Κεντρικός ο ρόλος της Σούδας μετά και την Κοινή Δήλωση που υπεγράφη στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στη Βαρσοβία

Η στρατηγική αναγκαιότητα εμβάθυνσης της συνεργασίας ΝΑΤΟ – ΕΕ δεν αποκλείεται να τροφοδοτήσει προσεχώς πιέσεις για επιτάχυνση των διαδικασιών επίλυσης του Κυπριακού που αυτή τη στιγμή φαντάζει ως το υψηλότερο εμπόδιο ώστε οι δύο οργανισμοί να κινηθούν συντονισμένα για την αντιμετώπιση των σύνθετων προκλήσεων ασφαλείας στη Μεσόγειο. Η Κοινή Δήλωση που υπεγράφη στη Σύνοδο της Βαρσοβίας διαμορφώνει το πολιτικό πλαίσιο για τις υπόλοιπες κινήσεις.Σύμφωνα με όσα σημειώνουν τις τελευταίες ημέρες ανώτατες στρατιωτικές πηγές, η Συμμαχία έχει πλέον οριστικοποιήσει την απόφασή της να επεκτείνει την εντολή της επιχείρησης Active Endeavour που δρα στη Μεσόγειο μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001.

Σύμφωνα μάλιστα με όσα ανακοίνωσε πριν από μερικές ημέρες στη Βαρσοβία ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτεμπεργκ, η νέα δύναμη θα ονομαστεί Sea Guardian. Λογικά, προσέθεταν οι προαναφερθείσες πηγές, θα ενταχθεί σε αυτήν και η σημερινή επιχείρηση στο Αιγαίο που ούτως ή άλλως θα επανεξεταστεί το φθινόπωρο.

Ο σκοπός είναι να μπορέσει σε κάποια στιγμή να υπάρξει συνεργασία της νέας νατοικής δύναμης με την επιχείρηση Sophia της ΕΕ στα ανοιχτά της Λιβύης. Δεν είναι όμως σαφές ακόμη πως θα πραγματοποιηθεί αυτή η συνεργασία.

Η παρουσία της Κύπρου στην ΕΕ και εκείνη της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ περιπλέκουν δραματικά την κατάσταση. Η Αθήνα βρίσκεται κάπου στη μέση, ζητώντας να υπάρχει αυτονομία στη λήψη αποφάσεων των δύο οργανισμών. Ωστόσο και με δεδομένη την επιθυμία αρκετών χωρών για ευρύτερη τουρκική συμμετοχή (καθώς η Άγκυρα έχει την πολυτέλεια αποστολής μέσων σε επιχειρήσεις) αναζητούνται πρακτικές λύσεις υπέρβασης του προβλήματος. Επιπλέον, η πρόσφατη “φιλοδυτική” στροφή της Άγκυρας κρίνεται ως καλοδεχούμενη, με τον Πρόεδρο Ερντογάν να εμφανίζεται ιδιαίτερα συνεννοήσιμος στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Βαρσοβία.

Αυτή τη στιγμή επικρατεί, όπως τονίζουν ανώτεροι στρατιωτικοί κύκλοι, η άποψη συνένωσης των δύο επιχειρήσεων. Και αυτό για μην υπάρχουν άσκοπες επικαλύψεις.

Οι ίδιοι κύκλοι όμως εξέφραζαν προσεκτικά την ανησυχία τους για το ενδεχόμενο, αν δεν βρεθεί άλλη λύση, να καταλήξει η υπόθεση σε μία επιχείρηση μοντέλου Berlin plus, δηλαδή μία ευρωπαική επιχείρηση με χρήση νατοικών μέσων ή και χρήση των δυνατοτήτων σχεδιασμού της Συμμαχίας (ΝΑΤΟ planning). Πρόκειται για μία διευθέτηση (arrangement) που διπλωματικοί παράγοντες στην Αθήνα δεν θα επιθυμούσαν λόγω σοβαρής περιπλοκότητας.

Θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι σε περίπτωση επέκτασης των ευρωνατοικών επιχειρήσεων στη Μεσόγειο, η Ελλάδα έχει ρόλο λόγω Σούδας. Ήδη άλλωστε, η ναυτική βάση λειτουργεί υποστηρικτικά στην επιχείρηση Sophia. Η ελληνική κυβέρνηση θέλει όμως να αποφύγει την έλευση προσφύγων που εντοπίζονται ή ενδεχομένως και πλοίων που συλληφθούν να μεταφέρουν όπλα προς το Ισλαμικό Κράτος στη Λιβύη να μεταφερθούν στην Κρήτη.