους έχουν βάλει να δώσουν χρήματα ή ακόμη και να πάρουν λίγο φαγητό σε κάποιο «περιστατικό» που τους έχει καλέσει.
«Η κοινωνία πρέπει να συνεργάζεται. Δεν πρέπει να χάνει το ανθρώπινο της πρόσωπο. Μακάρι κι εμείς να είχαμε χίλια ευρώ το μήνα να τα πηγαίνουμε για ένα πιάτο φαΐ σε αυτούς που δε μπορούν. Αλλά πλέον, δεν μπορούμε ούτε κι εμείς», μου λέει ένας από τους διασώστες που συνάντηση στην… οδό Υγείας νωρίς το πρωί της περασμένης Τρίτης. Είναι ένας από αυτούς με προβλήματα στη σπονδυλική στήλη. Άλλοι έχουν με τη μέση, άλλοι με τον δίσκο. Άλλοι απλά είναι τόσο πιεσμένοι που δεν έχουν όρεξη κουβέντα να πουν.
Στην Αττική το ανθρώπινο δυναμικό των διασωστών δεν ξεπερνά τους 800. Σε αυτούς οφείλονται συνολικά 40.000 ρεπό (όχι δεν έχει γίνει τυπογραφικό λάθος). Επίσης τους οφείλονται εκτός έδρας από τον Ιούνιο του 2014. Και μη νομίζετε ότι αυτοί οι άνθρωποι παίρνουν τα τρελά λεφτά. Αυτοί οι μη ανήκοντες στο… ειδικό μισθολόγιο αμείβονται από 750 μέχρι και 900 ευρώ το μήνα.
Στη δε Αθήνα συμβαίνει και το εξής, όπως μου περιγράφει ο Γ. Μαθιόπουλος. Ένα μεγάλο ποσοστό διασωστών ζούσαν στην επαρχία και έτυχε να διοριστούν εδώ. Γύρω στο 70%, αναφέρει πως είναι αυτό. Οι άνθρωποι αυτοί κυριολεκτικά αντιμετωπίζουν πρόβλημα επιβίωσης, καθώς έχουν να συντηρήσουν δύο σπίτια. Ένα στην Αθήνα και ένα στην επαρχία όπου μένουν οι οικογένειες τους.
Ρωτώ έναν διασώστη από τη Θεσσαλονίκη, ο οποίος επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία του: Έχουν αυξηθεί τα περιστατικά που σας καλούν για να τους μεταφέρεται στο νοσοκομείο -αν και δεν είναι επείγοντα- επειδή οι άνθρωποι δεν έχουν χρήματα να μετακινηθούν;
Μου απαντά: «Αυτό ίσχυε και από παλιά, αλλά τώρα ένας λόγος παραπάνω… κίτρινα τα ταξί… κίτρινο και το ΕΚΑΒ».
Ένας συνάδελφος του από την Αθήνα μου περιγράφει: «Φαντάσου, από το Πικέρμι ο άνθρωπος δεν είχε χρήματα για να πάει στο νοσοκομείο και μας κάλεσε»…
Αυτά και άλλα πολλά συμβαίνουν στην καρδιά του ΕΚΑΒ. Ελπίζοντας να προλάβουμε την… ανακοπή.