Ο φετινός Αύγουστος μπορεί άνετα να χαρακτηριστεί ως ο μήνας των υποβρυχίων ηλεκτρικών διασυνδέσεων. Ακούσαμε αρκετά για τη διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ. Μετά τα ατυχή γεγονότα της Σαντορίνης, γεμίζουμε το Αιγαίο με καλώδια, αρχίσαμε από τη διασύνδεση της Κρήτης με το ηπειρωτικό σύστημα και φτάσαμε να διασυνδέσουμε όλα τα νησιά.
Δεν χρειάζονται ιδιαίτερες γνώσεις, το εισαγόμενο ρεύμα θα είναι σαφώς ακριβότερο. Ακόμη και με μεταφορά του αερίου σε υγροποιημένη μορφή, το κόστος της τοπικής παραγωγής είναι μικρότερο
Διασύνδεση Ελλάδας -Κύπρου – Ισραήλ
Με την υπογραφή του μνημονίου συνεργασίας των τριών χωρών για την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, βγήκε στην επικαιρότητα και η ηλεκτρική διασύνδεση. Στην Κύπρο θα υπάρχει φτηνή παραγωγή η οποία θα μεταφέρεται αφ’ ενός στο Ισραήλ και αφ’ ετέρου στην Κρήτη και από ‘κει στην Πελοπόννησο με σύνδεση στο ηπειρωτικό ηλεκτρικό σύστημα. Η γραμμή προβλέπεται να έχει μεταφορική ικανότητα 2000MW και να ποντιστεί σε βάθος μέχρι 2000μ. Κόστος του έργου 1,5δισ.
Δεν περιμένει κανείς σε μια εξαγγελία έργου να καλυφθούν όλες οι λεπτομέρειες. Όμως κάποιοι κρίσιμοι παράγοντες πρέπει υποχρεωτικά να ληφθούν υπόψη, άλλως η εξαγγελία είναι χωρίς καμιά αξία.
Το κόστος είναι φοβερά υποτιμημένο. Τόσο στοιχίζει η διασύνδεση της Κρήτης με την Πελοπόννησο με πολύ μικρότερο βάθος θαλάσσης (λιγότερο από 1.000 μ., με ισχύ 2.000MW). Το κόστος του έργου αυτού προβλέπεται να ξεπεράσει τα 5 δισ.
Η υποβρύχια γραμμή από την Κύπρο θα προσεγγίσει την Κρήτη στο ανατολικό της άκρο. Θα χρειαστεί επομένως επίγεια, δηλαδή εναέρια, γραμμή που να διασχίσει το νησί από Ανατολάς προς Δυσμάς. Πρέπει να αναμένονται φοβερές αντιδράσεις των τοπικών φορέων, που στην καλύτερη περίπτωση θα δημιουργήσουν μεγάλη καθυστέρηση.
Η μεταφερόμενη «φτηνή» ενέργεια θα τροφοδοτήσει την Κρήτη, την ηπειρωτική χώρα και ενδεχομένως την Ευρώπη. Η Κρήτη είναι περιθωριακός καταναλωτής, διότι το καλοκαίρι λόγω τουρισμού έχει μεγάλα φορτία (1000MW), αλλά τις άλλες εποχές τα φορτία είναι μικρά. Στην ηπειρωτική Ελλάδα οι εισαγωγές αυτές θα αντικαταστήσουν αναγκαστικά τη ντόπια παραγωγή με Φ.Α. και οι υπάρχουσες μονάδες θα υπολειτουργούν. Στο αναμορφωμένο μοντέλο της αγοράς Η.Ε. η ΡΑΕ προβλέπει στήριξη των παραγωγών Φ.Α. Η στήριξη αυτή αναγκαστικά θα μεγαλώσει, εξανεμίζοντας το όποιο κέρδος από τη «φτηνή» εισαγωγή.
Άφησα τελευταίο το σημαντικότερο. Το τελικό προϊόν που θα διατεθεί στην ελληνική αγορά είναι αδύνατο να έχει μικρότερο κόστος από το ρεύμα που παράγεται από τις υπάρχουσες μονάδες. Το αέριο που θα εξορυχτεί θα μεταφερθεί ούτως ή άλλως στην Ευρώπη με την οποία έχουμε σύνδεση και με τους υπάρχοντες αγωγούς αλλά και με τον αγωγό TAP που έχει αποφασιστεί. Συνεπώς έχει κανείς να συγκρίνει παραγωγή στην Κύπρο, πλέον έξοδα μεταφοράς, πλέον κόστος επένδυσης με παραγωγή επί τόπου με υπάρχουσες μονάδες και κόστος αερίου αυτό που θα προκύψει για όλη την Ευρώπη. Δεν χρειάζονται ιδιαίτερες γνώσεις, το εισαγόμενο ρεύμα θα είναι σαφώς ακριβότερο. Ακόμη και με μεταφορά του αερίου σε υγροποιημένη μορφή, το κόστος της τοπικής παραγωγής είναι μικρότερο. Ανάλογες συζητήσεις έγιναν στο παρελθόν για μεταφορά Η.Ε. από Ρωσία και τελικά κατέληξαν ότι συμφερότερο είναι η μεταφορά του Φ.Α. και η παραγωγή επί τόπου.
Καλό είναι οι τεχνικοί σύμβουλοι των υπουργών να τους εφοδιάσουν με μια έκθεση που να έχει μια πρώτη προσέγγιση των παραγόντων αυτών ώστε να μιλούν πάνω σε πραγματικές βάσεις. Βέβαια η υποβρύχια σύνδεση Κύπρου και Ισραήλ είναι έργο απαραίτητο για την ασφάλεια των δύο κρατών που είναι απομονωμένα. Η σύνδεση της Κρήτης με την ηπειρωτική χώρα έχει ήδη αποφασιστεί, τα υπόλοιπα καλό είναι να ξεχαστούν.
Το έργο αυτό θυμίζει το διαβόητο “Ήλιος”, το έργο για το οποίο ο τότε υπουργός έλεγε ότι με τα κέρδη θα ξεπλήρωνε δανεικά του Μνημονίου. Οι ειδικοί έλεγαν από τότε ότι το έργο δεν μπορούσε να γίνει, οι αρμόδιοι δεν τους άκουγαν και ήδη σήμερα το έργο έχει ξεχαστεί, η φούσκα διαλύθηκε, αφού βέβαια ξοδεύτηκαν αρκετά λεφτά για προετοιμασία.
Διασύνδεση νησιών με ηπειρωτική χώρα
Πρόκειται για έργα που απαιτούν ισχυρή χρηματοδότηση, γι’ αυτό οι αποφάσεις λαμβάνονται μετά από προσεκτική εξέταση της μελέτης σκοπιμότητας και των λοιπών παραγόντων κάθε έργου. Όμως το black out της Σαντορίνης οδήγησε την πολιτική ηγεσία ν’ αποφασίσει την άμεση προώθηση της διασύνδεσης του νησιού με το ηπειρωτικό σύστημα, και μάλιστα προκρίθηκε ως μέθοδος χρηματοδότησης η συνεργασία ιδιωτικού και δημόσιου τομέα. Οπωσδήποτε να μένει ένα τουριστικό νησί χωρίς ρεύμα για κάποιες μέρες είναι απαράδεκτο. Εξίσου όμως κατακριτέο είναι να λαμβάνονται τόσο σοβαρές αποφάσεις υπό την πίεση των γεγονότων. Αποφασίστηκε να προχωρήσει με γοργούς ρυθμούς η σύνδεση της Κρήτης, που ήδη έχει προγραμματιστεί για το τέλος της δεκαετίας, και ακόμη να επιταχυνθεί η σύνδεση των υπολοίπων νησιών.
Καλό είναι να ξεκαθαρίσουμε ότι η εξασφάλιση της ηλεκτρικής τροφοδότησης, ιδιαίτερα κατά την τουριστική περίοδο, είναι απολύτως απαραίτητη. Αυτό μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους, όπως λ.χ. να εγκατασταθεί εφεδρική γεννήτρια. Η διασύνδεση είναι μια μέθοδος ακριβή. Επιλέγεται όταν το κόστος μπορεί να αποσβεστεί ή/και η επένδυση δημιουργεί προοπτικές ανάπτυξης. Παράγοντες που πρέπει οπωσδήποτε να συνυπολογιστούν είναι οι εξής:
Τα μικρά νησιά έχουν πολύ μικρή κατανάλωση τον χειμώνα και δυσανάλογα μεγάλη το καλοκαίρι.
Επειδή και οι υποβρύχιες γραμμές μπορεί να υποστούν βλάβη, χρειάζεται απαραίτητα εφεδρική γεννήτρια επί τόπου για λόγους ασφαλείας.
Υπάρχει έντονη ανεμόπτωση και επομένως η δυνατότητα εγκατάστασης αιολικών πάρκων πρέπει να ληφθεί υπόψη.
Η κατασκευή έργων με συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, ιδιαίτερα σε εποχές των ισχνών αγελάδων, είναι ενδιαφέρουσα, αρκεί βέβαια να έχει παράγωγα οικονομικά αποτελέσματα. Ο ιδιώτης θα επενδύσει μόνο αν η απόδοση του κεφαλαίου είναι μεγάλη, σαφώς μεγαλύτερη από την απόδοση που η ΡΑΕ εγκρίνει στον ΑΔΜΗΕ όταν κάνει ανάλογες επενδύσεις (8%). Το κόστος αυτό επιβαρύνει προφανώς τον καταναλωτή. Αυτό είναι αποδεκτό μόνο αν είναι μικρότερο από τη σημερινή επιβάρυνση, αφού οι καταναλωτές στα νησιά πληρώνουν τις ίδιες τιμές με όλους, ή/και δημιουργείται προοπτική ανάπτυξης.
Μόνο όταν υπολογιστούν όλοι αυτοί οι παράγοντες μπορούν να ληφθούν σωστές αποφάσεις. Οι αποφάσεις υπό την πίεση της επικαιρότητας δεν βοηθούν.
ΑΛΒΕΡΤΟΣ ΜΑΪΣΗΣ
πρώην δ/ντής ΔΕΗ