Κιβωτός του Κόσμου: Τα «αόρατα» παιδιά και τα άγνωστα έγγραφα για κακοποιήσεις

«Η Κιβωτός του Κόσμου εμφανίζει πολλές καταγραφές «αόρατων» ανηλίκων, των οποίων τα σχετικά έγγραφα δεν εμφανίζονται στο μητρώο ανηλίκων. Απουσιάζουν δικαστικές αποφάσεις, πιστοποιητικά οικογενειακής αποκατάστασης, διαγνωστικές εκτιμήσεις για την κατάσταση υγείας των παιδιών (δομή Βόλου).

Η δομή αντιμετωπίζει με διαφορετικό τρόπο βιολογικά αδέλφια, τόσο ως προς τη σύνταξη των Ατομικών Σχεδίων Οικογενειακής Αποκατάστασής τους (ΑΣΟΑ) όσο και ως προς τον χώρο διαβίωσής τους.

Συγκεκριμένα, υπάρχει δικαστική απόφαση τοποθέτησης αδελφών στον φορέα και ο φορέας χωρίζει τα αδέλφια σε διαφορετικά παραρτήματα, κίνηση που δεν διατηρεί τον συναισθηματικό δεσμό μεταξύ των αδελφών, ενώ ο λόγος αυτός προβάλλεται και ως λόγος απόρριψης προτάσεων σύνδεσης (δομή Πειραιά, Ανοιξης και Βόλου).

Από τους 136 ανηλίκους μόνο επτά βρίσκονται σε περίοδο προσαρμογής σε θετή ή ανάδοχη οικογένεια, ενώ ένας ανήλικος τελεί σε καθεστώς εγκεκριμένης υιοθεσίας και ένας ανήλικος σε καθεστώς εγκεκριμένης αναδοχής.

Δηλαδή, μόνο το 6,6% των ανηλίκων οι οποίοι την παρούσα χρονική περίοδο φιλοξενούνται σε δομές της οργάνωσης βρίσκονται στο στάδιο μετεγκατάστασής τους σε μια θετή ή ανάδοχη οικογένεια.

Την παρούσα χρονική στιγμή 28 ανήλικοι βρίσκονται σε πρόταση σύνδεσης με θετή ή ανάδοχη οικογένεια. Πρέπει να σημειωθεί πως έχει παρατηρηθεί οι κοινωνικοί λειτουργοί της οργάνωσης Κιβωτός του Κόσμου να απορρίπτουν συστηματικά τα αιτήματα σύνδεσης με εγκεκριμένους γονείς.

Επίσης παρατηρούμε πως είναι πολύ υψηλός ο μέσος όρος διαμονής των ανηλίκων στην οργάνωση. Στη δομή της Κόνιτσας και της Πωγωγιανής οι ανήλικοι οι οποίοι εισήχθησαν πριν το 2020 έχουν μέσο όρο διαμονής τα 5,8 έτη. Στη δομή της Χίου οι ανήλικοι έχουν μέσο όρο παραμονής τα 7,1 έτη και στη δομή του Βόλου τα 6,9 έτη».

Εξι εκατ. ευρώ ετησίως από χορηγίες

Αυτό είναι το περιεχόμενο αναφοράς που φαίνεται να συντάχθηκε από την υφυπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων κυρία Δόμνα Μιχαηλίδου και τέθηκε υπ’ όψιν του Μεγάρου Μαξίμου για τη ζοφερή κατάσταση στο Ιδρυμα «Κιβωτός του Κόσμου» – ύστερα από τη σειρά καταγγελιών για σωματική αλλά και σεξουαλική κακοποίηση πολλών τροφίμων της, σύμφωνα με τα στοιχεία που προέκυψαν από την έρευνα της Υποδιεύθυνσης Προστασίας Ανηλίκων της ΕΛ.ΑΣ. αλλά και τις μαρτυρίες για όσα συνέβαιναν στις έξι δομές της -, που συγκεντρώνει από χορηγίες και όχι μόνο περίπου 6.000.000 ευρώ ετησίως. Σύμφωνα όμως με νέα δεδομένα δεν φαίνεται να ήταν «κεραυνός εν αιθρία» η υπόθεση «Κιβωτός». Η εντολή για διερεύνηση των γεγονότων στον Βόλο και για έρευνα της υπόθεσης φαίνεται να είχε φτάσει από τον περασμένο Αύγουστο στην Υποδιεύθυνση Προστασίας Ανηλίκων, η οποία όμως δεν «έτρεξε» γρήγορα τις διαδικασίες. Μία ολιγωρία που το «βάρος της» έπεφτε στις πλάτες των παιδιών της Κιβωτού… Ετσι φτάσαμε στα μέσα Νοεμβρίου, με την κατάθεση του 19χρονου που ξεκλείδωσε την υπόθεση και άρχισαν να διερευνώνται τα έργα και οι ημέρες του πατέρα Αντωνίου. Με τους υπευθύνους της, που βρίσκονται στο στόχαστρο των Αρχών, να υποστηρίζουν ότι οι σχετικές καταγγελίες είναι λίγες, αστήρικτες και προϊόν σκοπιμότητας. Καθώς και ότι «στην αναφερόμενη σεξουαλική κακοποίηση από τον πατέρα Αντώνιο ενός 19χρονου βασικού μάρτυρα, ήταν παρούσα η οικογένεια του ιδρυτή της ΜΚΟ και δεν υπήρχε περίπτωση να είχε συμβεί κάτι τέτοιο».

Το έγγραφο στο Μαξίμου

Στο Μέγαρο Μαξίμου πλέον έχει σταλεί ενημερωτικό έγγραφο με τις διορθωτικές κινήσεις που έχουν προταθεί. Και ανάμεσα στα άλλα μνημονεύεται ότι «λόγω της παρατηρούμενης υποστελέχωσης των Περιφερειών προβλέπεται η δυνατότητα να αναλαμβάνουν ως κοινωνικοί σύμβουλοι (επόπτες των ιδρυμάτων) και υπάλληλοι των Δήμων ή νομικών προσώπων αυτών. Ορίστηκε ότι αυτοί υποχρεούνται να πραγματοποιούν αυτοψίες και μάλιστα τουλάχιστον ανά εξάμηνο, συντάσσοντας σχετική έκθεση. Ακόμη δίνεται στον κοινωνικό σύμβουλο – ελεγκτή δικαίωμα πρόσβασης στα αρχεία του φορέα και σε ατομικούς φακέλους, κάτι που δεν ήταν εφικτό μέχρι τώρα.

Δίνεται στον υπουργό δυνατότητα να παραγγέλνει αυτοψίες. Ορίστηκε υποχρεωτικώς η διενέργεια παράλληλου ελέγχου από κοινωνικούς συμβούλους άλλων Περιφερειών, προκειμένου να μην εμφιλοχωρούν σχέσεις τοπικής εξάρτησης μεταξύ κοινωνικών συμβούλων και φορέων».

Οι «συνέπειες» για να συνετίσουν τα κορίτσια

Πρώην τρόφιμος της «Κιβωτού του Κόσμου» αρκετούς μήνες πριν την αποκάλυψη της υπόθεσης είχε αναφέρει σε διαδικτυακή ημερίδα: «Την ευθύνη της ανατροφής μας είχαν ορισμένες παιδαγωγοί, οι οποίες δεν είχαν καμία εκπαίδευση, λειτουργούσαν καθαρά με το ένστικτό τους. Οι εργαζόμενες χρησιμοποιούν συστηματικά ως παιδαγωγικό εργαλείο τις τιμωρίες, τις επονομαζόμενες “συνέπειες”, για να συνετίσουν τα κορίτσια για να ακολουθήσουν τον δρόμο που εκείνες θεωρούν “καλό”».

Ερεβώδης κατάσταση στα ιδρύματα με μηχανισμούς συγκάλυψης

Εκείνο όμως που έχει προκαλέσει αιφνιδιασμό και αποτροπιασμό στην κοινή γνώμη φέρεται να ήταν γνωστό σε κύκλους ερευνητών και ασχολούμενων με όσα συνέβαιναν πίσω από τις κλειστές πόρτες ορισμένων από αυτά τα ιδρύματα (υπάρχουν 175 δομές φιλοξενίας σε όλη τη χώρα, από τις οποίες 36 στην Αττική).

Είναι ενδεικτική η αναφορά από τον περασμένο Μάρτιο – σε διαδικτυακή ημερίδα – για τη ζοφερή κατάσταση σε δεκάδες δομές φιλοξενίας παιδιών στη χώρα μας. Η βοηθός Συνήγορος του Πολίτη για τα Δικαιώματα των Παιδιών κυρία Θεώνη Κουφονικολάκου, που ήταν εκείνη που έστειλε τον περασμένο Αύγουστο στην Εισαγγελία Αθηνών τα στοιχεία για τη σεξουαλική κακοποίηση του 19χρονου στην «Κιβωτό του Κόσμου», είχε σημειώσει τότε ότι «όλα τα ιδρύματα βλάπτουν όλα τα παιδιά και προκαλούν συστημική κακοποίησή τους. Η κατάσταση στα ιδρύματα όσον αφορά τη συγκεκριμένη συμπεριφορά στα παιδιά είναι ερεβώδης, και υπάρχουν μηχανισμοί συγκάλυψης.

Από τη στιγμή που ένα παιδί εισέλθει στο ίδρυμα έχει περίπου 80% πιθανότητες να κακοποιηθεί σωματικά και 30% πιθανότητες να κακοποιηθεί σεξουαλικά από άλλα παιδιά. Ομως ένα παιδί σε κλειστή δομή είναι εκτεθειμένο και στη βία των φροντιστών τόσο τη σωματική όσο και τη λεκτική. Επιπλέον τα σχετικά δεδομένα για τις επιπτώσεις στους τροφίμους αυτών των ιδρυμάτων είναι εντυπωσιακά. Τα παιδιά των ιδρυμάτων χάνουν έναν μήνα σωματικής ανάπτυξης για κάθε πέντε μήνες ιδρυματισμού ακόμη και όταν σιτίζονται πλήρως. Παρουσιάζονται ακόμη ελλείμματα στην ανάπτυξη του λόγου, των νοητικών λειτουργιών, με τα ιδρυματοποιημένα παιδιά να είναι 20 μονάδες χαμηλότερα και σε κλίμακες νοημοσύνης.

Τα παιδιά φοβούνται να μιλήσουν στους ανθρώπους των ιδρυμάτων γιατί καλλιεργείται στρεβλό κλίμα πειθαρχίας. Σε μία μονάδα μάς είπαν ότι έβαζαν παιδιά σε… δωμάτιο ηρεμίας, που ήταν απλώς μία τιμωρία! Ο κοινωνικός σύμβουλος των περιφερειών που εποπτεύει δεν έχει κανένα εργαλείο εξέτασης των προδιαγραφών λειτουργίας. Αν δείτε τις εκθέσεις λοιπόν των εποπτών – κοινωνικών συμβούλων των Περιφερειών θα εκπλαγείτε από την ανομοιογένεια, από το γεγονός ότι είναι εκθέσεις ιδεών».

Σε μία προβληματική κατάσταση που φαίνεται ότι ήταν γνωστή σε αρμόδιες ελεγκτικές αρχές, χωρίς όμως να είχε υπάρξει οποιαδήποτε αποτρεπτική ενέργεια για σειρά ετών. Με τις σχετικές επιθεωρήσεις, από κοινωνικούς συμβούλους της τοπικής αυτοδιοίκησης σε πολλά από αυτά τα ιδρύματα να περιορίζονται σε θέματα χωροταξικού ενδιαφέροντος ή στατικότητας των κτιρίων ή σε πλημμελείς ελέγχους.