Πιθανότατα είναι ο κλάδος που επλήγη στον μέγιστο βαθμό από την πανδημία, ενώ αναμφίβολα είναι ένας από τους σημαντικότερους τομείς της παγκόσμιας οικονομίας από τον οποίο εξαρτώνται εκατομμύρια άνθρωποι. Ο λόγος για τον τουρισμό, που απασχολεί έναν στους δέκα εργαζομένους στον κόσμο και διασφαλίζει την επιβίωση εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων. Δεδομένου, όμως, ότι η ανάσχεση της πανδημίας υπαγόρευσε τη διακοπή ταξιδιών και μετακινήσεων, ο κλάδος έχει δεχθεί ίσως το χειρότερο πλήγμα από όλους τους τομείς της οικονομίας.
Σύμφωνα με τον οργανισμό τουρισμού των Ηνωμένων Εθνών, εξαιτίας της πανδημίας μόνο μέσα σε πέντε μήνες ο κλάδος έχασε παγκοσμίως 320 δισ. δολ. Από το πλήγμα αυτό υπάρχει άμεσος κίνδυνος να χαθούν από 100 έως 120 εκατ. θέσεις εργασίας. Σύμφωνα, άλλωστε, με την υπηρεσία του ΟΗΕ για το εμπόριο και την ανάπτυξη (UNCTAD), ο αντίκτυπος για την παγκόσμια οικονομία από το πλήγμα που υπέστη ο τουρισμός θα είναι μια μείωση του παγκόσμιου ΑΕΠ κατά 1,5% έως 2,8%.
Αύξηση κυνηγιού
Παρουσιάζοντας χθες την τελευταία έκθεση των Ηνωμένων Εθνών για τον τουρισμό, ο γενικός γραμματέας του διεθνούς οργανισμού, Αντόνιο Γκουτέρες, αναφέρθηκε στις έμμεσες επιπτώσεις της κρίσης που έπληξε τον τουρισμό. Μεταξύ άλλων επισήμανε ότι έχει σημειώσει αύξηση το παράνομο κυνήγι, καθώς σε πολλές χώρες εξαρτημένες από τον τουρισμό οι άνθρωποι προσπαθούν να βρουν εναλλακτικές πηγές εισοδήματος. Αναπόφευκτο συνεπακόλουθο, όμως, είναι η καταστροφή ορισμένων βιοτόπων και οικοσυστημάτων συχνά σε περιοχές προστατευμένες. Προκειμένου, άλλωστε, να αναχαιτισθεί η πανδημία, έκλεισαν πολλές από τις περιοχές που έχουν χαρακτηρισθεί Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς και είναι τουριστικού ενδιαφέροντος, με αποτέλεσμα να στερηθούν έναν ζωτικό πόρο οι πληθυσμοί των περιοχών αυτών.
Οπως υπογράμμισε ο κ. Γκουτέρες, η κάμψη του τουρισμού επηρεάζει αρνητικά ευάλωτες κατηγορίες του πληθυσμού όπως είναι οι γυναίκες, οι αγροτικές κοινότητες και οι γηγενείς πληθυσμοί σε χώρες απολύτως εξαρτημένες από τον τουρισμό. Οπως τόνισε, πολλοί από τους απασχολουμένους στον τουρισμό «εργάζονται σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις που απασχολούν κυρίως γυναίκες και νέους». Ο κ. Γκουτέρες υπογράμμισε επίσης ότι ειδικότερα για τις γυναίκες, τα μέλη αγροτικών κοινοτήτων και τους γηγενείς τουριστικών περιοχών όπως και πολλές άλλες κατηγορίες του πληθυσμού που παραδοσιακά είναι περιθωριοποιημένες, «ο τουρισμός αποτελεί το όχημα για την κοινωνική τους ενσωμάτωση, τη βελτίωση της θέσης τους και την άντληση εισοδήματος».
Ετσι, διά στόματος του κ. Γκουτέρες ο ΟΗΕ υπογραμμίζει την ανάγκη να αποκατασταθούν οι ζημίες που έχει υποστεί ο κλάδος, αλλά κατά τρόπο «ασφαλή, δίκαιο και φιλικό προς το περιβάλλον». Ο διεθνής οργανισμός προειδοποιεί πως μπορεί ο κόσμος ταχύτατα να επιστρέψει στα ίδια επίπεδα εκπομπών καυσαερίων με αυτά που είχαν καταγραφεί πριν από την πανδημία και την αναστολή της οικονομικής δραστηριότητας, «αν η ανάκαμψη της οικονομίας αλλά και του τουρισμού ειδικότερα δεν γίνει κατά τρόπο προσαρμοσμένο στους στόχους για την αποτροπή της κλιματικής αλλαγής».
Πέντε προτεραιότητες
Ο διεθνής οργανισμός εντοπίζει πέντε προτεραιότητες προκειμένου να δοθεί ώθηση στην οικονομική ανάκαμψη κατά τρόπο ασφαλή για τις τοπικές κοινότητες, τους εργαζομένους στον κλάδο αλλά και για τους ίδιους τους ταξιδιώτες.
Αμεση προτεραιότητα, σύμφωνα πάντα με τον ΟΗΕ, είναι να αμβλυνθεί ο κοινωνικοοικονομικός αντίκτυπος της κρίσης ειδικότερα σε ό,τι αφορά την απασχόληση και την οικονομική ασφάλεια των γυναικών. Δεύτερον, να διασφαλισθεί η αντοχή των κτιρίων σε όλον τον κλάδο του τουρισμού ανά τον κόσμο. Τρίτον, να μεγιστοποιηθεί η χρήση της τεχνολογίας σε όλη την τουριστική βιομηχανία με την προώθηση της καινοτομίας και την αύξηση των επενδύσεων στην ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων. Τέταρτον, να προωθήσουν οι αρμόδιοι φορείς τη βιώσιμη και την πράσινη ανάπτυξη και τη στροφή σε μια τουριστική βιομηχανία με μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα. Και τέλος, καλεί τις Αρχές των διαφόρων χωρών να συνεργαστούν στενά, προκειμένου να συντονίσουν υπεύθυνα τη χαλάρωση και την άρση των περιορισμών στα ταξίδια και να μετασχηματίσουν την τουριστική βιομηχανία έτσι ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι της βιώσιμης ανάπτυξης.